Njerëz që i dua - Gazeta Kritika

I kam jetuar dhe studiuar këto në udhëtimet dhe në bujtjet
e shumta në familjet luznake, i kam studiuar e ruaj shumë
shënime për jetën dhe njerëzit e kësaj treve ku ka lindur dhe
ka rrënjë të thella Alegoria Dibrane.
Nuk e di në se i din lexuesi rrënjët e njërit prej romaneve
më në zë të shkrimtarit devollit Dritëro Agolli. “Njeriu me top“
u mor nga Luznia për t’u përcjellë në historinë e Luftës
Antifashiste Nacionalçlirimtare si personazh i veçantë
popullor. Emrat e heronjve të Dritëro Agollit janë emra të fiseve
të Luznisë, emra të fisit Mate e Gruda, Fizi e Mera...
Dritëro Agolli mortajën që hodhi predhën nën shënjestrën
e një punëtori – rob italian nga Arapi i Poshtëm në Lishanin e
Poshtëm, në drejtim të kullës së fisit Mere, e bëri TOP. Plaku
Mere dhe Mato Gruda janë pjesë e një historie të gjatë
vëllavrasjesh që thonë se ka marrë 36 jetë, nga njëra e tjetra
palë...
U zgjata shumë në histori, në kujtime të hershme. U zgjata
për të thënë se Luznia e varfër në burime jetese një ditë, kur
çdo burim pune në zonë do të shuhej, kur do të mbyllej miniera
e Mermerit të Kuq dhe puna në pyjet e Pratit, do ta ndjente
veten të varfër e më të varfërve.
U zgjata për të treguar se vendi ku lindi dhe u rrit Ilmi
Lata, ku i ka mbetur “me duar në gji“ familja, pa plëng e pa
shtëpi, pa derë ku të trokasë për një copë bukë, është i harruar.
Dhe po të mos kishte ndodhë që një plumb pistolete i një ushtari
grek të mos kishte goditur në kokë e t’i kishte marrë jetën në
moshën dyzet e pesë vjeç Ilmi Latës, askush nuk do ta kishte
përmendur. As media, as gazetat, as televizionet vendës e të
huaj, as Ministria e Jashtme... As edhe deputeti i zonës z. Kaleci
nuk do të ishte ngjitur në tribunën e parlamentit e të fliste duke
e përmendur me emër e mbiemër.
Më erdhi mirë që për herë të parë pas kaq vjetësh dëgjova
e lexova pjesë të një proteste të Ministrisë së Jashtme Shqiptare
për një ngjarje “në kufi“. Veçse, pasi e dëgjova dhe e lexova
atë, ndjeva pak ftohtë, të ftohtë që më hyri në shpirt dhe më
102