T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

Recommendations

Info

A h i l i k A n s i k l o p e d i s i KAYNAKÇA: Ekrem Hakkı Ayverdi, Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Murad Devri 806-855(1403-1451) II, İstanbul 1972, s. 195-196; Enes Karakaya, “Çelebi Sultan Mehmed Cami”, DİA, İstanbul 1993, s.263-264; Tayyar Akkaya - Mehmet Aydın, Ertuğrul Gazi’den Bugüne Söğüt, İstanbul 1983, s. 62; Komisyon, Türkiye’de Vakıf Abideler ve Eski Eserleri II, Ankara 1977, s. 89-90. Yeşil Cami: Bursa kent merkezindeki eser, adıyla anılan semtte yer almaktadır. Çelebi Sultan Mehmed’in inşasına başlattığı külliyenin merkezini teşkil eden yapının kitâbesinde 822 (1419) yılında inşa edildiği yazılıdır. İnşa kitâbesinin yan kanatlarındaki birer satırlık yine Arapça kitâbede caminin işini tanzim eden, resmini çizen ve usulleri koyanın Ahi Bayezidoğlu Hacı İvaz Paşa olduğu anlaşılıyor. 104 yine büyük bir depreme maruz kalarak tahrip olmuştur. Yakın zamana kadar yangının siyahlıklarını görmek mümkündü. Kullanılamayacak hale gelen eserin Osmanlı döneminde iki büyük onarım gördüğünü belirten kitâbeleri son cemaat yerindedir. Bunlardan ilkinin 1166 (1752) yılında Sultan I. Mahmud; ikicisinin ise 1282 (1865) yılında Sultan Abdülaziz tarafından gerçekleştirilmişti. Son yıllarda Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yeniden tanzim edilen cami ibadete açık bulunmaktadır. KAYNAKÇA: Oktay Aslanapa, Edirne’de Osmanlı Devri Abideleri, İstanbul 1949; Ekrem Hakkı Ayverdi, Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri 806-855 (1403-1451), II, İstanbul 1972, s. 150-161; Celal Esat Arseven, Türk Sanat Tarihi I, İstanbul (tarihsiz), s. 272 -275; Beyhan Karamağaralı, “Edirne’de Eski Cami’nin Kitabeleri ve Mimarimizdeki Yeri”, VD, IX, Ankara 1971, s.331- 336; Yıldız Demiriz, “Edirne Camilerinde Kalem İşleri”, Edirne; Serhattaki Payitaht, İstanbul 1998, s. 371-380; Rifat Osman, Edirne Evkaf-ı İslammiyye Tarihi Camiler ve Mescidler, (yay. Ülkü Ayhan Özsoy), Ankara 1999; Ali Fuat Baysal, Yazı ve Tezyinatıyla Edirne Eski Cami, İstanbul 2014. Camii (Söğüt): Bilecik ili Söğüt ilçesinde yer alan cami, halk arasında daha çok Ulu Camii veya Çarşı Camii adıyla anılır. İzine rastlanmasa da şimdiki eserin eskiden varlığı bilinen Orhan Gazi Camii’nin yerine Çelebi Sultan Mehmed’in emriyle inşa edildiği ve onun vakfiyesine bağlandığı kabul edilmektedir. Bugünkü yapı II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) eski caminin yerine inşa edilmiştir. Eski camiden günümüze kalan yegâne orijinal mimari elemanları minare kaidesi olup, mevcut ipuçları günümüzdeki yapının daha da büyütülerek inşa edildiğini ortaya koymaktadır. KAYNAKÇA: Ekrem Hakkı Ayverdi, Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri 806-855 (1403-1451) II, İstanbul 1972, s.46-94; Celal Esat Arseven, Türk Sanatı Tarihi, C.I, İstanbul (Tarihisz), s.255-266; Oktay Aslanapa, Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul 1986, s.37-42; Sedat Çetintaş, Yeşil Cami ve Benzerler Cami Değildir, İstanbul 1956; Albert Gabriel, Monumenst Tures d’ Anatolia, Paris 1954; Abret Gabriel, Une Capitale Tugue-Brousse, Paris 1958; Abdullah Kuran, The Mosque in Early Ottoman Architecture, Chicago 1968; Kazım Baykal, Bursa Anıtları, İstanbul 1950; Komisyon, Türkiye’de Vakıf Abideleri ve Eski Eserler III, Ankara 1983, s.216-227; Şerare Yetkin, Anadolu’da Türk Çini Sanatının Gelişmesi, İstanbul 1986, s.201-210; Suut Kemal Yetkin, Türk Mimarisi, Ankara 1970, s.175-178. Yeşil Medrese: Bursa’da kendi adıyla bilinen semtte ve Yeşil Cami’nin hemen kuzey tarafında yer almaktadır. Sultaniye Medresesi olarak da bilinen yapının kitâbesi olmasa da vakfiyesinden 1419 yılında Çelebi Sultan Mehmed tarafından inşa ettirildiği anlaşılmaktadır. Osmanlı döneminde Molla Hüsrev, Molla Yegânzâdeler, Yusuf Bâli Fenârî, Alâeddin Ali gibi tanınmış bilginlerin ders verdiği medrese, Cumhuriyetin ilanından sonra 1923 yılından beri Türk İslam Eserleri Müzesi olarak faaliyet göstermektedir. Deprem, yangın vb. gibi nedenlerle zaman içinde büyük tahribatlara maruz kaldığı için 1583,1617,1670,1683,1742,1767,1775,1825,1974- 75 yıllarında onarım geçirmiştir. Yeşil Türbe: Külliyenin önemli bir ünitesini teşkil eden ve adıyla anılan semtte yer alan eser cam i ile
A h i l i k A n s i k l o p e d i s i medresenin batısında ve biraz uzağında kalmaktadır. Yüksek bir platform üstüne kurulan ve muhteşem çini süslemeleriyle Osmanlı döneminin de en zengin türbesini teşkil eden eser sekizgen planlı olup, altta tonozla örtülü cenazelik bölümü, zeminde sandukaların yer aldığı gövde ve örtü sisteminden meydana gelmektedir. İki kademeli olarak düzenlenen sekizgen gövdenin alt kısmı turkuaz renkli düz plaka çinilerle kaplanmış, sivri kemerli küçük pencerelerle aydınlatılan kubbenin oturduğu üst kısmı ise düz sade bırakılmıştır. Burası aynı zamanda kubbenin kasnağını oluşturmakta ve gövdeden profilli bir taş silme ile ayrılmaktadır. Tek renk sırlı çinilerle kaplanmış olan bu bölümün kenarları, köşeleri kaplayan beyaz renkli düz sade mermer silmelerle birbirinden ayrılmış ve her yüzüne altlı üstlü birer pencere açılmıştır. Türbenin kuzeyinde bulunan taç kapısı cepheden öne doğru taşıntı yapmaktadır. Kademeli bir merdivenle çıkılan renkli mermer geçmeli basık kemerli kapı açıklığı, öne doğru taşıntı yapan kemerli dikdörtgen bir niş içine alınmıştır. Duvardan eyvan gibi içeri girinti yapan bu açıklığın yanlarına sağlı sollu birer mihrabiye oyulmuş, üstü de kubbe görünümlü kavsarayla kapatılmıştır. İstiridye kabuğu formunda dilimlenmiş kavsarası, kapı üzerindeki mukarnasları, ayakkabılıkları, bazıları düz, bazıları rûmi ve palmetlerle dolgulanmış bitkisel bezemeli bordürleri ve kabartma yazılarıyla emsali görülmeyen muhteşem bir çini süslemeye sahiptir. Sarı, turkuaz ve lacivert renklerin ağırlıkta olduğu renkli sır tekniğindeki bu çiniler Mecnun Mehmed isimli bir sanatkarın elinde şekillenmiştir. Kapının üstündeki tek satırlık Arapça sülüs kitabede Türkçe: “Burası merhum, said, şehid Sultan oğlu Sultan Mehmed bin Bâyezid’in türbesidir. 824 senesi Cemaziyelulâsında vefat etmiştir” anlamına gelen bir ibare yer almakta, bu ibareden Çelebi Sultan Mehmed’in 824/1421 yılında vefat ettiği anlaşılmaktadır. Türbenin mimarı külliyenin de sorumluluğunu yüklenen Hacı İvaz Paşa’dır. Kapı kanatları ceviz ağacından çok zengin oyma tekniğiyle süslenmiştir. Üç tablalı olan kanatlar kapının kemerli kavsine göre düzenlenip yüzeyleri yatay kuşaklarla bölünmüş, etrafları da tezyini bordürlerle kuşatılmıştır. Geometrik desenlerin yanı sıra, rumi, palmet ve rozet motiflerinin işlendiği açıklı koyulu ahşap geçmelerden meydana gelen kanatlar, ayrıca dinî yazılarla da bezenerek üzerine Tebrizli Ahmed oğlu Hacı Ali tarafından yapıldığına dair bir kitabe konmuştur. İç mekândan kubbeye geçiş badem şeklinde prizmatik üçgenlerle geçilen bir kasnakla sağlanmıştır. Duvar yüzlerinin kenarları mermer bir silme ile çerçevelenmiş ve onlara bitişik mermer ayaklar üzerine sivri kemerler yerleştirilmiştir. Her yüze açılan iki katlı pencerelerden mermerden geniş çerçeveler içine yerleştirilen düz lentolu alt pencerelerin üstünde sivri kemerli yazılı çini alınlıklar çok etkileyicidir. Türbenin bütün iç duvarları çini kaplıdır. Yaklaşık üç metre yüksekliğe kadar duvar yüzeyini kaplayan turkuaz renkli altıgen plaka çinilerin ortasındaki çiçekler arasına beyazla ayetler yazılmış, kenarları da bordürle çevrilmiştir. Bunların yanında pencerelerin tavanları da rozetli çinilerle kaplanmış, ayrıca pencere aralarına dikey konumda yerleştirilen salbekli şemselerin oluşturduğu altın yaldızlı rozetler yüzeylere hareket kazandırmıştır. Kapıdan girilince gözler bir anda mihrap ve duvar çinilerini dolaşarak ortadaki sandukalara takılmaktadır. Girişin karşısında yer alan zengin çinili dikdörtgen mihrap nişi üst ve yanlardan aynı zenginlikte süsleme bordürleriyle çerçevelenerek iri palmetli bir tepelikle taçlanmıştır. Bordürlerin içi, ince kıvrık dallara bağlanan stilize bitkiler ve yazı ile tezyin edilmiş olup, köşe sütunceleri yivli, kavsarası da altı sıra mukarnas dolguludur. Kullanılan renkler arasında beyaz, sarı, lacivert ve turkuaz öne çıkmıştır. Sekiz köşeli, yanları mermer, üstü çini kaplamalı mermer bir kaide üzerine yerleştirilen ortadaki çinili sandukalardan Çelebi Sultan Mehmed’e ait olanı diğerlerinden daha büyük ve gösterişli olup, mihraptaki gibi aynı renklerle kaplanmış, üzerine de dört satır halinde ”Bu nurlu, kokulu, mübarek uyku yeri, en büyük Sultan en büyük iyilikçi Hakan, dünya Sultanlarının iftiharı, kulların yardımcısı, şehirler imar eden, zulüm ve fesadı yok eden, Gaz,i mücahit, Mu- 105
Page 3:
Sahibi T.C. Gümrük ve Ticaret Bak
Page 6 and 7:
BAKAN Nurettin CANİKLİ BAKAN YARD
Page 11 and 12:
kısaltmalar AKÜ : Afyon Kocatepe
Page 14 and 15:
A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54: A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 114: A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 147: A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 194 and 195:
Page 196:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 320 and 321:
Page 322 and 323:
Page 324 and 325:
Page 326:
Page 329 and 330:
Page 332 and 333:
Page 334 and 335:
Page 338:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
I-X
Page 361 and 362:
Page 363:
Page 366 and 367:
Page 368 and 369:
Page 370 and 371:
Page 372 and 373:
Page 374 and 375:
Page 376 and 377:
Page 378 and 379:
Page 380 and 381:
Page 382 and 383:
Page 384 and 385:
Page 386 and 387:
Page 388 and 389:
Page 390 and 391:
Page 392 and 393:
Page 394 and 395:
Page 396 and 397:
Page 398 and 399:
Page 400 and 401:
Page 402 and 403:
Page 404 and 405:
Page 406 and 407:
Page 408 and 409:
Page 410 and 411:
Page 412 and 413:
Page 414 and 415:
Page 416 and 417:
Page 418 and 419:
Page 420 and 421:
Page 422 and 423:
Page 424 and 425:
Page 426 and 427:
Page 428 and 429:
Page 430 and 431:
Page 432 and 433:
Page 434 and 435:
Page 436 and 437:
Page 438:
Page 441:
show all

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ​

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı