T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
246<br />
Sülemî’nin tanınmış eserleri arasında sahâbe,<br />
tâbiîn, tebeu’t-tâbiîn <strong>ve</strong> erken dönem zâhid <strong>ve</strong><br />
sûfîlere dair yazdığı Tabakâtu’s-sûfiyye; tasavvuf<br />
ehlinin âyetlerin işârî yorumlarını içeren<br />
Hakâiku’t-tefsîr (nşr. Seyyid İmran, Beyrut 2001);<br />
Horasan bölgesinde ortaya çıkan Melâmîlik konusunu<br />
ele alan Risâletü’l-Melâmetiyye isimli kitaplar<br />
yer almaktadır.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Ebu Abdurrahman es-Sülemî, Kitâbü’l-Fütüv<strong>ve</strong>, (yay. Süleyman<br />
Ateş), Ankara 1977; Abdülkerîm el-Kuşeyrî, Risâle (çev. Süleyman<br />
Uludağ), İstanbul 1981, s. 308, 311; Ali b. Osman el-Hücvîrî,<br />
Keşfü’l-mahcûb (çev. Süleyman Uludağ), İstanbul 1982, s. 174,<br />
212; Ferîdüddin Attâr, Tezkiretü’l-evliyâ (çev. Süleyman Uludağ),<br />
İstanbul 1991, s. 731-732; Zehebî, A’lâmü’n-nübelâ, XVII, 247-<br />
255; Sübkî, Tabaķāt, IV, 143-147; İbnü’l-Mülakkın, Tabaķātü’levliyâ<br />
(nşr. Nûreddin Şerîbe), Beyrut 1406/1986, s. 107, 189, 313;<br />
Lâmiî, Nefehât Tercümesi, s. 351; Fr. Taeschner, “As-Sulamī’s<br />
Kitāb al-Futuwwa”, Studia Orientalia Ioanni Pedersen, Copenhagen<br />
1953, s. 340-351; Sezgin, GAS, I, 671-674; Süleyman Ateş,<br />
Sülemî <strong>ve</strong> Tasavvufî Tefsiri, İstanbul 1969; Süleyman Uludağ,<br />
“Sülemî, Muhammed b. Hüseyin”, DİA, XXXVIII, 53-55.<br />
Abdürrezzak TEK<br />
SÜLEMÎ FÜTÜVVETNÂMESİ<br />
Ebû Abdurrahman Muhammed b. Hüseyin<br />
Sülemî (ö. 412 / 1021) tarafından kaleme alınan<br />
<strong>ve</strong> Kitâbu’l-Fütüv<strong>ve</strong> adıyla bilinen bu eser, fütüv<strong>ve</strong>t<br />
kavramıyla ilgili ilk müstakil eserlerden biridir.<br />
Mukaddime <strong>ve</strong> fütüv<strong>ve</strong>t sahibi peygamberlerin<br />
zikredilmesinden sonra “<strong>ve</strong> min’el-fütüv<strong>ve</strong>”<br />
ibaresiyle başlar, dört bölüm ile 212 pasajdan<br />
oluşur. Ayrıca yazar, fütüv<strong>ve</strong>tin tanımını, özelliklerini<br />
<strong>ve</strong> tefsirini yapar, bilgilerini yer yer eski<br />
sûfîlerin menkıbeleriyle zenginleştirir. Eserde, tasavvuf<br />
<strong>ve</strong> fütüv<strong>ve</strong>t kavramları eş anlamlı olarak<br />
kullanılır <strong>ve</strong> fütüv<strong>ve</strong>t terimi ahlakî olgular çerçe<strong>ve</strong>sinde<br />
açıklanır.<br />
Eserin Süleymaniye Ktb. Ayasofya, nr. 2049,<br />
78a-99a arasındaki nüshası dikkate alınarak<br />
Süleyman Ateş tarafından Türkçeye çevirisi yapılmıştır<br />
(Tasavvufta Fütüv<strong>ve</strong>t, Ankara 1977).<br />
Eser, İngilizceye (çev. Tosun Bayrak, The Book of<br />
Sufi Chivalry, London 1983) <strong>ve</strong> Almancaya (çev.<br />
Franz Langmayr, Der Sufi Wegzur Vollkommenheit,<br />
Breisgau 1985) da çevrilmiştir.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Süleyman Ateş, İşârî Tefsir Okulu, Ankara 1974, s. 91-94; es-<br />
Sülemî, Ebû Abdu’r-Rahman Muhammed b. el-Huseyn, Kitâbu’l-<br />
Fütüv<strong>ve</strong>, Tasavvufta Fütüv<strong>ve</strong>t, (çev. S. Ateş), Ankara 1977, s. 8-12;<br />
Süleyman Uludağ, “es-Sülemî”, DİA, XXXVIII, s. 53-54.<br />
M. Saffet SARIKAYA<br />
SÜLEYMAN<br />
AHİ BABA CAMİİ<br />
(bk. AHİ BABA HACI SÜLEYMAN<br />
CAMİİ)<br />
SÜLEYMAN ÇELEBİ<br />
(ö. 1422)<br />
Ahilerin önem <strong>ve</strong>rdikleri Mevlid kitabının yazarıdır.<br />
Halk arasında Mevlid Kitabı olarak bilinen<br />
Vesîletü’n-Necat adlı eserin yazarıdır. Kimliğine<br />
dair farklı görüşler ileri sürülmüştür. Latifî,<br />
onun İvaz Paşa’nın oğlu olduğunu yazmaktadır.<br />
Âlî, Latifî’nin hata yaptığına işaret etmekte, Süleyman<br />
Çelebi’yi Şeyh Mahmud’un torunu olarak<br />
göstermektedir. Bursalı Mehmed Tahir, buna biraz<br />
daha açıklık getirerek babasının Şeyh Mahmud<br />
Efendi’nin oğlu Ahmed Paşa olduğunu söylemektedir.<br />
Öyle ise Süleyman Çelebi, Edebâli’nin<br />
(ö. 1323) soyundan gelmekte olup, babası onun<br />
torunu Ahmed Paşa’dır.<br />
Süleyman Çelebi’nin eğitimine dair kaynaklarda<br />
herhangi bir bilgiye şimdilik rastlanmamıştır.<br />
Bulunduğu görevlerle yazdığı eser, onun iyi bir<br />
medrese <strong>ve</strong> tasavvuf eğitimi aldığına işaret etmektedir.<br />
Süleyman Çelebi, önce Yıldırım Bayezid<br />
(1389-1403) zamanında Divanıhümayun’un,<br />
daha sonra Yıldırım’ın Bursa’da inşa ettirdiği Ulu<br />
Cami’nin imamlığını yapmıştır. Emir Sultan’ın<br />
(ö. 1429) halifelerinden olması, tasavvufta oldukça<br />
ileri aşamada bir konuma sahip olduğunu<br />
göstermektedir. Türbesi Bursa’da, Çekirge’ye giden<br />
yolun üzerinde inşa edilmiştir.<br />
Süleyman Çelebi, Vesîletü’n-Necat adlı Mevlid<br />
Kitabı’nı, Ulu Cami imamlığı sırasında vuku bulan<br />
bir olaya çok üzüldüğü için yazmıştır. Âlî’nin<br />
anlattığına göre, Acem asıllı bir vaiz, vaazında<br />
Bakara suresinin 285. ayetini, aynı surenin 253.<br />
ayeti ile karıştırarak tefsir etmiş; peygamberlerin<br />
eşit olduğunu; bu nedenle Hz. Muhammed’in<br />
diğerlerinden farksız olduğunu söylemiştir.<br />
Süleyman Çelebi, bu olaydan etkilenerek Hz.<br />
Peygamber’in kendisinden öncekilerden “efdal”<br />
olduğunu ispat etmek maksadıyla ölümsüz<br />
eserini 1409 yılında yazmıştır. Süleyman<br />
Çelebi, Vesîletü’n-Necat adlı eserini XV. yüzyıl<br />
Anadolu Türkçesi’yle sade bir şekilde mesnevi<br />
tarzında yazmıştır. Âlî, Süleyman Çelebi’den<br />
önce Osmanlı Devleti’nde şiire önem <strong>ve</strong>rilmediğini,<br />
ancak Süleyman Çelebi’den sonra manzum
Change language