T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
görevliler toplardı. Kuloğlanları fiyatların denetimi,<br />
üretimin standartlara uygunluğu, çarşı <strong>ve</strong><br />
pazarların düzen <strong>ve</strong> gü<strong>ve</strong>nliği, kanunlara aykırı<br />
hareket eden esnafı mahkemeye intikal ettirmek<br />
gibi vazifeleri de bulunuyordu.<br />
II. Mahmud döneminde 1826 yılında Yeniçeri<br />
Ocağı’nın kaldırılmasıyla birlikte aynı yıl çıkarılan<br />
İhtisab Ağalığı Nizamnâmesi’nde İhtisab<br />
Ağalığı unvanı, İhtisab Nazırlığına, İhtisab müessesesi<br />
İhtisab Nezaretine, Kuloğlanlığı da İhtisab<br />
neferliğine dönüştürüldü. Bu kurulan nezaretin<br />
görevleri de yeniden düzenlendi. İhtisab neferleri<br />
belediye zabıta memurluğu görevini devraldılar.<br />
Tanzimat’ın ilanı ile İhtisab Nazırı, Meclis-i<br />
Vükelâ <strong>ve</strong> Meclis-i Âlî-i Umûmi üyesi oldular.<br />
Sorumluluk alanlarına yeni konular ila<strong>ve</strong> edildi.<br />
Bu bağlamda Osmanlı tebaası Protestanların<br />
işleri nezarete <strong>ve</strong>rildi. 1851 yılında yapılan yeni<br />
bir düzenlemeyle İhtisab Nezareti lağ<strong>ve</strong>dildi <strong>ve</strong><br />
görevleri zabtiye müşirliğine bırakıldı. Kısa süre<br />
sonra tekrar kuruldu. Akabinde 25 Temmuz<br />
1855 tarihinde nezaret bir kez daha kaldırıldı<br />
<strong>ve</strong> görevleri bugünkü belediyelerin temeli olan<br />
Şehremânetine devredildi.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Osman Nuri, Mecelle-i Umûr-u Belediye, I, İstanbul 1922, s. 335,<br />
408; Ahmet Akgündüz, Osmanlı Kanunnâmeleri <strong>ve</strong> Hukuki Tahlilleri,<br />
I, İstanbul 1990, s.234; Cengiz Kallek , “Hisbe”, DİA, XVIII,<br />
s.133; Ziya Kazıcı, Osmanlılarda İhtisâb Müessesesi, (Ekonomik,<br />
Dinî <strong>ve</strong> Sosyal Hayat), İstanbul, 1987, s.29 vd.; İlber Ortaylı, Tanzimat<br />
Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880), Ankara<br />
2000, s.129-132; Robert, Mantran, 17. Yüzyılın İkinci Yarısında<br />
İstanbul, Kurumsal, İktisadi, Toplumsal Tarih Denemesi, I, çev.<br />
Mehmet Ali Kılıçbay-En<strong>ve</strong>r Özcan, Ankara, 1990, s. 135; İbrahim<br />
Erdoğdu, “Osmanlı İktisadi Düzeninde İhtisab Müessesesi<br />
<strong>ve</strong> Muhtesiblik Üzerine Bir Deneme”, OTAM, XI, Ankara 2000,<br />
s.133; Ali Rıza Abay, “Toplumsal Yapı <strong>ve</strong> Toplumsal Kurum Değişimi<br />
(İhtisap Kurumunun Zabıta Teşkilatına Dönüşümü Örneği)”,<br />
Dumlupınar Üni<strong>ve</strong>rsitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sy. 7 (Aralık<br />
2002), s.368; İlhan Yerlikaya, “Tanzimat’tan Önce Osmanlı<br />
Devleti’nde Belediye Hizmetleri”, Osmanlı, VI, Ankara 1999, s.<br />
141-143; Ömer Düzbakır, “Bursa Şerʻiyye Sicillerine Göre Esnaf<br />
Teşkilatı <strong>ve</strong> Kumaş Nizamı”, Türk Kültüründe Terzilik, Acta Turcica<br />
Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, II/2, (Temmuz 2009),<br />
s. 51.<br />
bulunuyordu. Bu mumhanede ustası, kalfası <strong>ve</strong><br />
çırağı yüz kişi çalışıyordu <strong>ve</strong> İstanbul’daki bütün<br />
selâtin camilere, Topkapı Sarayı <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>zir konaklarına<br />
mum burada dökülüyordu. Mumhanede,<br />
balmumu <strong>ve</strong> içyağından mum imal ediliyordu.<br />
Saf balmumundan yapılan mumlar çok kaliteli<br />
olup yanma sırasında iyi bir şekilde kokmaları<br />
için değişik maddeler ila<strong>ve</strong> ediliyordu.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Serkan Özburun, Kaybolan Meslekler, İstanbul 2006, s. 163; Yusuf<br />
Ekinci, Ahîlik, Ankara 2011, s. 325; Tuncer Baykara, Osmanlı<br />
Taşra Teşkilatında XVIII. Yüzyılda Görev <strong>ve</strong> Görevliler (Anadolu),<br />
Ankara 1990; M. Murat Öntuğ, XVII. Yüzyılın İlk Yarısında<br />
Balıkesir Şehrinin Fiziki, Demografik <strong>ve</strong> Sosyo-Ekonomik Yapısı,<br />
SÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya<br />
2003, s. 254.<br />
M. Murat ÖNTUĞ<br />
MURAD I<br />
(d. 726 / 1326-ö. 791/1389)<br />
Ahi devlet adamlarıyla yakın ilişkisi bulunan<br />
Osmanlı padişahıdır (1362-1389). Babası Orhan<br />
Bey, annesi Yarhisar tekfurunun kızı Nilüfer<br />
Hatun’dur. Kaynaklarda <strong>ve</strong> kitâbelerde<br />
M. Murat ÖNTUĞ<br />
MUMCU<br />
Mumcular, kasaplardan aldıkları iç yağdan mum<br />
yaparlardı. Mum, geceleri evlerin aydınlatılmasında<br />
kullanıldığı kadar, şehirdeki cami, mescid,<br />
han <strong>ve</strong> diğer dinî <strong>ve</strong> sosyal yapıların ışıklandırılmasında<br />
da elzem bir öneme sahipti. Evliya<br />
Çelebi Seyahatnâmesi’nde XVII. yüzyılın ikinci<br />
yarısında Eminönü’nde büyük bir mumhane<br />
129
Change language