T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ​

A h i l i k
A n s i k l o p e d i s i
KASAP CÖMERT TEKKESİ
(bk. Ahi Şemseddin Zaviyesi)
KASAPLAR TEKKESİ
(bk. Ahi Şemseddin Zaviyesi)
KASIM PAŞA CAMİİ
(bk. KURŞUNLU CAMİ)
KASIMPAŞA
DEBBAĞHANELERİ
Kasımpaşa vakfına bağlı 1 Haziran 1763 tarihinde
yirmi dört, Sinanpaşa vakfına bağlı on iki adet
debbağhaneden oluşmaktaydı. Bu debbağhanelerin
içinde ayrıca bir de miri debbağhaneler vardı ki,
bunların statüleri diğerlerinden kısmen ayrılmakta
idi.
Kasımpaşa debbağları, kullandıkları suları Kasımpaşa
deresine akıtırlardı. Bu durum nizam kabul
edilerek üç yüz seneden beri yürürlükte idi. Fakat
Gazi Hasan Paşa debbağhanelerde kullanılan atık
suların yer altından bir lağım açılarak doğrudan
denize akıtılmasını emretmesi üzerine debbağlar
on kese harcayarak bir lağım açmışlar, bu kez de
başka yerden lağım açın denmesi üzerine altı yedi
kese harcamışlardı. Yeraltındaki lağımların palamut
talaşından çok çabuk tıkanarak bozulması üzerine
16 Haziran 1792 tarihinde arzuhal sunularak eskiden
olduğu gibi Kasımpaşa derelerine atık suların
akıtılmasını talep etmişlerdi. Talebin incelenmesiyle
24 Haziran 1792 tarihinde verilen ilama göre, Sultan
Bayezid, Sinanpaşa ve Kasımpaşa vakıflarına ait
olan debbağhanelerin, eskiden olduğu gibi atık sularını
Kasımpaşa derelerine akıtarak vakıfların zarar
görmemesi temin edilmişti.
KAYNAKÇA:
İstanbul Belediye Kütüphanesi, Muallim Cevdet, nr. B. 10, s. 30;
BOA, MD, nr. 34, 275/575, nr. 36, 156/430, nr. 74, 96/32B, nr. 79,
126/312, nr. 104, s. 274-275; Kepeci, DHK. nr. 70, s. 374; İAD, nr. 5,
s. 12, nr. 6, s. 60, nr. 8, s. 198, nr. 11, s. 313, nr. 15. s. 188; C. Belediye,
nr. 936, nr. 1215, nr. 5699.
Kâşgarlı Mahmud, Ahi kelimesiyle ilgili bilgiler bulunan
Dîvân-ü Lûgati’t-Türk adlı eseriyle tanınmıştır.
Karahanlılar döneminde yetişen ilk Türk dil
bilginidir. Dîvân-ü Lûgati’t-Türk 1072-1074 yılları
arasında tamamlanmış olup Ahilik kavramının aslı
olarak ileri sürülen “Akı” kelimesini ilk kullanan
kaynaklardandır.
Kâşgarlı Mahmud’un soyu İslam dinini seçen ilk
Türk kağanı Abdülkerim Satuk Buğra Han’a dayanmaktadır.
O, Türkçe’yi resmî dil olarak kabul
eden Karahanlı Devleti sarayından büyük destek
görmüştür. Türk illeri arasında yıllarca dolaşmış ve
Türkçe’nin değişik lehçelerinden, ağızlarından derlemeler
yaparak o dönem Türk dil varlığı üzerine
eşsiz bir kaynak bırakmıştır. Bu yönüyle Kâşgarlı
Mahmud filolog, etnograf ve bir sosyolog olarak düşünülebilir.
Kâşgarlı Mahmud, Kâşgar’da vefat etmiştir. Mezarı,
1983 yılında bulunmuş olup Doğu Türkistan’da
Kâşgar şehrine 35 kilometre uzaklıktaki Azak köyündedir.
KAYNAKÇA:
Besim Atalay, Dîvân-ü Lûgati’t-Türk Tercümesi-I, II, III, IV, Ankara
2006.
Aziz AYVA
KAVAK AHİ ZAVİYESİ
Gelibolu’ya bağlı Kavak köyündedir. Süleyman Paşa
zamanında Hacı İzzeddin isimli kişi, Kavak Ahisine
Ümiz Viranı ile Kavak’taki çiftliğini vakfetmiştir.
Kavak ahisinin vefatından sonra Ahi Kulfal tasarruf
etmiştir. Onun ölümünden sonra oğulları Şaban ve
Ali’nin tasarruflarında olduğu tespit edilmektedir.
1475’ten sonra bu vakıf hakkında kayıt bulunamamıştır.
KAYNAKÇA:
BA, TD, nr. 12, s. 194-195.
İbrahim SEZGİN
Zeki TEKİN
KÂŞGARLI MAHMUD
(d. 1025?-ö. 1090?)
KAVLÎ
Fütüvvetnâmelerde fütüvvet ehli içinde yer alan
kavlîler üç kola ayrılır: kavlî, seyfî ve şürbî. Kavlî,
askerlerin dışında olup doğruluk, sebat ve vefa
dolayısıyla fütüvvet mensupları arasına katılmış
olan ve fütüvvete sevgi besleyen kişilerdir. Necm-i
55