T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
362<br />
da <strong>ve</strong>rilen cezalara da dikkat çekilmiştir. Esnafın<br />
alıp-satacağı malların fiyatının belirlenmesi yani<br />
narh meselesi ile esnafın düzenini sağlama amaçlarına<br />
yönelik kefil bulma <strong>ve</strong> taahhüt konuları ise<br />
ayrıca ele alınmıştır.<br />
İkinci bölümde Safevîler öncesi İran’ın genel<br />
siyasî, ekonomik <strong>ve</strong> sosyal vaziyeti çerçe<strong>ve</strong>sinde<br />
esnafın yeri, ardından Safevîler döneminde başlayan<br />
yeni siyasî <strong>ve</strong> sosyal atmosferin esnaf üzerindeki<br />
etkileri, esnaf-devlet <strong>ve</strong> esnaf-medrese<br />
münasebetleri, esnaf isyanları, esnafa uygulanan<br />
cezalar <strong>ve</strong> esnafın genel vaziyeti konuları işlenmiştir.<br />
Bu bölümün son kısmında o dönemde mevcut<br />
esnaf gurupları ile Isfahan <strong>ve</strong> diğer şehirlerdeki<br />
esnaf hususunda değerlendirmeler de yapılmıştır.<br />
Saim SAVAŞ<br />
XVII. YÜZYILDA MANİSA’DA<br />
ZİRAAT, TİCARET VE ESNAF<br />
ÖRGÜTLERİ<br />
Mustafa Çağatay Uluçay tarafından (İstanbul<br />
1942) kaleme alındı. XVII. yüzyılda Manisa’da<br />
yetişen ürünler, ziraat, esnaf, meslek kolları, ticaret<br />
<strong>ve</strong> esnaf teşkilatını oluşturan unsurlara yer<br />
<strong>ve</strong>rir. Manisa Şer‘iyye Sicilleri temel alınarak hazırlanan<br />
eser, dört kısımdan meydana gelir. Ekler<br />
kısmında ticaret, şehir hayatı, esnaf, esnaf yöneticileri<br />
<strong>ve</strong> narh listelerine ait 99 sicil <strong>ve</strong>sikasının<br />
transkripsiyonları ile şehre ait resim <strong>ve</strong> planlar<br />
vardır.<br />
Birinci kısımda Manisa şehrinin tarihçesi, idarî<br />
durumu, çarşıları, pazarları <strong>ve</strong> ticarî hayatına;<br />
ikinci kısımda Manisa yöresinde ziraat, yetişen<br />
ürünler, toprak <strong>ve</strong> coğrafyasına; üçüncü kısımda<br />
Osmanlı esnaf teşkilatı, bu teşkilat içinde yer alan<br />
Ahi Baba, şeyh, kethüda, yiğitbaşı <strong>ve</strong> ustabaşı gibi<br />
esnaftan sorumlu görevliler <strong>ve</strong> görevlere yer <strong>ve</strong>rilmiştir.<br />
Eserin ilk kısmında Manisa’nın tarihi, yönetimi<br />
<strong>ve</strong> şehir halkı üzerinde durulur. Arkasından şehirde<br />
esnaf gruplarının bulunduğu çarşı <strong>ve</strong> pazarların<br />
denetlenmesi, gü<strong>ve</strong>nliğin sağlanması <strong>ve</strong><br />
ticarî hayatın canlılığına dikkat çekilir. Esnafların<br />
kendi arasında <strong>ve</strong> devletle olan ilişkileri bağlamında<br />
yaşadıkları sorunlara değinilir. Müteakiben<br />
XVIII. yüzyıla ait narh listelerine yer <strong>ve</strong>rilir.<br />
İkinci kısımda Manisa’da ziraatın ana unsurunu<br />
oluşturan hububat ekimine değinilir. Yine arşiv<br />
belgelerinden yola çıkılarak pamuk, susam, kök<br />
boya, pirinç, tütün, üzüm, incir, zeytin, armut<br />
<strong>ve</strong> kiraz gibi bölgede yoğun olarak yetiştirilen <strong>ve</strong><br />
ihraç edilen ürünler anlatılır. Tarımsal üretime<br />
zarar <strong>ve</strong>ren böcek <strong>ve</strong> çekirge istilalarına karşı<br />
alınması gereken tedbirlere yer <strong>ve</strong>rilir. Üçüncü<br />
kısımda Manisa’da esnaflar <strong>ve</strong> onlardan toplanan<br />
avarız <strong>ve</strong>rgisi ele alınır. Takiben Manisa’da çulhacı,<br />
kasap, tabak, kavaf, saraç, mutaf, boyacı <strong>ve</strong><br />
sabuncu esnafı tanıtılır. Dördüncü kısımda Osmanlı<br />
esnaf teşkilatının genel yapısı <strong>ve</strong> bu teşkilatın<br />
özellikleri üzerinde durulur. Takiben Manisa<br />
esnaf yöneticileri <strong>ve</strong> esnaf merasim törenlerini<br />
düzenleyenler arasında bulunan Ahi Baba, Şeyh,<br />
Kethüda, Yiğitbaşı, Nakip <strong>ve</strong> Ehl-i Hibre’nin görevlerinden<br />
bahsedilir.<br />
Eser, Manisa’da Osmanlı dönemindeki üretim,<br />
ticaret, ziraat, esnaflar, esnaf temsilcileri <strong>ve</strong> bunlar<br />
arasındaki ilişkileri belirtmesi bakımından<br />
önemlidir.<br />
M. Murat ÖNTUĞ<br />
XVIII. YÜZYILIN İKİNCİ<br />
YARISINDA OSMANLI<br />
ESNAFI (İSTANBUL VE BURSA<br />
ÖRNEKLERİ)<br />
Miyase Koyuncu tarafından, Gazi Üni<strong>ve</strong>rsitesi<br />
Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalında<br />
(2008 yılında) doktora tezi olarak hazırlanmıştır.<br />
Koyuncu burada XVIII. yüzyılın ikinci<br />
yarısında farklı iki şehirde (İstanbul <strong>ve</strong> Bursa)<br />
Osmanlı esnafının dönemin sosyal <strong>ve</strong> ekonomik<br />
olayları karşısında takındığı tutumu; farklı<br />
üretim faaliyetlerinin yoğunlaştığı bu iki şehirde<br />
esnaf teşkilat yapısı, devletle ilişkileri, esnafın<br />
Avrupalı tacirlerin artan faaliyetleri karşısındaki<br />
durumları, savaş <strong>ve</strong> toprak kayıplarıyla birlikte<br />
günden güne artan <strong>ve</strong>rgi yükümlülükleri,<br />
ellerindeki sermayenin mikdar <strong>ve</strong> nitelikleri gibi<br />
konuları ele alınmıştır. Makro ölçekte arka plana<br />
XVIII. yüzyıl Osmanlı Devleti sosyal <strong>ve</strong> ekonomik<br />
hayat konularak mikro planda İstanbul <strong>ve</strong><br />
Bursa’da faaliyet gösteren şehirli üretici kesimin
Change language