T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
124<br />
Hacı Bektaş kazasındaki Hacı Bektaş-ı Velî<br />
Türbesi’nin postnişini Cemallettin Çelebi Efendi<br />
ile diyalog temeline dayanan bir yapı arz arzeder.<br />
Ayrıca Ali Cemal Bardakçı’nın memuriyet yaptığı<br />
bölgelerdeki Alevi-Bektaşi topluluklara dair müşahedeleri<br />
ile bu müşahedelerin gösterdiği dinî<br />
<strong>ve</strong> etnik yapıya dair tespitlerine <strong>ve</strong> tahlillerine de<br />
dayanır. Araştırmacının söz konusu tespit <strong>ve</strong> tahlillerde<br />
milli kimliği ön plana çıkaran Türkçülük<br />
fikrinden beslendiği anlaşılmaktadır.<br />
Mehmet ÇERİBAŞ<br />
MİMAR-I ARASTA<br />
Arastalardaki dükkânların bakım <strong>ve</strong> onarımı için<br />
görevlendirilmiş mimara mimar-ı arasta denirdi.<br />
Osmanlı Döneminde külliyelerdeki hafif bakım<br />
<strong>ve</strong> onarımlarla uğraşan teknik elemanların başlarında<br />
“mimâr-ı ârâsta” adı <strong>ve</strong>rilen biri bulunuyordu.<br />
Bunlar XVI. yüzyıla ait vakıf kayıtlarında<br />
“meremmâtî” olarak zikredilen onarımcıdan ayrı<br />
idi.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Yusuf Küçükdağ, Karapınar Sultan Selim Külliyesi, Konya 1997,<br />
s. 69-72, 134-135.<br />
Yusuf KÜÇÜKDAĞ<br />
MUALLİM CEVDET<br />
(1883-1935)<br />
İslam Fütüv<strong>ve</strong>ti <strong>ve</strong> Türk Ahiliği İbn-i Battuta’ya<br />
Zeyl kitabının yazarıdır. Bolu’da doğdu. Muallim<br />
Cevdet olarak şöhret buldu. Asıl adı Mehmed<br />
Cevdet’tir. Soyadı Kanunu’ndan sonra İnançalp<br />
soyadını aldı. Doksanüç Harbi (1877-1878) sırasında,<br />
Niş’ten Bolu’ya göçen bir ailenin çocuğudur.<br />
İlk <strong>ve</strong> orta öğrenimini Bolu <strong>ve</strong> Kastamonu’da<br />
tamamladıktan sonra İstanbul’a giderek Hukuk<br />
Mektebi’ne devam etti. Babası hastalanıp, destek<br />
<strong>ve</strong>remez hale gelince, ayda bir altın burs <strong>ve</strong>ren<br />
Dârülmuallimîn’in, Edebiyat bölümüne kaydoldu.<br />
Bu arada Bayezid Camii’nde Arapça derslerine<br />
devam etti.<br />
Muallim Cevdet, Dârülmuallimîn’i bitirdikten sonra<br />
Dârüşşafaka, Robert Kolej, Şemsü’l-Mekâtib<br />
gibi özel okullarda öğretmenlik yaptı. İslâm<br />
Cemiyet-i Hayriyesi’nin da<strong>ve</strong>ti üzerine 1907’de<br />
Bakü’ye gitti. On üç ay Bakü’de kalıp Füyuzat<br />
adlı öğretmen okulunda çalıştı. Ağaoğlu Ahmet’in<br />
çıkardığı gazetede yazılar yazdı. Azerbaycan<br />
Türklerinin uyanışı <strong>ve</strong> din-parti çekişmelerinin<br />
ortadan kaldırılmasında etkili oldu. Bu arada<br />
Rusça öğrendi. 1909’da Cenevre <strong>ve</strong> Sorbonne<br />
üni<strong>ve</strong>rsitelerinde pedagoji, tarih, felsefe gibi bazı<br />
ders <strong>ve</strong> konferansları izledi. 1910’da İstanbul’a<br />
döndükten sonra Dârülmuallimîn pedagoji öğretmenliğine<br />
atandı. Çeşitli lise <strong>ve</strong> ortaokullarda,<br />
tarih, türkçe, farsça dersleri <strong>ve</strong>rdi. “Muallim<br />
Cevdet” adıyla şöhret bulması, 1910-1931 yılları<br />
arasındaki görevinden dolayıdır.<br />
Sağlığı bozulduğu için 1931’de öğretmenlikten<br />
ayrıldı. Bulgaristan’a satılan arşiv belgelerini<br />
gündeme getirdi. Bunun üzerine Başbakanlık Tarih<br />
Evrakını İnceleme Kurulu başkanlığına getirilerek<br />
(1932) 17 konuda, 1553-1904 arasına ait,<br />
216.572 belgeyi tasnif etti. BOA’de yer alan Cevdet<br />
Tasnifi böylece meydana gelmiştir. Onun gayreti<br />
ile hükümet, 1935’te bütün arşiv belgelerini<br />
koruma altına alan bir nizamnâme çıkardı. Bu<br />
çabaları ile Türk arşivciliğinin kurucusu sayıldı.<br />
15 Nisan 1935’te hastalığı arttığı için görevinden<br />
istifa etti. Vefatından önce, bir ara İstanbul Kütüphaneleri<br />
Tasnif Komisyonu başkanlığı yaptı.<br />
Ayrıca Topkapı Sarayı Kütüphanesi kitap, harita<br />
<strong>ve</strong> krokilerini inceleyen komisyonda görev aldı.<br />
On bin cildin üzerindeki kitaplık <strong>ve</strong> arşivini,<br />
İstanbul Belediye Kütüphanesi’ne bağışlayan<br />
Muallim Cevdet, İstanbul’da <strong>ve</strong>fat etti. Vasiyeti<br />
üzerine hayatını kitaplaştırdığı Babanzâde<br />
Ahmet Naim’in mezarı yanında Edirnekapı<br />
Mezarlığı’na defnedildi. Mezarı, 1970’te Edirnekapı<br />
Şehitliği’ne nakledildi.<br />
Muallim Cevdet, Doğu <strong>ve</strong> Batı düşüncesinin büyük<br />
ustalarını tanıyan birisidir. Fakat toplum<br />
olarak medeniyet değerlerimizi koruyarak ayakta<br />
kalabileceğimizi düşünür. Onun için Sadrettin<br />
Celâl’in (Antel), okullardan din derslerinin kaldırılması,<br />
Abdullah Cevdet’in İslam dini karşıtı<br />
yazılarına karşı, Askerî Din Dersleri kitabını yazar.<br />
Kültürel değişimin hızlı olduğu bir dönemde,<br />
kültürümüze sahip çıkan önemli araştırmalar<br />
kaleme alır. M. Sauton’dan çevrilen Spor Ruhu<br />
adlı esere 1928’de “Türklerde Spor” ekini yazar.<br />
1919 yılında seri yazı halinde Büyük Mecmua’da<br />
(Nisan 1335-Mayıs 1335, S. 5-8), “İslam-Türk<br />
Teşkilât-ı Medeniyesinden Ahiler Müessesesi”<br />
başlıklı araştırmasını yayımladı. Ardından İbn-i
Change language