T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
190<br />
fütüv<strong>ve</strong>tnâmelerden seçme metinler değerlendirilir.<br />
İkinci bölümde Ahiliğin tanımı yapılır <strong>ve</strong> bu terimin<br />
etimolojik açıdan Arapça <strong>ve</strong> Türkçe kökeni üzerinde<br />
durulur. Anadolu’da Ahilik algısının oluşumu çerçe<strong>ve</strong>sinde<br />
XIII. yüzyılda <strong>ve</strong> XIV. yüzyılın ilk yarısında<br />
var olan sosyo-ekonomik <strong>ve</strong> sosyo-kültürel yapı<br />
tahlil edilerek, Ahiliğin oluşumuna <strong>ve</strong> gelişimine etki<br />
eden temel etkenler açıklanır. Bu arada Ahi Evran’in<br />
kısa biyografisi <strong>ve</strong>rilir. Müteakiben Ahilik örgütünün<br />
genel teşkilat yapısı, örgüte girebilme şartları <strong>ve</strong><br />
örgüt mensuplarının tipik karakteristik özellikleri<br />
betimlenir. Ahilikte meslek grupları <strong>ve</strong> bu mesleklerin<br />
pîrleri, Ahilik örgütünün temel fonksiyonları,<br />
Ahi örgütlerinin dağılması <strong>ve</strong> loncalara dönüşümü<br />
konularına değinilir.<br />
Üçüncü bölümde Ahilik örgütünün özellikle Osmanlı<br />
Devleti’nin kuruluş çağında oynadığı sosyoekonomik<br />
rol ele alınır. Ahilerin devletin kurulması<br />
aşamasında gösterdikleri fedakârlıklar, cihat <strong>ve</strong> gaza<br />
faaliyetlerine yaptıkları katkılar anlatılarak bir esnaf<br />
örgütü olarak devletin şekillenmesindeki etkiler<br />
açıklanır. Sonuç bölümünde, Fütüv<strong>ve</strong>t-Ahilik ilişkisine<br />
değinilip Anadolu’da kök salan Ahiliğin genel<br />
konumu değerlendirilir.<br />
Yakup KAYA<br />
OSMANLI ÖNCESİ İLE<br />
OSMANLI VE CUMHURİYET<br />
DÖNEMLERİNDE ESNAF VE<br />
EKONOMİ SEMİNERİ<br />
Bu eser, İstanbul Üni<strong>ve</strong>rsitesi Edebiyat Fakültesi<br />
Tarih Araştırma Merkezi ile İstanbul Esnaf <strong>ve</strong><br />
Sanatkârlar Odaları Birliği (İSTESOB)’nin, 9-10 Mayıs<br />
2002 tarihleri arasında düzenlemiş olduğu seminere<br />
sunulan bildirilerin metnini ihtiva eder (İstanbul<br />
2003). İki cilt halinde basılan eserde toplam 34<br />
bildiri yer alır. Eserin adından da anlaşılacağı üzere<br />
toplumun önemli bir kesimini teşkil eden esnaf<br />
<strong>ve</strong> toplumun bütün kesimini ilgilendiren ekonomi,<br />
seminerde sunulan bildiri konularının esasını oluşturur.<br />
Seminer programındaki sunuş sırasına göre<br />
kitapta yer alan bildiriler arasında hem Osmanlı öncesi<br />
<strong>ve</strong> dönemi hem de Türkiye Cumhuriyeti ile ilgili<br />
konuların yer aldığı dikkati çeker.<br />
Kronolojik olarak bir sınıflandırma yapıldığında<br />
eserde önce Assur ticaret kolonileri çağında<br />
Anadolu’da ticaret organizasyonu; Hitit döneminde<br />
Anadolu’da ticaret, esnaf <strong>ve</strong> sanatkârlar;<br />
Roma İmparatorluğu döneminde ekonomik<br />
reformlar; X. <strong>ve</strong> XI. yüzyılda Bizans’da esnaf,<br />
ekonomi <strong>ve</strong> loncalar ile ilgili altı bildirinin yer<br />
aldığı görülür. Bunu takiben Yusuf Has Hâcib’in<br />
XI. yüzyılda kaleme aldığı Kutadgu Bilig adlı eserinde<br />
yer alan meslekler <strong>ve</strong> özelliklerine; X.-XIII.<br />
yüzyıllarda Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan Türk<br />
kavimlerinin ekonomik <strong>ve</strong> ticarî hayatlarına;<br />
Asya <strong>ve</strong> Kafkaslar’dan Orta Doğu’ya köle ticareti<br />
<strong>ve</strong> ticaret yollarına; Anadolu Selçuklu <strong>ve</strong> İlhanlı<br />
döneminde ekonomik hayat, meslekler, meslek<br />
grupları <strong>ve</strong> bu gruplara nizam <strong>ve</strong>ren Ahilik <strong>ve</strong><br />
Ahilik prensiplerine; ticaret yolları, kervansaraylar<br />
<strong>ve</strong> köprülere dair 10 bildirinin olduğu dikkati<br />
çeker. Geriye kalan 18 bildiri ise Osmanlı<br />
<strong>ve</strong> Cumhuriyet dönemlerine aittir. Bu bildirilerde<br />
bâc-ı bâzâr, kâhya <strong>ve</strong> kethüda terimleri, Osmanlı<br />
ekonomisinde konar-göçerler, Kıbrıs’ta ilk<br />
Osmanlı esnafı <strong>ve</strong> zenaatkârları, Osmanlıda tabip<br />
teşkilatı, İstanbul Kapalıçarşısı, yorgancılar,<br />
Trabzon esnafı, Manisa’daki esnaf vakıfları, Uşak<br />
şehri esnafı, 1873 Uluslararası Viyana Sergisi,<br />
sabuncu esnafı, Rodos Yahudi esnafı, Yahudilerin<br />
Gabele <strong>ve</strong>rgisi, Osmanlı esnaf sayımları, Osmanlı<br />
Bankası Banknotları, Makedonya esnafı <strong>ve</strong> Cumhuriyet<br />
döneminde esnaf sanatkârlar teşkilatı <strong>ve</strong><br />
Ahilik gibi konuların ele alındığı tespit edilir.<br />
Yayınlanan bu seminer kitabında dikkati çeken<br />
hususlardan biri, esnaf <strong>ve</strong> ekonominin tarihî<br />
süreç içinde ele alınmış olmasıdır. Bu durum<br />
özellikle mesleklerle ilgili terim <strong>ve</strong> terminoloji ile<br />
konular arasında tarihî bağların <strong>ve</strong> bağlantıların<br />
kurulması açısından oldukça önemlidir. Bir diğer<br />
önemli husus, resmî bir kurum olan İstanbul<br />
Üni<strong>ve</strong>rsitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma<br />
Merkezi ile sivil toplumun sessiz çoğunluğu<br />
İSTESOB’un böyle bir semineri gerçekleştirmesi<br />
<strong>ve</strong> müşterek işbirliğinin en güzel örneğini <strong>ve</strong>rmiş<br />
olmasıdır.<br />
İlhan ŞAHİN<br />
OSMANLI TİCARET VE<br />
SANAYİ ALBÜMÜ<br />
İstanbul <strong>Ticaret</strong> Odası’nın kuruluşunun 130. yılı<br />
münasebetiyle yayımladığı eser (İstanbul 2012),
Change language