27.08.2015 Views

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ​

1WQPJ6Jax

1WQPJ6Jax

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

A h i l i k<br />

A n s i k l o p e d i s i<br />

2012; İstanbul’un Kaybolan Kültür Varlıkları<br />

Suriçi Fatih Camileri <strong>ve</strong> Mescitler-1, İstanbul<br />

2014;<br />

İlhan ŞAHİN<br />

KALEMİ ZAVİYESİ<br />

Mader-i Mevlana (Valide Sultan Camii), Mevlevi<br />

Tekkesi, Karaman Mevlevihanesi <strong>ve</strong> Aktekke<br />

Camii adlarıyla kayıtlarda yer alan zaviye,<br />

Mevlana’nın annesi Mümine Hatun adına, onun<br />

türbesi yakınına yaptırıldığı için Mader-i Mevlana<br />

Tekkesi olarak da bilinir. 1312-1319 yılları<br />

arasında Kalemioğlu Ahi Muhammed Bey tarafından<br />

inşa ettirildi. Daha sonra Karamanoğlu<br />

Mirza Halil Bey’le oğlu Alâeddin Bey bu zaviyeye<br />

ila<strong>ve</strong>ler yaptırdı. Bu durumda adı geçen yapının<br />

esas bânisinin, Kalemioğlu Ahi Muhammed Bey<br />

olduğu anlaşılıyor.<br />

Kalemi Zaviyesi’nin bünyesinde Mevlana’nın annesi<br />

Mümine Hatun Türbesi’nden başka onun adıyla<br />

anılan Mader-i Mevlana Camii, Mevlevihane’nin<br />

semahanesi ile bir medrese <strong>ve</strong> kabristan bulunuyordu.<br />

Karaman Mevlevihanesi’nin en eski<br />

ünitesi Mader-i Mevlana Türbesi olup 1224’te<br />

<strong>ve</strong>fat eden Mevlana’nın annesi Mümine Hatun ile<br />

ağabeyi Muhammed Alâeddin Çelebi için inşa<br />

edilmiştir. Burada Karamanoğulları’ndan bazı<br />

kişilerin kabirleri de bulunmaktadır. Şikârî’nin<br />

kaydına göre Karamanoğullarından Alâeddin<br />

Bey <strong>ve</strong> Süleyman Şah buraya defnedilmişlerdir.<br />

Kalemi Zaviyesi, 1530’da kullanılmayacak kadar<br />

haraptı. Bunun için vakıf gelirleri Piri Halife<br />

Camii’ne kaydedilmiştir. Daha sonra kullanıldığına<br />

bakılırsa muhtemelen XVI. yüzyıldan sonra<br />

tamir edilmiştir. Bu yapı içindeki Mader-i Mevlana<br />

Türbesi de Osmanlı döneminde birçok defa<br />

onarım görmüştür.<br />

Kalemi Zaviyesi’ni Kalemi oğlu Ahi Muhammed<br />

Bey inşa ettirdiği halde buranın ihtiyaçlarının<br />

karşılanması için başta Karamanoğlu Alâeddin<br />

Bey olmak üzere değişik kişiler vakıflar kurmuşlardır.<br />

Karamanoğlu Alâeddin Bey Vakfiyesi, tarihi<br />

en eski olanıdır. Bundan başka Osmanlı dönemi<br />

kayıtlarında Karamanoğlu Süleyman Bey’in<br />

de bu zaviye için vakıf kurduğu bilgileri yer almakta<br />

ancak vakfiyesi bilinmemektedir. Tarih sırasına<br />

göre tespit edilen ikinci vakıf kuruluşuna<br />

dair belge, Lârende Kadısı Mevlana Seyyid Mehmed<br />

Efendi Vakfiyesi’dir. Bir diğer vakfiye, nukut<br />

vakfına dair olup, Hassa Ahır Hazinesi Kâtibi<br />

Seyyid Mehmed Efendi Vakfiyesi adıyla kayıtlara<br />

geçmiştir.<br />

Kalemi Zaviyesi’nin vakıf gayrimenkulleri XV.<br />

yüzyılda şöyleydi: bir değirmen, Lârende’ye bağlı<br />

Selerek köyü, Subaşı Değirmeni civarında bağlar,<br />

çayır yeri <strong>ve</strong> muhtelif toprak parçaları ile Sultan<br />

Hamamı <strong>ve</strong> Tahıl Pazarı arasında dükkân yerleri.<br />

KAYNAKÇA:<br />

Fatih Devrinde Karaman Eyaleti Vakıfları Fihristi, (haz. Feridun<br />

Nâfiz Uzluk), Ankara 1958, s. 31-32; Fahri Coşkun, 888/1483<br />

Tarihli Karaman Eyaleti Vakıf Tahrir Defteri, İÜ Sosyal Bilimler<br />

Enstitüsü Türk İktisat Tarihi Anabilim Dalı Basılmamış Yüksek<br />

Lisans Tezi, İstanbul 1996, s. 83-84; 387 Numaralı Muhâsebe-i<br />

Vilâyet-i Karaman <strong>ve</strong> Rûm Defteri (937/1530), Tıpkı Basım, I,<br />

Ankara 1996, s. 109, 120; Karaman Vilâyeti Vakıfları, (haz. Seyit<br />

Ali Kahraman), Kayseri 2009, s. 143; Yusuf Küçükdağ, “Valide<br />

Sultan Tekkesi/Karaman Mevlevihanesi Vakıfları ile Vakfiyeleri<br />

<strong>ve</strong> Karaman Turizminin Geliştirilmesi İçin Önemi”, Karaman<br />

47

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!