T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
bölümde ise Ahilerin Danişmend İli’nde sosyal <strong>ve</strong><br />
kültürel hayatın gelişmesine olan katkılarından<br />
söz edilmiştir. Bu bağlamda Danişmend Ahilerinin<br />
tasavvufi meşrepleri; zaviyelerinin genel özellikleri;<br />
yöredeki askerî <strong>ve</strong> siyasî yapılanmadaki<br />
katkıları; yeni yerleşim birimlerinin kurulmasındaki<br />
rolleri ile ilmî <strong>ve</strong> kültürel faaliyetleri üzerinde<br />
durulmuştur.<br />
İsmail ÇİFTCİOĞLU<br />
TÜRKİYE SELÇUKLULARI’NDA<br />
MESLEKLER<br />
Ortaçağ Türk tarihine ait birbirinden değerli <strong>ve</strong><br />
orijinal çalışmalara (18 kitap <strong>ve</strong> 150’nin üzerinde<br />
makale) imza atan Erdoğan Merçil’in Türkiye<br />
Selçukluları’nda Meslekler (Türk Tarih Kurumu<br />
Yayını, Ankara 2000, s. 231+Ekler) adlı eseri, sahasında<br />
ilk olması bakımından ayrı bir önem arz<br />
etmektedir. Zira geçmişten günümüze bireyleri ne<br />
kadar kalifiyeli eleman yani meslek sahibi ise o<br />
toplumun sosyal, ekonomik <strong>ve</strong> kültürel hayatı da<br />
o denli zengin demektir.<br />
Dönemin her ne kadar kısıtlı olan siyasî kaynaklarının<br />
yanı sıra kitâbe, mülknâme, temliknâme,<br />
köy satış belgeleri <strong>ve</strong> Mevlana’nın eserlerinin titizlikle<br />
taranması sonucu meydana gelen eserde<br />
meslek adları <strong>ve</strong> icra şekilleri, kullandıkları aletler<br />
vb. konular hakkında bilgiler yer almaktadır.<br />
Eserde doğrudan kaynaklarda geçen isimler,<br />
mesleklerin icra edildiği mekânlar <strong>ve</strong> şahısların<br />
lâkaplarından tespit edilen yaklaşık 250 meslek,<br />
on bir başlık altında ele alınmıştır:<br />
1- Giyim/Tekstil (s. 13-29), 2- Hayvancılık <strong>ve</strong> Dericilikle<br />
(s. 30- 40), 3- Gıda (s. 41-71), 4- Günlük<br />
Hayat/Ev Eşyası Âletleri (s. 72-81), 5- İnşaat işleri<br />
(s. 82-105), 6- Sağlık <strong>ve</strong> Temizlik ( s. 106-125), 7-<br />
Eğlence Hayatı ( s. 126-146), 8- <strong>Ticaret</strong> Hayatı (s.<br />
147-159), 9- Silah Yapımcıları (s. 160), 10- Taşıma<br />
<strong>ve</strong> Ulaşım (s. 161-163), 11- Müteferrik Meslekler<br />
(s. 164-193). Ayrıca çalışmanın sonunda tespit<br />
edilen mesleklerin Beylikler <strong>ve</strong> XV. yüzyılın ikinci<br />
yarısında Osmanlıdaki durumlarını gösteren mukayeseli<br />
bir tablo da <strong>ve</strong>rilmektedir (s. 197-206).<br />
Eser incelendiğinde, bazı meslekler zamanla yok<br />
olsa da, büyük çoğunluğunun hâlâ devam ettiğini,<br />
hatta seri üretime geçerek sanayileştiği söylenebilir.<br />
Bu bağlamda Farsça olan bazı meslek unvanlarının<br />
Türkçe’de meslek yapım eki olan cı-çi ila<strong>ve</strong>si<br />
ile günümüzde varlıklarını korudukları görülür<br />
(Mesela, helva-ger-helvacı, bağban-bağcı gibi). Ayrıca<br />
özellikle Orta Anadolu (Konya, Kayseri, Kırşehir,<br />
Sivas)’da günümüzde organize sanayi bölgeleri<br />
olarak bilinen yerlerin temellerinin daha o zamanlarda<br />
atıldığını söyleyebiliriz. Çünkü o dönemde<br />
de aynı işi ya da birbirini tamamlayan meslek gurupları<br />
çarşılar (sûk) meydana getirmişlerdir. Bir<br />
diğer önemli nokta da özellikle yabancı araştırmalarda<br />
yer alan bilgiye göre, Anadolu’da meslek<br />
erbabı <strong>ve</strong> ticaretle uğraşanlar Gayrimüslimlerdir.<br />
Fakat daha önce de belirtildiği gibi hemen hemen<br />
sahasında ilk olan bu kapsamlı çalışmada görülüyor<br />
ki on beş meslek grubu dışında Gayrimüslime<br />
pek rastlanmamıştır. Örnek <strong>ve</strong>rmek gerekirse on<br />
dokuz Müslüman tüccara karşılık iki Avrupalı,<br />
otuz iki tabibin 7-8 tanesi, otuz bir mimarın üç<br />
tanesi Gayrimüslimdir.<br />
Sahasında büyük bir boşluğu dolduran <strong>ve</strong> benzer<br />
çalışmalara model oluşturan Erdoğan Merçil’in<br />
bu çalışması, Anadolu’nun kapısını Türklere açan<br />
Türkiye Selçukluları’nın sadece askerî zümrelerle<br />
değil, zenaat erbabı <strong>ve</strong> çeşitli meslek gruplarıyla<br />
da Anadolu’ya geldiklerini göstermesi bakımından<br />
son derece önemlidir.<br />
Emine UYUMAZ<br />
TÜRKİYE’DE<br />
ALEVİ-BEKTAŞİ,<br />
AHİ VE NUSAYRİ ZÜMRELERİ<br />
Baha Said Bey tarafından kaleme alınan eseri<br />
İsmail Görkem yayımlamıştır (Ankara 2000). İsmail<br />
Görkem’in Baha Said Bey’in konferans <strong>ve</strong><br />
makalelerine ait derlemesinden oluşan kitabın<br />
giriş kısmında Baha Said Bey’in hayatı, cemiyet<br />
faaliyetleri <strong>ve</strong> yayınları değerlendirilmiştir. Kitapta<br />
1908-1940 yılına kadarki dönemi kapsayan zaman<br />
diliminde Baha Said’in yaşadığı dönem <strong>ve</strong> o<br />
dönem içindeki fikir hareketlerinin ortaya konulması<br />
gerekli görülmüştür. Sonuç <strong>ve</strong> Değerlendirme<br />
kısmında ise M. Fuad Köprülü <strong>ve</strong> Baha Said<br />
Bey arasındaki ilişki <strong>ve</strong> Baha Said Bey’in eserleri<br />
hakkında çeşitli ilim adamları <strong>ve</strong> araştırmacıların<br />
görüşlerine de değinilmiş; “Baha Said Bey’in Eser-<br />
315
Change language