T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
rem günü Mevlid törenleri yaparlar, şehir <strong>ve</strong> kasabaların<br />
dışında toplanan halka yemek ikram<br />
ederlerdi. Bunun için vakıflar kurulmuştur.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Latifî, Tezkere-i Şuarâ, İstanbul 1313, s. 55-57; Mustafa Âlî,<br />
Kitâbü’t-Tarîh-i Künhü’l-Ahbar, I, (haz. Ahmet Uğur <strong>ve</strong> diğerleri),<br />
Kayseri 1997, s. 76, 196-197; II, s. 406-407; Fuad Köprülü,<br />
Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul 1981, s. 346, 358, 389-390; aynı<br />
yazar, Edebiyat Araştırmaları, Ankara 1999, s. 20; Mehmed Tahir,<br />
Osmanlı Müellifleri, II, İstanbul 1333, s. 221-222; H. Fuchs-Neclâ<br />
Pekolcay, “Mevlid”, İA, VIII, İstanbul 1971, s. 171-176; Neclâ<br />
Pekolcay, “Mevlid”, DİA, Ankara 2004, XXIX, s. 485-486.<br />
Yusuf KÜÇÜKDAĞ<br />
MEVLİD KİTABI<br />
(bk. MEVLİD)<br />
MEVLİD MERASİMİ<br />
Mevlid kelimesi, “doğma, dünyaya gelme, doğulan<br />
zaman <strong>ve</strong> yer” anlamlarına gelmektedir. Hz.<br />
Peygamber’in Rebiülev<strong>ve</strong>l ayının 12’sinde, pazartesi<br />
günü doğduğunu ifade etmek için İslam<br />
âleminde bu güne mevlid denmiştir.<br />
Mevlid merasimi, Hz. Peygamber zamanı dahil,<br />
Emevi <strong>ve</strong> Abbâsîlere kadar yapılmamıştır.<br />
İslam dünyasında Mevlid merasimi ilk Fatımi<br />
Devleti’nde, Muiz-Lidinillah devrinde (972-975)<br />
resmen yapılmıştır. Merasim, Kur’an tila<strong>ve</strong>tiyle<br />
başlar; değişik etkinliklerle sürerdi. Daha sonra<br />
Sünni devletlerde de gelenekselleşmiş; mevlid<br />
merasimleri geniş halk kitlelerinin katılımıyla yapılmıştır.<br />
XII. yüzyılın ikinci yarısında Mekke’de,<br />
Hz. Muhammed’in doğum yıl dönümünde,<br />
doğduğu evde merasim düzenlenirdi Memlük<br />
Devleti’nde mevlid günü ikindi namazından sonra<br />
Kur’an okunarak resmen kutlamaların başlatıldığı,<br />
değişik etkinliklerden sonra katılanlara yemek<br />
ikram edildiği görülmektedir. Eyyubilerde devlet<br />
olarak resmen mevlid merasiminin yapılmadığı<br />
araştırmalar sonucu ortaya çıkmıştır. Bununla<br />
birlikte yerel kutlamaların yapıldığı bilinmektedir.<br />
Selahaddin Eyyubi’nin Erbil Atabegi olan kayınbiraderi<br />
Muzafferüddin Kökböri (1190-1233)’nin<br />
mevlidi büyük merasimlerle kutladığı tespit edilmiştir.<br />
Osmanlılarda, mevlid merasimi düzenlenmesinin<br />
daha Osman Gazi’den (1302-1324) itibaren yapıldığı<br />
bilinmektedir. Saray protokolünde ise Kanuni<br />
Sultan Süleyman zamanında (1520-1566) yer<br />
almaya başlamış; ancak esas resmî kutlamalar<br />
III. Murad (1574-1595) tarafından 1588’de başlatılmıştır.<br />
Tüm cami <strong>ve</strong> mescidlerin minarelerinde<br />
kandil yakılması uygulamasına da bu padişah<br />
zamanında başlanmıştır. Daha sonra merasimin<br />
kuralları ayrıntılı bir şekilde belirlenmiş; padişah,<br />
<strong>ve</strong>ziriazam, şeyhülislam <strong>ve</strong> <strong>ve</strong>zirler başta olmak<br />
üzere tüm askerî <strong>ve</strong> mülkî erkân ile ulema sınıfı<br />
resmî kıyafetleriyle Sultan Ahmed Camii’nde toplanmaya<br />
başlamışlardır. Mevlid törenleri, Osmanlı<br />
sınırları içine alınan yerlerde de yapılmıştır. Nitekim<br />
Hicaz bölgesi ile Kuzey Afrika <strong>ve</strong> Balkanlar’da<br />
İstanbul <strong>ve</strong> Anadolu’da olduğu gibi mevlid törenleri<br />
yapılmaya başlanmıştır. Mevlid günü Osmanlı<br />
Devleti’nde resmî bayram olarak 1910’da kutlanmaya<br />
başlanmıştır. Bu uygulama Cumhuriyet döneminde<br />
kaldırılmış; ancak kandil gecelerinde camilerde<br />
<strong>ve</strong> evlerde Kur’an ile Süleyman Çelebi’nin<br />
(ö. 1422) yazdığı mevlidin okunması şeklinde bu<br />
gelenek devam ettirilmiştir.<br />
Mevlid merasimlerinin özellikle tasavvuf ehlinin<br />
hayatında önemli bir yeri vardır. Eyyübiler zamanında<br />
Erbil Atabegi Muzafferüddin Kökböri’nin<br />
düzenlediği mevlid kutlamalarına ulema <strong>ve</strong> ileri<br />
gelen mutasavvıflar katılır; hângâhta toplanan<br />
sûfîler Rebiülev<strong>ve</strong>l ayının 12. günü öğle vaktinden<br />
sabah yakınına kadar zikir yaparlardı. Memlükler<br />
döneminde de tarikat mensupları mevlid merasimlerine<br />
katılırlar, her tarikat kendi zikrini<br />
icra ederdi. Tasavvuf yönüyle de toplumda dikkat<br />
çeken Ahiler arasında mevlidin önemli bir yeri<br />
vardı. Özellikle Muharremin onunda kendilerine<br />
ait tekkede, mevlid merasimi yapılır, arkasından<br />
mevlid dinlemek için toplananlara yemek ikram<br />
edilirdi. Bunun için kurulmuş vakıflar da vardı.<br />
1097 (1686) tarihli Konya Ahi Evran Zaviyesi<br />
121
Change language