T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
114<br />
eden Erdoğan Merçil, 1983 yılında Atatürk Kültür,<br />
Dil <strong>ve</strong> Tarih Yüksek Kurumu’na bağlı Türk<br />
Tarih Kurumu’nun asli üyesi olarak seçildi. Bu<br />
görevi 2001 yılına kadar devam etti. 2013 yılında<br />
ise şeref üyesi seçildi. 1963 yılında göre<strong>ve</strong> başladığı<br />
İstanbul Üni<strong>ve</strong>rsitesi Edebiyat Fakültesi Tarih<br />
Bölümü’nden Ortaçağ Tarihi Anabilim Dalı Başkanı<br />
olarak 2005 yılında yaş haddinden emekli<br />
olan Prof. Dr. Erdoğan Merçil, evli <strong>ve</strong> bir kız babasıdır.<br />
Eserleri:Fars Atabegleri Salgurlular, Ankara<br />
1975; Ahmed b. Mahmud, Selçuk-nâme, I-II, İstanbul<br />
1977; Kirman Selçukluları, İstanbul 1980;<br />
C. Bosworth, İslâm Devletleri Tarihi (çev. M. İpşirli<br />
ile beraber), İstanbul l980 (Eserin On Birinci<br />
Bölümü’nü teşkil eden “Anadolu Beylikleri s. 269-<br />
326, Erdoğan Merçil tarafından ila<strong>ve</strong> edilmiştir);<br />
Müslüman-Türk Devletleri Tarihi, İstanbul 1985;<br />
Gazneli Mahmud, Ankara 1987; Gazneliler Devleti<br />
Tarihi, Ankara 1989; A Short History of Turkish-<br />
Islamic States / Excluding the Ottoman State<br />
(müşterek), Ankara 1994; Belleten Dizini, III,<br />
(XXXVI-LI, sy. 141-200), Ankara 1994; A. Sevim<br />
- E. Merçil, Selçuklu Devletleri Tarihi, Siyaset,<br />
Teşkilât <strong>ve</strong> Kültür, Ankara 1995; Müslüman-Türk<br />
Devletleri Tarihi (Osmanlılar Hariç), İ. Kafesoğlu,<br />
H. D. Yıldız, Erdoğan Merçil, İstanbul 1999; Türkiye<br />
Selçukluları’nda Meslekler, Ankara 2000;<br />
Gürcistan Tarihi (Eski Çağlardan 1212 yılına<br />
Kadar), yay. E. Merçil, Ankara 2003; Büyük Selçuklu<br />
Devleti-Siyasî Tarih, Ankara 2005; Belleten<br />
Dizini IV (LI-LXVII, sayı: 201-250), Ankara<br />
2006; Selçuklular’da Hükümdarlık Alâmetleri,<br />
Ankara 2007; Selçuklular’da Saraylar <strong>ve</strong> Saray<br />
Teşkilatı, İstanbul 2001; Selçuklular-Makaleler-,<br />
İstanbul 2011.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Emine Uyumaz, “Prof. Dr. Erdoğan Merçil’in Hayatı <strong>ve</strong> Eserleri”,<br />
Prof. Dr. Erdoğan Merçil’e Armağan, Bilge Kültür Sanat Yayınları,<br />
İstanbul 2013, s. 9-24.<br />
Emine UYUMAZ<br />
MESLEK PİRLERİ<br />
(bk. ESNAF PİRLERİ)<br />
MESNEVÎ<br />
Ahilikle ilgili bilgiler bulunan Mevlana’nın ünlü<br />
dinî, tasavvufî <strong>ve</strong> ahlakî manzum eseridir. Altı defter<br />
halinde düzenlenmiş olup toplam 26 bin beyte<br />
yakındır. Remel bahrinin fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün<br />
<strong>ve</strong>znindeki Farsça eserde, az sayıda Arapça beyit de<br />
yer almaktadır. Babası Konya Ahilerinin reisi olduğu<br />
için Ahi Türkoğlu diye tanınan Mevlana’nın halifesi<br />
Çelebi Hüsameddin Hasan’ın isteği <strong>ve</strong> çabası,<br />
Mesnevî’nin yazılmasına sebep olmuştur.<br />
Mesnevî’nin ne zaman yazılmaya başlandığına dair<br />
açık <strong>ve</strong> kesin bir bilgi yoktur. 2. deftere 13 Mayıs<br />
1264 (15 Receb 662) günü başlandığı, bu defterin<br />
ilk beyitlerinde açık bir şekilde dile getirilmiştir.<br />
Ayrıca burada birinci defterden sonra Mesnevî’nin<br />
söylenip yazılmasına ara <strong>ve</strong>rildiği de belirtilmektedir.<br />
Eflâkî, bu aranın Hüsâmeddin Çelebi’nin eşinin<br />
<strong>ve</strong>fatı sebebiyle olduğunu <strong>ve</strong> tam iki yıl sürdüğünü<br />
kaydetmektedir. Bu duruma göre Mesnevî muhtemelen<br />
1260 / 658 yılı civarında yazılmaya başlanmış<br />
<strong>ve</strong> Mevlana’nın Hakk’a yürüyüşüne kadar yazılması<br />
<strong>ve</strong> okunup düzeltilmesi devam etmiştir.<br />
Mesnevî’ tasavvufî düşünce, mefhum <strong>ve</strong> terimlerin<br />
izahıyla yorumu hususunda çok değerli kaynak<br />
eserlerden biridir. Dinî <strong>ve</strong> tasavvufî bir anlayış çerçe<strong>ve</strong>sinde<br />
aşk, sabır, gayret, te<strong>ve</strong>kkül, tevazu, dostluk,<br />
ilim, akıl, idrak, hakikat, suret, mana, hicab,<br />
nefis, benlik <strong>ve</strong> taklit gibi yüzlerce kelime <strong>ve</strong> terimin<br />
izahını Mesnevî’de bulmak mümkündür. Birçok millete<br />
<strong>ve</strong> farklı dönemlere ait 285 kadar hadise, kıssa,<br />
hikâye, temsil <strong>ve</strong> fıkralara ise yüz civarında eserin<br />
kaynaklık ettiği anlaşılmaktadır. Bini aşkın atasözü<br />
<strong>ve</strong> <strong>ve</strong>cize şu <strong>ve</strong>ya bu şekilde mevcuttur. Birkaç<br />
beyitten birkaç yüz beyte kadar uzunluğu bulunan<br />
çok sayıda kıssa <strong>ve</strong> hikâye mevcuttur. Bunlardan<br />
bazıları, birçok önemli konuyu <strong>ve</strong> başka hikâyeleri<br />
de kuşatacak şekilde onlarca sayfada anlatılmıştır.<br />
“Kıssadan hisse al” diyen Mevlana, ayrıca telmih <strong>ve</strong><br />
işaret yoluyla aynı <strong>ve</strong>ya farklı çok sayıda hikâye <strong>ve</strong><br />
kıssaya defalarca atıfta bulunmuştur.<br />
Mesnevî’nin başta Türkiye’de olmak üzere dünya<br />
kütüphanelerinde muhtemelen bini aşkın yazma<br />
nüshası mevcuttur <strong>ve</strong> yaklaşık iki asırdır bu eser,<br />
çeşitli ülkelerde yüzlerce defa basılmıştır. 677 /<br />
1278’de Konyalı Muhammed b. Abdullah tarafından<br />
istinsahı tamamlanmış, Konya Mevlana Müzesi Müzelik<br />
Kitaplar nr. 51’de kayıtlıdır. Bu muteber nüsha,<br />
tıpkıbasım halinde Tahran’da 1371 / 1992’te <strong>ve</strong><br />
Ankara’da 1993’de yayımlanmıştır.
Change language