T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
226<br />
KAYNAKÇA:<br />
Abdulbaki Gölpınarlı, Şeyh Seyyid Gaybî oğlu Şeyh Seyyid<br />
Huseyn’in Fütüv<strong>ve</strong>t-nâme’si, İÜİFM, XVII/1-4 (1955-1956), s.<br />
27-155; Ali Torun, Türk Edebiyatında Türkçe Fütüv<strong>ve</strong>t-nameler,<br />
Ankara 1998, s. 51.<br />
Ali TORUN<br />
SEYYİD SAHİH AHMED DEDE<br />
(d. 1115 / 1742-ö. 1229 / 1813)<br />
Ahilerle ilgili Ahmed Eflâkî’den sonra Mecmûatü’t-<br />
Tevârîhi’l-Mevleviyye adlı eserinde önemli bilgi <strong>ve</strong>ren<br />
Seyyid Sahih Ahmed Dede’nin hayatı hakkındaki<br />
en gü<strong>ve</strong>nilir <strong>ve</strong> detaylı bilgiler kendi eserinde<br />
bulunmaktadır. Buna göre, dedesi Hal<strong>ve</strong>ti şeyhlerinden<br />
Ahmed Efendi’dir (ö. 1151 / 1738). Babası<br />
Seyyid Ömer Dede (ö. 1187 / 1773), bir Mevlevi<br />
olup, Sakıp Dede’nin muhiplerindendir. Annesi,<br />
Pirli oğlu İmam Ahmed Efendi’nin hemşiresi Hatice<br />
Hatun’dur. Seyyid Sahih Ahmed Dede, Kütahya<br />
Köprüviran’a bağlı Kükürtlü köyünde evail-i Recep<br />
1155 (1-10 Eylül 1742) tarihinde doğdu<br />
Seyyid Ömer Dede, 1157 (1744) yılında küçük<br />
Seyyid Sahih Ahmed’i de beraberine alarak<br />
Konya’ya gitti <strong>ve</strong> Seyyid Sahih Ahmed üzerine<br />
daha önceden gördükleri bir rüyayı Konya Mevlana<br />
Dergâhı’nda türbedar olan Pehlivan Dede <strong>ve</strong><br />
Çelebi Hacı Mehmed Ârif Dede’ye anlattı <strong>ve</strong> henüz<br />
22 aylık Ahmed’i Mevleviliğe kabul ederek başına<br />
sikke giydirdi. 1159 (1746) yılında ise amcası<br />
Seyyid Ebu Bekir Dede’nin İstanbul’daki Yeni<br />
Kapı Mevlevihanesi’ne şeyh oldu.<br />
Seyyid Sahih Ahmed’in Kütahya Köprüviran’a<br />
bağlı Kükürtlü köyünde başlayan hayatı, beş yaşından<br />
itibaren İstanbul’da devam etmeye başladı.<br />
1191 (1777) yılından kısa bir süre Kütahya’ya<br />
gitti <strong>ve</strong> bir süre burada Mevlevihane’de Şeyh Halis<br />
Dede’nin hizmetinde bulundu. Seyyid Sahih<br />
Ahmed Dede, 1200 (1785) yılında, 46 yaşında<br />
evlenmeye karar <strong>ve</strong>rdi <strong>ve</strong> İstanbul eşrafından<br />
Hakkâk Seyyid Hacı Ahmed’in kızı Şerife Emine<br />
Hatun’la evlendi. Bu evliliklerinden oğlu Mehmed<br />
Kudretullah meydana geldi <strong>ve</strong> daha sonra Galata<br />
Mevlevihanesi’ne şeyh oldu. Müteakiben Seyyid<br />
Sahih Ahmed Dede, Yenikapı Mevlevihanesi’nde<br />
aşçıbaşı olarak hizmete devam etti. Amcası Yenikapı<br />
Mevlevihanesi’nin şeyhi Seyyid Ebu Bekir<br />
Dede, oğlu Ali Nutkî’yi doğumundan hemen sonra<br />
henüz beşiğine konmadan manevî evladı olarak<br />
kabul ettiği Seyyid Sahih Ahmed Dede’ye terbiye<br />
etme arzu <strong>ve</strong> isteğiyle teslim etti. Seyyid Sahih<br />
Ahmed Dede, amcasının oğlu Ali Nutkî’nin talim<br />
<strong>ve</strong> terbiyesiyle uğraştı.<br />
Seyyid Ali Nutkî, 14 yaşında iken babası Ebu<br />
Bekr Efendi <strong>ve</strong>fat etti. Bunun üzerine Konya<br />
Mevlana Dergâhı postnişini Ârif Çelebioğlu Ebu<br />
Bekir tarafından Yeni Kapı Mevlevihanesi’ne babasından<br />
boş kalan şeyhlik makamına tayin<br />
edildi. Seyyid Sahih Ahmed Dede bu sırada yine<br />
onun yanındaydı. Bir taraftan dergâhın idaresi,<br />
derviş <strong>ve</strong> dedelerin terbiyesiyle uğraşırken, diğer<br />
taraftan da kendisine emanet edilen genç şeyhi<br />
eğitmeye devam etti. Bilahare Seyyid Sahih Ahmed<br />
Dede, kadirbilirlikle bağdaşmaz bir tarzda,<br />
kendi talim <strong>ve</strong> terbiyesine hasretmiş olduğu<br />
amcazâdesi Ali Nutkî Efendi tarafından Yeni<br />
Kapı Mevlevihanesi’nden uzaklaştırıldı <strong>ve</strong> nihayet<br />
İstanbul’da 74 yaşında iken <strong>ve</strong>fat etti.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Seyyid Sahih Ahmed Dede, Mevlevilerin Tarihi/Mecmûatü’t-<br />
Tevârîhi’l-Mevleviyye, (haz. Cem Zorlu), İstanbul 2003, s. 27-29.<br />
Cem ZORLU<br />
SEYYİD<br />
ŞEMSEDDİN AHİ YUSUF<br />
Künyesi Ebu’t-Takvâ’dır. Ankaralı Ahi<br />
Şemseddin’in dedesi, Ahi Hüsamaddin’in ise<br />
babasıdır. Künyesine bakılırsa takvâsı, zühdü,<br />
ahlâkı, doğru sözlülüğü, eminliği, dindarlığı ile<br />
ünlü biri olmalıdır. 82 yaşında <strong>ve</strong>fat etmiş olup,<br />
mezarı Ankara’dadır.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Mübarek Galip, Ankara II, Kitabeler, İstanbul 1331/1928, s. 13,<br />
15-16, 18, 21; Gönül Öney, Ankara’da Türk Devri Yapıları, Ankara<br />
1971, s. 112.<br />
M. Ali HACIGÖKMEN<br />
SEYYİDİM ZAVİYESİ<br />
(bk. AHİ PAŞA ZAVİYESİ)