27.08.2015 Views

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ​

1WQPJ6Jax

1WQPJ6Jax

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

A h i l i k<br />

A n s i k l o p e d i s i<br />

226<br />

KAYNAKÇA:<br />

Abdulbaki Gölpınarlı, Şeyh Seyyid Gaybî oğlu Şeyh Seyyid<br />

Huseyn’in Fütüv<strong>ve</strong>t-nâme’si, İÜİFM, XVII/1-4 (1955-1956), s.<br />

27-155; Ali Torun, Türk Edebiyatında Türkçe Fütüv<strong>ve</strong>t-nameler,<br />

Ankara 1998, s. 51.<br />

Ali TORUN<br />

SEYYİD SAHİH AHMED DEDE<br />

(d. 1115 / 1742-ö. 1229 / 1813)<br />

Ahilerle ilgili Ahmed Eflâkî’den sonra Mecmûatü’t-<br />

Tevârîhi’l-Mevleviyye adlı eserinde önemli bilgi <strong>ve</strong>ren<br />

Seyyid Sahih Ahmed Dede’nin hayatı hakkındaki<br />

en gü<strong>ve</strong>nilir <strong>ve</strong> detaylı bilgiler kendi eserinde<br />

bulunmaktadır. Buna göre, dedesi Hal<strong>ve</strong>ti şeyhlerinden<br />

Ahmed Efendi’dir (ö. 1151 / 1738). Babası<br />

Seyyid Ömer Dede (ö. 1187 / 1773), bir Mevlevi<br />

olup, Sakıp Dede’nin muhiplerindendir. Annesi,<br />

Pirli oğlu İmam Ahmed Efendi’nin hemşiresi Hatice<br />

Hatun’dur. Seyyid Sahih Ahmed Dede, Kütahya<br />

Köprüviran’a bağlı Kükürtlü köyünde evail-i Recep<br />

1155 (1-10 Eylül 1742) tarihinde doğdu<br />

Seyyid Ömer Dede, 1157 (1744) yılında küçük<br />

Seyyid Sahih Ahmed’i de beraberine alarak<br />

Konya’ya gitti <strong>ve</strong> Seyyid Sahih Ahmed üzerine<br />

daha önceden gördükleri bir rüyayı Konya Mevlana<br />

Dergâhı’nda türbedar olan Pehlivan Dede <strong>ve</strong><br />

Çelebi Hacı Mehmed Ârif Dede’ye anlattı <strong>ve</strong> henüz<br />

22 aylık Ahmed’i Mevleviliğe kabul ederek başına<br />

sikke giydirdi. 1159 (1746) yılında ise amcası<br />

Seyyid Ebu Bekir Dede’nin İstanbul’daki Yeni<br />

Kapı Mevlevihanesi’ne şeyh oldu.<br />

Seyyid Sahih Ahmed’in Kütahya Köprüviran’a<br />

bağlı Kükürtlü köyünde başlayan hayatı, beş yaşından<br />

itibaren İstanbul’da devam etmeye başladı.<br />

1191 (1777) yılından kısa bir süre Kütahya’ya<br />

gitti <strong>ve</strong> bir süre burada Mevlevihane’de Şeyh Halis<br />

Dede’nin hizmetinde bulundu. Seyyid Sahih<br />

Ahmed Dede, 1200 (1785) yılında, 46 yaşında<br />

evlenmeye karar <strong>ve</strong>rdi <strong>ve</strong> İstanbul eşrafından<br />

Hakkâk Seyyid Hacı Ahmed’in kızı Şerife Emine<br />

Hatun’la evlendi. Bu evliliklerinden oğlu Mehmed<br />

Kudretullah meydana geldi <strong>ve</strong> daha sonra Galata<br />

Mevlevihanesi’ne şeyh oldu. Müteakiben Seyyid<br />

Sahih Ahmed Dede, Yenikapı Mevlevihanesi’nde<br />

aşçıbaşı olarak hizmete devam etti. Amcası Yenikapı<br />

Mevlevihanesi’nin şeyhi Seyyid Ebu Bekir<br />

Dede, oğlu Ali Nutkî’yi doğumundan hemen sonra<br />

henüz beşiğine konmadan manevî evladı olarak<br />

kabul ettiği Seyyid Sahih Ahmed Dede’ye terbiye<br />

etme arzu <strong>ve</strong> isteğiyle teslim etti. Seyyid Sahih<br />

Ahmed Dede, amcasının oğlu Ali Nutkî’nin talim<br />

<strong>ve</strong> terbiyesiyle uğraştı.<br />

Seyyid Ali Nutkî, 14 yaşında iken babası Ebu<br />

Bekr Efendi <strong>ve</strong>fat etti. Bunun üzerine Konya<br />

Mevlana Dergâhı postnişini Ârif Çelebioğlu Ebu<br />

Bekir tarafından Yeni Kapı Mevlevihanesi’ne babasından<br />

boş kalan şeyhlik makamına tayin<br />

edildi. Seyyid Sahih Ahmed Dede bu sırada yine<br />

onun yanındaydı. Bir taraftan dergâhın idaresi,<br />

derviş <strong>ve</strong> dedelerin terbiyesiyle uğraşırken, diğer<br />

taraftan da kendisine emanet edilen genç şeyhi<br />

eğitmeye devam etti. Bilahare Seyyid Sahih Ahmed<br />

Dede, kadirbilirlikle bağdaşmaz bir tarzda,<br />

kendi talim <strong>ve</strong> terbiyesine hasretmiş olduğu<br />

amcazâdesi Ali Nutkî Efendi tarafından Yeni<br />

Kapı Mevlevihanesi’nden uzaklaştırıldı <strong>ve</strong> nihayet<br />

İstanbul’da 74 yaşında iken <strong>ve</strong>fat etti.<br />

KAYNAKÇA:<br />

Seyyid Sahih Ahmed Dede, Mevlevilerin Tarihi/Mecmûatü’t-<br />

Tevârîhi’l-Mevleviyye, (haz. Cem Zorlu), İstanbul 2003, s. 27-29.<br />

Cem ZORLU<br />

SEYYİD<br />

ŞEMSEDDİN AHİ YUSUF<br />

Künyesi Ebu’t-Takvâ’dır. Ankaralı Ahi<br />

Şemseddin’in dedesi, Ahi Hüsamaddin’in ise<br />

babasıdır. Künyesine bakılırsa takvâsı, zühdü,<br />

ahlâkı, doğru sözlülüğü, eminliği, dindarlığı ile<br />

ünlü biri olmalıdır. 82 yaşında <strong>ve</strong>fat etmiş olup,<br />

mezarı Ankara’dadır.<br />

KAYNAKÇA:<br />

Mübarek Galip, Ankara II, Kitabeler, İstanbul 1331/1928, s. 13,<br />

15-16, 18, 21; Gönül Öney, Ankara’da Türk Devri Yapıları, Ankara<br />

1971, s. 112.<br />

M. Ali HACIGÖKMEN<br />

SEYYİDİM ZAVİYESİ<br />

(bk. AHİ PAŞA ZAVİYESİ)

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!