T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

Recommendations

Info

A h i l i k A n s i k l o p e d i s i Yeniçeri Teşkilatının 1826’da ortadan kaldırılmasından sonra yeni askerî yapılanma süreci içerisinde Sanayi Alayları kurulmuş; Orducu esnafı teşkilatı lağvedilmiştir. KAYNAKÇA: Orhan Kılıç, “1585 Yılında Tebriz Seferine Çıkan Osmanlı Ordusunun İkmal ve İaşesi”, Askeri Tarih Bülteni, S. 46, s. 120-121; Antoine Galland, İstanbul’a Ait Günlük Hatıralar,(çev. Nihat Sırrı Örük), I, Ankara 1987, s. 110-111 ; Mehmet Zeki Pakalın,”Orducu Esnafı”, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, II, İstanbul 1982; Şenol Çelik, “Osmanlı Sefer Organizasyonunda Orducu Esnaf ve İstanbul Orduları”, Eski Çağdan Modern Çağa Orducular, İstanbul 2009, s. 355; aynı yazar, “Orducu”, DİA, XXXIII, s.370- 371. Bekir ŞAHİN 168 ORHAN GAZİ (d. 1281-ö. 763 / 1362) Osmanlı Devleti’nin ikinci sultanı Orhan Bey, “Ulu Bey” sıfatının yanında “Sultanu’l-guzat, Şucâüddin, Seyfeddin ve Bahadır-ı Zaman” unvanlarını da taşımaktadır. Osmanlı hanedanlığına ismini veren ve devletin kurucu Osman Gazi’nin Mal Hatun bint Ömer adlı zevcesinden dünyaya geldi. Doğum tarihi tartışmalı olmakla beraber genel kabul 680 (1281-82) tarihidir. Orhan çocukluğu ve gençliğini bir boyutu ile babası ve onun silah arkadaşlarının fetihleri ile pişerken bir yönü ile de devleti inşa eden düşünce ve bunu işleyen aktörlerin mutfağında yetişmiştir. Kuşkusuz Orhan’ın yetişmesinde Ahiyan-ı Rum dediğimiz bir sosyal sınıfın öncülerinin, aynı zamanda babasının hem silah hem de fikir arkadaşı Ahi önderlerinin yeri çok önemlidir. Nitekim şekillenen Orhan resminde Ahi değerlerinin hemen hepsini görmek mümkündür. Öyle ki yiğit ve civanmerd gibi değerleri taşımasına binaen sınırdaki tekfurlara karşı yürütülen savaşlara katılmış ve bu bağlamda on sekiz yaş civarında tutsak edilen Yarhisar tekfurunun kızı Nilüfer’le evlendirilmiştir (699 / 1299). Babası Osman Gazi’nin Bilecik-Yenişehir fetihlerine katılan Orhan idarî tecrübesini de artırmak üzere atabey Gündüz Alp ile Sultanönü diye anılan Karacahisar’a gönderildi. Osman Gazi’nin İznik kuşatması (701 / 1302) ve Dimboz savaşına (702 / 1303) katıldığı anlaşılan Orhan, Lefke seferinde (703 / 1304) Germiyanlılar’ın tehdidine karşı babasının güvendiği Saltuk Alp ve Köse Mihal ile Eskişehir-Karacahisar’da kaldı. Özellikle Germiyan topraklarından Çavdar Tatar’ın “Karacahisar’ın pazarına” yağma akını yapıp çekilme sürecinde Orhan yağmacıların peşine düşüp, harap halde bulunan Oynaşhisarı’nda, yağma mallarını ellerinden aldı ve Çavdar Tatar’ın oğlunu ele geçirdi. Bu esnada Osman Gazi’de buraya gelerek esirle bir antlaşma yaptı. Daha sonra Osman, Germiyan-Çavdar saldırılarını karşılamak üzere kendisi Karacahisar’da kaldığı zaman güvendiği Orhan’ı yakın silah arkadaşları Akça Koca, Konuralp, Gazi Abdurrahman ve Köse Mihal ile birlikte Sakarya’ya gönderdi (705 / 1305). Âşıkpaşazâde, Orhan’ın kumanda ettiği ilk seferin bu olduğunu belirtir. Orhan stratejik önemi olan Karaçepüş, İznik önünde Karatigin, Geyve Boğazı’ndaki Absu kalelerini fethetti. Bu harekâtın hedefi İznik’e gelecek yardımı keserek burayı teslim olmaya zorlamaktı. Orhan bu seferlerde askerî tecrübe kazanmış oldu. Artık Babasının yaşlanması ve rahatsızlıklarına bağlı olarak hareket edememesi sebebi ile kurulan yeni devletin kuvvetlenmesine ve
A h i l i k A n s i k l o p e d i s i itibarının artmasına binaen Orhan Bey’in idarî ve askerî yeterli yeteneğe sahip olduğu birçok tecrübeler ile sabit olmuş idi. Bundan dolayı 1320’den itibaren babası tarafından âdeta halefi seçilmişti. Gerçekten bu tarihten sonra devlet ve idare işlerinin hemen tamamen Orhan Bey’in elinde bulunduğu görülmektedir. Bu durum karşısında ve tarihî kaynakların birbirini tutmayan kayıtları bağlamında Osman Gazi’nin, idareyi oğluna bıraktıktan sonra ne kadar daha yaşadığı ve ölümünden sonra mı Orhan’ın hükümdar olduğu, yoksa beyliğini tamamen oğluna terk ettikten sonra mı vefat ettiği tartışma konusudur. Ancak ortak kanaat 724 (1324) tarihinde daha babası sağ iken Orhan Bey’in devletin başında olduğu gerçeğidir. Babasının zamanındaki son seferi ise Orhaneli üzerinedir. Orhan beyliğin başına geçince Bizans Bitinyası’nın iki büyük merkezi Bursa ve İznik üzerindeki kuşatmayı sıkılaştırdı. 726 (1326) baharında bütün kuvvetleriyle Bursa önüne gelerek şehri teslime zorladı. Nihayet Tekfur’un teslim şartları gereğince kaleden ayrılmasını müteakip Orhan Gazi, belli başlı kumandanları Turgut-Alp, Köse- Mihal ve diğer gaza arkadaşları Şeyh Mahmud, Ahi Şemseddin ve Ahi Hasan ile açılan kale kapılarından içeri girmiş (2 Cemaziyelevvel 726 (6 Nisan 1326 ) ve cuma namazını bir manastırda kılmış idi. Burada özellikle Bursa tekfuru şehri terk edince Âşıkpaşazâde, “Pınarbaşı’nda Ahi Hasan çıktı, burç üzerinde muhkem durdu, ondan sonra müslümanlar koyulmuşlardı kaydını düşer. Orhan Bey’in verdiği emir üzerine askerler şehri yağmalamamış, sadece kalenin tesliminde yardımı dokunan ve şehirde kalmayı kabul eden tekfur vezirinin gazilere verdiği paralar kabul edilmiş idi. Kalenin yıkılan yerlerini tamir ettiren Orhan Bey buraya muhafızlar koyup, emniyet tedbirleri aldırdı. Ayrıca bir dizi imar faaliyetlerinde bulunduktan sonra babası Osman Bey’in ölüm yatağında kendisine yaptığı vasiyeti yerine getirerek naaşı kaledeki Gümüşlü-Künbed diye tabir edilen türbeye defn ettirdi. Ahi Hasan ve yanındaki taraftarlarının Bursa’nın fethinden sonra da bu şehrin imar faaliyetlerinde önemli rol almıştır. Nitekim Neşri’nin “beg sarayına yakın bir yerde kendüye bir zaviye yaptırdı” ifadelerinden şehrin inşasında da yer aldığı anlaşılmaktadır. Diğer yandan Ahi Hasan ve tekkesi, sadece şehrin inşasında değil aynı zamanda Osmanlı yönetiminin, siyasetinin ve hatta beyinin belirlendiği yer olmuştur. Âşıkpaşazâde’deki “ol zamanda olan azizler bilece cem” olmuştu ifadesinden tekkenin ve Ahi Hasan’ın siyasî yapıya yakınlığını ve belirleyici bir unsur olduğunu gösterirken, Osman Bey vefat ettiği zaman oğulları Alâeddin ve Orhan Gazi ve devletin ileri gelenleri Ahi Hasan’ın tekkesinde toplanarak hem Osman’ın terekesini ortaya çıkarıp hem de oğulları arasındaki görev dağılımını sağlayarak Orhan Gazi’nin bey olarak meşruiyetini sağlamışlardır. Kroniklerde bu mealdeki bilgiler devletin bu süreçteki inşasında Ahi Hasan ve taraftarlarının önemli rol oynadığını göstermektedir. Bursa’nın düşmesi sonrasında Orhan Bey’in kuvvetleri İznik’i kuşattı. Bu durum İstanbul’da Bitinya bölgesinin tamamının kaybedilme endişesini uyandırdı. Bu bağlamda Bizans İmparatoru III. Andronikos Paleiologos, Gebze önünde ki Eskihisar geçidinden denizi geçip abluka altındaki İznik’i kurtarmaya karar verdi. İmparator ilkin Türkler ile karşılaşmalarında tecrübe kazanmış, yetenekli bir asker olan Mesothenia /Kocaeli valisi Kontofre’ ile buluşarak onun rehberliğinde yoluna devam etti. Osmanlı kroniklerinde çok kısa anlatılan Pelekanon savaşı iki aşamada gerçekleşti. Birinci aşamada Orhan Bey klasik Osmanlı savaşı taktiğini uygulayarak Bizans ordusunu ârızî bölgeye çekti. İkinci gün orada çevirme stratejisi uygulayarak Bizans kuvvetlerini bozguna uğrattı. Savaş sonunda Bizans ordusu panik halinde sahildeki kalelere ve özellikle Filokren’e sığınmaya çalıştı. Orhan’ın kuvvetleri kaçanları kovalayarak bir çoğunu esir aldı. Hatta imparator dahi paniği önleyemeyince gemiyle İstanbul’a kaçtı. Orhan bütün Kocaeli’ni ele geçirdi; zaferden sonra İznik halkının hiçbir ümidi kalmadı. Osmanlılar ablukayı şiddetlendirerek şehri teslim aldı (2 Mart 1331). İznik fethiyle Orhan Bey İslâm dünyasında şöhret kazandı. Bu bağlamda birçok sultan gibi Irak Celâyirli Sultanı Hasan bile dostça ilişkiler kurdu. Bitinya’nın tamamına sağlamca yerleşen Orhan Bey’i o sırada gören Arap seyyahı İbn Battuta onu “Sultan Osmancık oğlu İhtiyârüddin Orhan Bey” diye anar ve zenginlik, arazi, askerî kuvvet bakımından Türkmen sultanlarının en büyüğü olarak tanıtır. 1329’dan beri Bizans ile savaş durumunda olan Orhan Bey’in yine Bizans ile savaş halindeki Aydınoğlu Umur Bey ile irtibat kurup, 730 (1330) yılında onunla Saruhan’da buluşmuş ve Bizans’a karşı ortak harekâta karar vermişlerdir. Nitekim 169
Page 3:
Sahibi T.C. Gümrük ve Ticaret Bak
Page 6 and 7:
BAKAN Nurettin CANİKLİ BAKAN YARD
Page 11 and 12:
kısaltmalar AKÜ : Afyon Kocatepe
Page 14 and 15:
A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114:
Page 117 and 118: A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 147: A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 320 and 321:
Page 322 and 323:
Page 324 and 325:
Page 326:
Page 329 and 330:
Page 332 and 333:
Page 334 and 335:
Page 338:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
I-X
Page 361 and 362:
Page 363:
Page 366 and 367:
Page 368 and 369:
Page 370 and 371:
Page 372 and 373:
Page 374 and 375:
Page 376 and 377:
Page 378 and 379:
Page 380 and 381:
Page 382 and 383:
Page 384 and 385:
Page 386 and 387:
Page 388 and 389:
Page 390 and 391:
Page 392 and 393:
Page 394 and 395:
Page 396 and 397:
Page 398 and 399:
Page 400 and 401:
Page 402 and 403:
Page 404 and 405:
Page 406 and 407:
Page 408 and 409:
Page 410 and 411:
Page 412 and 413:
Page 414 and 415:
Page 416 and 417:
Page 418 and 419:
Page 420 and 421:
Page 422 and 423:
Page 424 and 425:
Page 426 and 427:
Page 428 and 429:
Page 430 and 431:
Page 432 and 433:
Page 434 and 435:
Page 436 and 437:
Page 438:
Page 441:
show all

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ​

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı