T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

Recommendations

Info

A h i l i k A n s i k l o p e d i s i 344 günlük kıyafetleriyle çıkmazlar. Törenlerde otantik ve yöresel giysilerini giyerler. Bunlar başta fes, boyunda poşu, sırtta yakasız gömlek, işlik, salta; belde saltaya bağlı köstek ve örme yün kuşak; altta şalvar / potur don, ayaklarda örme yün çorap ile çarığı andıran yemenidir. Afyonkarahisar / Sandıklı’da yaren kıyafetleri ayaklarına beyaz yün çorap, pantolon yerine çuha şalvar, yakasız gömlek, bele sarılan uzun ve geniş bir kuşak; bunların üzerine giyilen kollu, işlemesiz cepken ile boyuna bağlanan poşudan oluşur. Çankırı yarenleri, ata babalardan gelen ve millî kıyafet diye nitelendirilen özgün bir giyim tarzını tercih ederler. Başta fes ve ona bağlanan poşu; bedende yakasız ve içlik denilen renkli gömlek; pantolon yerine giyilen sırma işlemeli, arka tarafı körüklü bir zivga; onun üzerine de bele sarılan püsküllü bir kuşak; ayakta ise yün örülmüş beyaz çorap bulunur. KAYNAKÇA: Gökhan Tarıman Cenikoğlu, Akşehir’de Sıra Yârenleri,İstanbul 1998, s. 66; Aynı yazar, Türk Halkbilimi Araştırmaları, b.y., t.y., s. 44; Bahattin Ereş, Akşehir Yöresi Halk Kültürü Araştırması, Ankara 1992, s. 142-162 ; Tülay Er, Simav İlçesi ve Çevresi Yâren Teşkilâtı, Ankara 1998, s. 45-46; Neşet Çağatay, Ahilik Nedir, Ankara 1990, s. 78, 79; Bedrettin Akar, Afyonkarahisar İli Sandıklı İlçesi Yâren Geleneği, AKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya 2013, s.108. Gökhan Tarıman CENİKOĞLU YAREN ODALARI Ahilik kurumunun en önemli özelliği, sadece şehir ve kasabalara kadar değil, köylere kadar da uzanması ve halkın eğitiminde yüzyıllarca ahlâkî ve sosyal bir görev üstlenmiş olmasıdır. Bu eğitimin verildiği yerler, yaren odası veya bugünkü adıyla konuk odası olarak bilinirdi. Bu bağlamda İbn Battuta’nın övgü ile bahsettiği, mükemmelliğini anlata anlata bitiremediği Ahi zaviyeleri, birçok köyde konuk odası olarak görev yapıyordu. Konuk odalarının her türlü ihtiyacı, ekonomik durumu iyi olan aileler tarafından gönüllü olarak karşılanır ve gelen misafirlerin yeme, içme, konaklama vb her türlü hizmetleri buralarda ücretsiz sağlanırdı. Ulaşım ve haberleşme imkânlarının son derce kısıtlı olduğu dönemlerde, meslekleri gereği seyahat etmek zorunda olanlar için bu odaların önemi son derece büyüktü. Yâren odalarının bunların dışında pek çok görevleri daha vardı. Yâren odaları da, tıpkı Ahi zaviyeleri gibi eğitimin gelişmesine ve insanlar arasında yardımlaşma ve dayanışma duygusunun yerleşmesine önemli katkılar sağlamıştır. Yâren odalarında, özellikle uzun kış gecelerinde yapılan toplantılarda köyün ve köylünün sorunları konuşulduğu gibi, dinî ve millî kitaplar okunur, meslekî ve ahlâkî konuda sohbetler edilirdi. Okula gidecek öğrencinin, askere gidecek gencin, evlenecek kişinin problemleri bu odalarda masaya yatırılır ve çözülürdü. Yâren odalarının yönetimi, yarenlerin en yaşlılarından ve herkes tarafından sevilip saygı duyulan yaren başı adı verilen kişiler tarafından sağlanırdı. Her yaren odasında, yaren başına vekalet edecek bir de oda başı bulunurdu. Gerek yaran başı gerekse oda başı seçimle iş başına gelirdi. İbn Battuta, Ahileri tanıtıp toplumla ilgili misyonlarını izah ederken: “Bunlar Anadolu’ya yerleşmiş bulunan Türkmenlerin yaşadıkları her yerde, şehir, kasaba ve köylerde bulunmaktadırlar. Memleketlerine gelen yabancıları karşılama, onlarla ilgilenme, yiyeceklerini, içeceklerini, yatacaklarını sağlama, ihtiyaçlarını giderme, onları uğursuz ve edepsizlerin ellerinden kurtarma, şu veya bu sebeple bu yaramazlara katılanları yeryüzünden temizleme gibi konularda bunların eş ve örneklerine dünyanın hiç bir yerinde rastlamak mümkün değildir” tespitinde bulunmuştur. KAYNAKÇA: Sadık Göksu, Kırkambar (Ahilik Ansiklopedisi) Ahilik Tarihöncesi’nde Başlar, İstanbul 2011. Tuna KOLBAŞI YAREN TEŞKİLÂTI Yârân terimi, Farsça “yâr” sözcüğünün çokluk şekli olup, zamanla Yâren olarak kullanılmaya
A h i l i k A n s i k l o p e d i s i başlamıştır. Sözlükte “yâr”: 1. Sevgili, 2. Dost, tanıdık; “yârân” ise 1. Dostlar, 2. Bir amaç çevresinde toplanmış veya aynı amacı güttükleri için bir araya gelmiş olanların tümü ve yaren Farsçada “yârân”dan 1. Arkadaş, yakın dost, 2. Dostların oluşturduğu bir topluluk anlamlarına gelir. Bu bağlamda yarenlik ise halk bilimcileri tarafından, Türk toplum hayatında millî bir gelenek halinde belli vasıfları yürek bütünlüğüne dayanan, yiğitlik, kahramanlık, arkadaşlık ve dayanışma gibi insanî duygularla pekiştirilmiş olan bir halk kuruluşu olarak nitelendirilmektedir. Anadolu sahası dışında bu gelenek ve teşkilâta, Özbeklerde “geşdek”; Uygur Türklerinde “halk meşrepleri”; Kırım Karay Türklerinde ise “konuşma” denir. Sosyal, kültürel, ekonomik ve ahlâkî amaçlı bir folklor geleneği olan yarenlik, belirli meziyetlere sahip erkek esnaf ve zanaatkârların girebildiği bir eğitim ve halk kültürü ocağıdır. Sazlı/sözlü ortamlarda gülen, oynayan, eğlenen yarenlerin toplantıları genel olarak sonbahar aylarında başlayıp, ilkbaharın sonuna kadar yani hıdrelleze kadar devam eder. İstek olması halinde, özel gün ve haftalarda da gösterimde bulunulur. Anadolu’nun çeşitli yörelerinde faaliyet gösteren yaren topluluklarına giriş şartları, kendi tüzüklerinde belirtilmiş olmakla birlikte mert, cömert, konuksever, ahlâklı, büyüklerine saygılı, küçüklerine sevgi ve şefkat gösteren, sır saklayan, kötü alışkanlıkları olmayan, belli bir mesleği olan, vatanî görevini tamamlamış erkeklerin üye olabilecekleri geleneksel bir teşkilâttır. Hemen hemen Ahiliğe girişte aranan birçok şart, yarenlikte de geçerlidir. Çevresinde iyi tanınmayanlarla herhangi bir suçtan hüküm giyenler bu teşkilâta kesinlikle alınamazlar. Yâren Teşkilâtı; Çankırı / Gerede ve Tırhala (Yunanistan) gibi şehirlerde “Sohbet”; Balıkesir / Dursunbey’de “Barana Sohbetleri”; Elâzığ’da “Kürsübaşı Sohbetleri”; Safranbolu, Bartın ve Kütahya / Simav’da “Yâren”; Afyonkarahisar, Kütahya Merkez ile Isparta / Senirkent’te “Gezek”; Kastamonu’da “Sıranâme”; Bolu ve Konya merkezde “Muhabbet”; Konya / Akşehir’de “Sıra Yârenleri”; Şanlıurfa’da “Sıra Gecesi”; Aksaray’da “Ferfene”; Manisa / Soma’da “Yârenler”; Antalya’da “Keyif”; Ankara’da “Cümbüş” ve Van’da “Oturmah” gibi isimlerle bilinir. Anadolu’nun birçok yöresinde faaliyet gösteren yaren topluluklarında yönetici olarak karşımıza çıkan yiğitbaşının Ahilikte de görülmesi, yaren teşkilâtının bu kurumdan etkilenmiş olduğunun bir göstergesidir. KAYNAKÇA: Tülay Er, Simav İlçesi ve Çevresi Yâren Teşkilâtı, Ankara 1988, s. 45-46; Gökhan Tarıman Cenikoğlu, Akşehir’de Sıra Yârenleri, İstanbul 1998, s. 31, 37, 53-57, 95, 100, 101,102, 126-143; Aynı yazar, Türk Halkbilimi Araştırmaları, Konya 2013, s. 53, 54; Sadi Yaver Ataman, “Anadolu Efe ve Yâren Dernekleri/Seymen Kuruluşları/Oyun ve Musikileri”, I. Uluslararası Türk Folklor Semineri Bildirileri, Ankara 1974, s. 315, 316; Türkçe Sözlük, Ankara 2011, s. 2531, 2533, 2536. Gökhan Tarıman CENİKOĞLU YASTIMAN, ŞEMSİ (d. 1924-ö. 1994) Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı’nın kurucularındandır. Kırşehir’de yetişen ozan, sanatçı ve yazarlardan biri olan ve doğduğu memleketi için yazdığı şiirlerinde Ahi Evran ve Ahilik temasını sıkça işleyen Şemsi Yastıman, Kırşehir’in Yenice mahallesinde dünyaya geldi. Asıl adı Mehmet Galip Şemsettin’dir. Daha sonra adını Şemsi olarak değiştirdi. Babası şekerci esnafından Ahmet Ağa, annesi ise Selamoğulları’ndan İlhamiye Hatun’dur. Soyu, XIII. yüzyılda Horasan’dan Anadolu’ya gelip Kırşehir’e yerleşen Şeyh Süleyman Türkmanî’ye dayanır. Kırşehir Namık Kemal İlkokulu’nda başladığı ilk öğrenimini, Ankara eski Devrim İlkokulu’nda; ortaöğrenimini ise Kırşehir Merkez Kale Ortaokulu’nda tamamladı. Ortaokul yıllarında Türk halk musikisine ve sazına âşık oldu. İlk şiirini 1938 yılında yazdı. 1942-1945 yılları arasında askerlik görevini yaptı. Askerliği süresince saz çalıp türkü söylemedeki maharetini artırdı. Askerlik dönüşü Kırşehir Defterdarlığı Maliye ve Muhasebe Bölümü’ne memur oldu. Memuriyeti 345
Page 3:
Sahibi T.C. Gümrük ve Ticaret Bak
Page 6 and 7:
BAKAN Nurettin CANİKLİ BAKAN YARD
Page 11 and 12:
kısaltmalar AKÜ : Afyon Kocatepe
Page 14 and 15:
A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 194 and 195:
Page 196:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
Page 218 and 219:
Page 220 and 221:
Page 222 and 223:
Page 224 and 225:
Page 226 and 227:
Page 228 and 229:
Page 230 and 231:
Page 232 and 233:
Page 234 and 235:
Page 236 and 237:
Page 238 and 239:
Page 240 and 241:
Page 242 and 243:
Page 244 and 245:
Page 246 and 247:
Page 248 and 249:
Page 250 and 251:
Page 254 and 255:
Page 256 and 257:
Page 258 and 259:
Page 260 and 261:
Page 262 and 263:
Page 264 and 265:
Page 266 and 267:
Page 268 and 269:
Page 270 and 271:
Page 272:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294: A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 326: A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 359 and 360: I-X
Page 394 and 395:
Page 396 and 397:
Page 398 and 399:
Page 400 and 401:
Page 402 and 403:
Page 404 and 405:
Page 406 and 407:
Page 408 and 409:
Page 410 and 411:
Page 412 and 413:
Page 414 and 415:
Page 416 and 417:
Page 418 and 419:
Page 420 and 421:
Page 422 and 423:
Page 424 and 425:
Page 426 and 427:
Page 428 and 429:
Page 430 and 431:
Page 432 and 433:
Page 434 and 435:
Page 436 and 437:
Page 438:
Page 441:
show all

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ​

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı