T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
Zerkûb Fütüv<strong>ve</strong>tnâmes’inde, <strong>ve</strong>rilen söz konusunda<br />
sözde sebat eden peygamberlerle, <strong>ve</strong>lîler<br />
<strong>ve</strong> salihler, yüz çeviren kafirler <strong>ve</strong> müşrikler, yüz<br />
çevirdikten sonra tekrar ikrar <strong>ve</strong>ren fasıkların<br />
varlığını beyan eder <strong>ve</strong> herhalde peygamberlikte,<br />
ümmetlikte, şeyhlikte, müridlikte, sahiplikte, terbiyelilikte<br />
bu üç bölük vardır. Bu sözün gerçeği<br />
de kavil <strong>ve</strong>rmektir der. Müridin intisap esnasında<br />
<strong>ve</strong>rdiği bu kavl ile fütüv<strong>ve</strong>t yolunda kesin söz<br />
<strong>ve</strong>rildiğini <strong>ve</strong> sözden çıkmaması gerektiğini izah<br />
ile Peygambere ilk söz <strong>ve</strong>rip uyanlar kavlîliğe nispet<br />
eder. Burgâzî ise kavlîliği Hz. Ebûbekir’e isnat<br />
eder <strong>ve</strong> terbiyenin sıdka bağlı olarak dürüst olması<br />
<strong>ve</strong> ahisine / ustasına bağlılığını ikrar etmesi<br />
gerektiğini belirtir.<br />
XIII. yüzyılda yazılan fütüv<strong>ve</strong>tnâmelerde yer alan<br />
bu tasnifin fütüv<strong>ve</strong>t teşkilatı içinde ne kadar etkin<br />
olduğu esasen belli değildir. Bununla birlikte kavlî<br />
kolunun asker sınıfının dışında kalan sanatkâr<br />
<strong>ve</strong> meslek ehlini temsil ettiği kabul edilir. Ancak<br />
Burgâzî’nin konuyla ilgili ifadeleri, bu tasnifin<br />
teşkilâtla ilgili bir merhale olduğu zannını <strong>ve</strong>rir.<br />
Necm-i Zerkûb’un mahfil duasında “kavlîler buraya<br />
kadar okur” diye sınırlandırması, Razavî’nin<br />
mahfil merasimi başlangıcında “Şürbî tarikınca<br />
fükenin sağ eline tuz, sol eline bir tas su alıp duadan<br />
sonra tuzu suya salması” ifadeleri bu tasnifin<br />
meslek grupları için söz konusu olduğu fikrine<br />
mesnet teşkil eder. Razavî’deki bilgilerden hareketle<br />
kavlîlerin meslek ehli, zanaat sahibi esnafın<br />
bağlandığı fütüv<strong>ve</strong>t kolu olduğu söylenebilir. Aslında<br />
fütüv<strong>ve</strong>t ehlindeki bu tasnifin teşkilât hayatında<br />
belirgin bir yer tutmadığı, teşkilâta mensup<br />
herkesin kıdemlerine göre Ahi zaviyelerinde yer<br />
alıp mahfillere iştirak ettikleri söylenebilir.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Razavî, Miftâhu’d-Dekâik fî Beyâni’l-Fütüv<strong>ve</strong> <strong>ve</strong>’l-Hakâik, Millet<br />
Kütüphanesi, Ali Emiri, Şerʻiyye 902, 39b; Abdülbâki Gölpınarlı,<br />
“İslam <strong>ve</strong> Türk İllerinde Fütüv<strong>ve</strong>t Teşkilatı <strong>ve</strong> Kaynakları”,<br />
İÜİFM, XI/1-4, 1949-1950, s. 42 <strong>ve</strong> bu makale içinde Necm-i<br />
Zerkûb, Fütüv<strong>ve</strong>tname, (Farsça metin, s.147-188, tercüme, s. 245-<br />
246); Nâsırî, Fütüv<strong>ve</strong>tname, (Farsça metin, s. 181-203; tercüme, s.<br />
311-532); Franz Taeschner, “İslam Ortaçağında Futuvva (Fütüv<strong>ve</strong>t<br />
Teşkilatı)”, (çev., F. Işıltan), İÜİFM, XV/1-4, 1953-1954, s. 15-<br />
19; Gölpınarlı, “Burgâzî <strong>ve</strong> ‘Fütüv<strong>ve</strong>tname’si”, İÜİFM, XV/1-4,<br />
1953-1954, s. 129-130; M. Saffet Sarıkaya, XIII-XVI. Asırlardaki<br />
Anadolu’da Fütüv<strong>ve</strong>tnamelere Göre Dini İnanç Motifleri, Ankara<br />
2002, s. 53-54.<br />
KAYA, İRFAN<br />
(d. 1977 )<br />
Ahi Evran <strong>ve</strong> Kırşehir’de Ahilik Üzerine Bir Din<br />
Sosyolojisi Araştırması adlı Yüksek Lisans tezini<br />
hazırlayan İrfan Kaya, Kırşehir’de doğdu. İlk <strong>ve</strong><br />
ortaokul öğrenimini Kırşehir merkezde, lise öğrenimini<br />
Mucur ilçesinde Sağlık Meslek Lisesi’nde<br />
tamamladı. 2000 yılında İnönü Üni<strong>ve</strong>rsitesi İlahiyat<br />
Fakültesi’nden mezun oldu. Mezuniyeti takiben<br />
EÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Ahi Evran<br />
<strong>ve</strong> Kırşehir’de Ahilik Üzerine Bir Din Sosyolojisi<br />
Araştırması adlı tezi ile yüksek lisansını; Sağlık,<br />
Kültür <strong>ve</strong> Din: Gürün (Sivas) <strong>ve</strong> Çevre Köylerinde<br />
Sağlık-Hastalık Kültürü Üzerine Bir Din Sosyolojisi<br />
Araştırması başlıklı tez ile de doktorasını<br />
tamamladı. 2013’te Cumhuriyet Üni<strong>ve</strong>rsitesi<br />
İlahiyat Fakültesi’ne Yrd. Doç. Dr. olarak göre<strong>ve</strong><br />
başladı.<br />
Hayri ERTEN<br />
KAYBOLAN MESLEKLER<br />
Serkan Özburun’un 224 sayfalık Kaybolan Meslekler<br />
adlı kitabı (İstanbul 2006), XVIII. yüzyıl<br />
başlarında etkin olmuş <strong>ve</strong> bugün çoğunlukla<br />
kaybolmakta olan zanaat topluluklarının alfabetik<br />
olarak tek tek tanıtıldığı 90 adet meslek bölümlerinden<br />
oluşur.<br />
Kitabın giriş bölümünde, XVII. <strong>ve</strong> XVIII. yüzyıl esnaf<br />
teşkilatının Osmanlı toplumundaki gelişimi<br />
hakkında bilgi <strong>ve</strong>rilir. Müteakiben Tarîk-i Fütüv<strong>ve</strong>t,<br />
Esnaf Nizamnâmeleri <strong>ve</strong> Esnaf Fermanlarına<br />
M. Saffet SARIKAYA<br />
56
Change language