T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
230<br />
Yapıya giriş kuzey, güney <strong>ve</strong> doğu cephe ortalarında<br />
yer alan sivri kuşatma kemerlerli üç kapıdan sağlanmıştır.<br />
Bütün kapıların giriş açıklıkları basık<br />
kemerli <strong>ve</strong> sö<strong>ve</strong>lidir. Doğudaki kapı, dışa çıkıntılı<br />
olup, kapı sö<strong>ve</strong>si yekpare blok taşlardan teşkil<br />
edilmiştir.<br />
Arasta’nın, kuzey-güney doğrultusunda, yedi takviye<br />
kemeriyle desteklenen sivri beşik tonozla örtülü,<br />
6.70 m genişliğindeki koridorunda yirmi beşi<br />
batıda <strong>ve</strong> yirmi üçü de doğuda sıralanan toplam 48<br />
dükkân vardır. Ana tonoza dik doğrultulu tonozlarla<br />
örtülü dükkân hacimleri, zeminden bir basamak<br />
kadar yüksektir. Kuzey <strong>ve</strong> güney girişlerinin<br />
iki yanına simetrik yerleştirilen birer hücre, yine<br />
dükkân olarak değerlendirilmiştir.<br />
KAYNAKÇA:<br />
Halil Edhem (Eldem), Niğde Kılavuzu, İstanbul 1936; Oktay Aslanapa,<br />
Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul 1986; Mustafa Cezar, Typical<br />
Commercial Buildings of The Ottoman Classical Period and The<br />
OttomanConstruction System, İstanbul 1983; Albert Gabriel, Monuments<br />
Turcs D’Anatolie: Kayseri-Niğde, I, Paris 1931; Mehmet<br />
Özkarcı, Niğde’de Türk Devri Mimarisi, Ankara 2001; En<strong>ve</strong>r Behnan<br />
Şapolyo, “Bedestenler”, Önasya, III/32 (Nisan 1968), s. 12-13;<br />
Nusret Çam, “Arasta”, DİA, III, İstanbul 1991, s. 335-336; Semavi<br />
Eyice, “Bedesten”, DİA, V, İstanbul 1992, s. 302-311.<br />
Mehmet EKİZ<br />
Bor: Niğde’nin Bor ilçesinde Sokullu Mehmed<br />
Paşa Camii’nin alt katında doğu-batı yönünde iki<br />
koridor halinde uzanır. Kitâbesi bulunmayan eserin<br />
banisinin Sokullu Mehmed Paşa olduğu 981<br />
(1574) tarihli vakfiyesinden anlaşılmaktadır. Mimarı<br />
da belli olmayan yapının inşa tarihi, yine söz<br />
konusu vakfiyeden hareketle 1574 yılı civarı olarak<br />
kabul edilmektedir.<br />
Beşik <strong>ve</strong> çapraz tonozlarla örtülmüş yan yana iki<br />
mekândan oluşan bina çeşitli onarım <strong>ve</strong> değişikliklerle<br />
günümüze kadar gelmiştir. Yapıyı meydana<br />
getiren iki bölümden; güneydekinin tamamı, kuzey<br />
taraftakinin ise bir kısmı sağlam olarak günümüze<br />
ulaşmıştır. Kuzeyde yer alan arastanın batı tarafının<br />
bir kısmı 1938 yılında yol <strong>ve</strong> çay bahçesi yapmak<br />
için yıkılmıştır.<br />
Bazı kaynaklarda <strong>ve</strong> vakfiyesinde bedesten olarak<br />
adlandırılan yapı aslında tam da bir arasta kimliği<br />
sergilemektedir. Çünkü arastalar genellikle bir<br />
<strong>ve</strong>ya iki koridorla sokak gibi düzenlenmiş küçük<br />
boyutlu kapalı çarşılar olarak tarif edilmektedir.<br />
Hem kuzeydeki hem de güneydeki bölümler birer<br />
arasta sokağı şeklinde düzenlenmiş, ancak kuzey<br />
taraftaki tek sıra hücrelerden teşkil edilmiştir.<br />
Kuzeydeki bölümde içte altı <strong>ve</strong> dışta üç dükkân,<br />
güneydeki kısımda ise içte on sekiz <strong>ve</strong> dışta iki<br />
dükkân bulunmaktadır. Vakıflar Genel Müdürlüğü<br />
tarafından restore edildiği sırada batı cephesine<br />
bir kapı yerleştirilmiş <strong>ve</strong> iç mekândaki<br />
dükkânların duvarları kireç badanayla sıvanmıştır.<br />
Ahşap doğramalar tamamen yenidir. Arastanın<br />
caddeye açılan beşik tonozlu sokağının iki ucuna<br />
kapı <strong>ve</strong> pencereler yerleştirilerek kapatılmıştır.<br />
Genel olarak binanın bütün kemerlerinde <strong>ve</strong> örtü<br />
sisteminde tuğla, beden duvarlarında ise kesme <strong>ve</strong><br />
kaba yontu taş malzeme kullanılmıştır. Güneybatıda<br />
yer alan çapraz tonozlu hacmin sondaki takviye<br />
kemeri kesme taş örgülüdür.<br />
Çarşıyı oluşturan bitişik iki arastadan güneydeki,<br />
kuzeydekine göre daha büyüktür. Doğu <strong>ve</strong> kuzey<br />
cephelerde orijinal iki adet <strong>ve</strong> batı cephede sonradan<br />
açılan bir adet olmak üzere toplam üç kapısı<br />
vardır. Batıdaki muhdes kapı, kuzey bölüm<br />
yıkılırken ortaya çıkan kemer açıklığından dönüştürülmüş<br />
olmalıdır. Basık kemerli giriş açıklığı,<br />
sivri kemerli derin bir niş içerisine yerleştirilmiş,<br />
kuşatma kemerleri siyah <strong>ve</strong> sarı renkteki taşların<br />
nöbetleşe kullanılmasıyla hareketlendirilmiştir.<br />
Yapının doğu cephesinde yer alan <strong>ve</strong> yine sivri kemerli<br />
geniş bir niş içerisine yerleştirilen esas giriş<br />
açıklığı basık kemerlidir. Kavsara kemeri siyah <strong>ve</strong><br />
sarı renkteki taşların nöbetleşe kullanılmasıyla<br />
hareketlendirilmiştir. Giriş açıklığının yukarısına<br />
onarımlar sırasında enine dikdörtgen formlu bir<br />
pencere açılmıştır. Kapının iki yanında; ikisi kapının<br />
ana giriş mekânına, diğer ikisi de dışarıya<br />
açılan toplam dört dükkân yer almakta, ayrıca<br />
bu kapının iç kısmında simetrik olarak yerleştirilen<br />
<strong>ve</strong> sokağa açılan iki küçük dükkân daha bulunmaktadır.<br />
Bütün dükkânlar beşik tonozlarla
Change language