T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

Recommendations

Info

A h i l i k A n s i k l o p e d i s i 228 edildiği de ifade edilir. Buna göre, simitler, beşlik, onluk, yirmilik olmak üzere üç çeşitti. Beş paralık simitler ince, on paralıklar orta, yirmi paralıklar irice olurlardı. Bunların dışında yuvarlak yassı ve içi boş cinsine de “Kadıköy simidi” denilirdi. Simitçilerin yaptıkları hamur, ekmek hamurundan daha az mayalı olurdu. Hamurlar, oklava biçiminde yuvarlandıktan sonra iki ucu birleştirilir, üzerine bolca susam atılır ve odun fırınında kararıncaya kadar pişirilirdi. Simitçi ustaları bu ölçüyü ve gramajı yılların verdiği tecrübeyle tuttururlardı. Günümüzde sokak aralarında başında “tablakâr” gezen simitçilerin yerini cadde ve çarşılarda açılan modern simit sarayları almıştır. KAYNAKÇA: Evliya Çelebi Seyahatnâmesi Kitabı I (yay. Robert Dankoff-Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı), İstanbul 2006, s. 231; Yusuf Ekinci, Ahîlik, Ankara 2011, s. 301, 312; Neşet Çağatay, Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Konya 1981, s. 113; Fahri Dikkaya, “Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’nde Simit ve Simitçiler”, Milli Folklor, Yıl 23, S.92, (2011), s. 73, 74; Serkan Özburun, Kaybolan Meslekler, İstanbul 2006, s. 193, 197. M. Murat ÖNTUĞ SOKULLU MEHMED PAŞA ARASTASI Havsa: Edirne’nin Havsa ilçesinde bulunan arasta Sokullu Mehmed Paşa tarafından ölen oğlu Kurt Kasım Paşa (Kurt Bey) adına 1577-78’de Mimar Sinan’a inşa ettirilen külliye içinde yer almakta; cami ile birlikte han, medrese, imaret, çifte hamam, tekke, tabhane, çeşme, köprü ve sıbyan mektebinden oluşan büyük programlı menzil külliyesinin merkezini oluşturmaktadır. Külliye birimlerinden caminin yanında hamam kısmen ayakta kalabilmiş; diğerleri ortadan kalkmıştır. Arastadan da sadece dua kubbesi günümüze gelebilmiştir. Havsa külliyesi, Lüleburgaz külliyesine benzer bir yerleşim plânlamasına sahiptir. Burada da arasta bölümü, külliye yapılarının ortasına yerleştirilmiş, cami ve kervansaray tarafına açılan kapıların önüne arasta sokağının üstüne dua kubbesi inşa edilmiştir. Evliya Çelebi Havsa’dan bahsederken içinde değerli eşyaların bulunduğu 300 kâgir kemerli dükkânın arasta olduğunu kastetmiş olmalıdır. Yapı yıkılmadan önceki haliyle üstü açık arastalar grubuna girmektedir. Kuzey-güney doğrultusunda uzanan sokağın her iki yanında yer alan dükkânlar dikdörtgen planlı olup, üzerleri beşik tonozla örtülmüştür. Arasta bu şekliyle Lüleburgaz ve Payas Sokullu arastalarında görüldüğü gibi külliyenin merkezini oluşturmakta ve diğer birimler arasındaki işlevsel bağlantıyı sağlamaktadır. Arastanın yapılan restitüsyon örneklerinde kuzey-güney doğrultusunda uzanan arastanın 125.00 x 25.00 m kadar olduğu tahmin edilmiştir. Güney ucuna yakın bir yerde bulunan dua kubbesi ise aynı zamanda cami son cemaat yerine paralel uzanmaktadır. KAYNAKÇA:: Gülru Necipoğlu, Sinan Çağı Osmanlı İmparatorluğunda Mimari Kültür, İstanbul 2013, s.596-597; Fatih Müderrisoğlu, “Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi”, DİA, XXXVII, İstanbul, 2013, s.360; Gülçin Küçükkaya, “Mimar Sinan Dönemi İstanbul- Belgrad Arası Menzil Yapıları Hakkında Bir Deneme”, VD, S. 21, İstanbul 1990, s. 206. Murat KARADEMİR Lüleburgaz: Lüleburgaz’da Sokullu Mehmed Paşa tarafından 1560-1570 yılları arasında inşa edilen külliyenin önemli bölümünü oluşturan arastanın güneyinde medrese, camii ve sıbyan mektebi; güneydoğusunda çifte hamam; kuzeyinde ise kervansaray yer alır. Külliyenin ortasına yerleştirilmiş olan yapı doğu-batı doğrultusunda uzanmakta ve karşılıklı dükkânlar dizisinden oluşmaktadır. Arastanın ortasına yerleştirilen dua kubbesinin kuzey ve güneyinde bulunan açıklıklarla hem kuzeydeki kervansaraya hem de güneydeki medreseye geçiş sağlanmıştır. Sokullu Mehmed Paşa Arastası, Gündüz Özdeş tarafından zemin katla yapılan, tek sıra üzerin-
A h i l i k A n s i k l o p e d i s i de karşılıklı iki sıra dükkânlı arastalı külliyeler grubu içinde değerlendirilirken; Mustafa Cezar, arastayı üstü açık sokaklı gruba yerleştirmektedir. Dükkânların her biri 5.30x4.55m ölçülerindedir. 59 dükkândan oluşan arastadan günümüze 32 dükkân ulaşmıştır. Kuzey-güney doğrultusunda uzanan beşik tonozla örtülü dükkânlara giriş yuvarlak kemerli birer kapı ile sağlanmıştır. Dua kubbesi arastanın merkezinde cami mihrabı ile aynı aks üzerine yerleştirilmiş olup, 9.00x9.00m ölçülerinde kare bir alanın üzerini örten dört sivri kemer üzerine oturmaktadır. Sekizgen bir kasnak üzerindeki kubbe geçişleri pandantiflerle sağlanmıştır. Dua kubbesinin güney kemeri cami ve medreseye, kuzey kemeri kervansaraya, doğu kemeri hamam ve arasta dükkânlarına, batı kemeri ise yine arasta dükkânları ile köprüye açılmaktadır. Kubbenin kuzey ve güney duvarlarında yuvarlak kemerli büyük boyutlu birer niş açılmıştır. Dua kubbesinin kervansaraya ve cami-medrese bütünlüğüne açılan iki taç kapısı üzerine birer yapım kitâbesi konmuştur. Bu kitâbelerde külliyenin banisi ve yapım yılı vurgulanmaktadır. Çarşı esnafının her sabah bu kubbe altında bir araya gelerek dua ile işlerine güçlerine ayrılması sebebiyle dua kubbesi olarak anılmaktadır. Süsleme açısından oldukça sade olan yapının cephelerinde en dikkat çekici bölümü yüksekliği ve yapıya hâkimiyetiyle dua kubbesi oluşturmaktadır. Dua kubbesi ve arasta yapıları tamamen kesme taş ve tuğla malzemeden inşa edilmiştir. KAYNAKÇA: Gündüz Özdeş, Türk Çarşıları, İstanbul, 1953, s.55-58; Yılmaz Önge, “Türk Çarşılarında Dua Kubbeleri”, Önasya, sy. 63, 1970, s.4-5; Metin Sözen, Türk Mimarisinin Gelişimi Ve Mimar Sinan, İstanbul 1975, s.178,183,222,232; Mustafa Cezar, Tipik Yapılarıyla Osmanlı Şehirciliğinde Çarşı ve Klasik Dönem imar Sistemi, İstanbul 1985, s. 191-193; Oktay Aslanapa, Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul 1986, s.245; Ali Saim Ülgen, Mimar Sinan Yapıları, (haz. Filiz Yenişehirlioğlu- Emre Madran), I, Ankara 1989, s.27- 28, Lev. 90-94; Doğan Kuban, Osmanlı Mimarisi, İstanbul 2007, s. 400: M. Fatih Muderrisoğlu, 16.yuzyil Osmanlı İmparatorluğunda İnşa Edilen Menzil Külliyeleri, HÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1993, s. 557-559; Gülçin Küçükkaya, “Mimar Sinan Dönemi İstanbul-Belgrad Arası Menzil Yapıları”, VD, XXI, Ankara 1990, s. 204-206, 232-233, 249. Ahmet YAVUZYILMAZ Niğde: Niğde Kalesi ile Sungurbey Camii arasında kalan alanda, ayna adla anılan caminin kuzeydoğusunda yer almakta olup güney kapısı alınlığında bir kitâbe yuvası bulunmakla birlikte içi boştur. Banisinin Sokullu Mehmed Paşa olduğu, 981 (1574) tarihli vakfiyeden anlaşılmaktadır. İnşa tarihi olarak vakfiyeye göre 1574 yılı kabul edilmektedir. Sadrazam Bayram Paşa tarafından 1047 (1637) yıllarında tamir ettirilerek harap durumdan kurtarıldı. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2007 yılında onarım kapsamına alınmış, önceki tamiratlardan kalan örtü sistemleri üzerindeki sıva, beton ve asfalt kalıntıları temizlenerek eski haline getirilmiştir. Bedesten olarak da anılan yapı, aslında arasta tipine uygun bir tasarıma sahiptir. En uzun arastalar arasında yer alan ve dıştan dışa yaklaşık 15x80 m ölçülerindeki yapının güney ucu, bu yönde yer alan caminin konumundan dolayı doğuya bir mikdar kırılarak konumlandırılmıştır. Yapının duvarlarında, sarı ve siyah renkli ince ve kaba yonu kesme taş, kemerlerinde ve örtü sistemlerinde tuğla; kuzey, güney ve doğu tarafındaki cümle kapılarında ise siyah ve sarı renklerde düzgün yonu taş kullanılmıştır. Örtü sistemi son tamirlerde kurşunla kaplanan arasta sokağının üzeri, dükkânların dam seviyesinden yaklaşık üç metre kadar yüksek tutulmuş beşik tonozlarla örtülüdür. Doğu-batı doğrultusunda eğimli bir arazinin tesviye edilmesiyle elde edilen düzlükte inşa edilen arastanın doğu cephesi, yol kotunun zamanla yükselmesine bağlı olarak Sungur Ağa Camii’yle birlikte yol seviyesinden aşağıda kalmıştır. Bugün, girişlere merdivenlerle ulaşılmaktadır. Yapı dışta, kuzey cephenin doğu ucunda ve güney cephenin batı ucunda birer ve içte arasta sokağına açılan elli iki adet olmak üzere toplam elli dört adet dükkân gözüne sahiptir. 229
Page 3:
Sahibi T.C. Gümrük ve Ticaret Bak
Page 6 and 7:
BAKAN Nurettin CANİKLİ BAKAN YARD
Page 11 and 12:
kısaltmalar AKÜ : Afyon Kocatepe
Page 14 and 15:
A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 86 and 87:
Page 88 and 89:
Page 92 and 93:
Page 94 and 95:
Page 96 and 97:
Page 98 and 99:
Page 100 and 101:
Page 102 and 103:
Page 104 and 105:
Page 106 and 107:
Page 108 and 109:
Page 110 and 111:
Page 112 and 113:
Page 114:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178: A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 196: A h i l i k A n s i k l o p e d i s
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 320 and 321:
Page 322 and 323:
Page 324 and 325:
Page 326:
Page 329 and 330:
Page 332 and 333:
Page 334 and 335:
Page 338:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Page 353:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
I-X
Page 361 and 362:
Page 363:
Page 366 and 367:
Page 368 and 369:
Page 370 and 371:
Page 372 and 373:
Page 374 and 375:
Page 376 and 377:
Page 378 and 379:
Page 380 and 381:
Page 382 and 383:
Page 384 and 385:
Page 386 and 387:
Page 388 and 389:
Page 390 and 391:
Page 392 and 393:
Page 394 and 395:
Page 396 and 397:
Page 398 and 399:
Page 400 and 401:
Page 402 and 403:
Page 404 and 405:
Page 406 and 407:
Page 408 and 409:
Page 410 and 411:
Page 412 and 413:
Page 414 and 415:
Page 416 and 417:
Page 418 and 419:
Page 420 and 421:
Page 422 and 423:
Page 424 and 425:
Page 426 and 427:
Page 428 and 429:
Page 430 and 431:
Page 432 and 433:
Page 434 and 435:
Page 436 and 437:
Page 438:
Page 441:
show all

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ​

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı