T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
Coğrafya Kürsüsü’nde asistan olarak göre<strong>ve</strong> başladı.<br />
Bu görevi esnasında bir taraftan Ömer Lutfi<br />
Barkan’ın çalışmalarına yardım ederken diğer taraftan<br />
hocası Cavid Baysun’un nezaretinde doktora<br />
tezini hazırlamakla meşgul oldu. 1958 yılında<br />
Osmanlı tarihçisi Bekir Kütükoğlu ile hayatını<br />
birleştirdi. 1961 yılında British Council bursunu<br />
kazandı <strong>ve</strong> üç ay süre ile Londra’da doktora teziyle<br />
alakalı Public Record Office, British Library<br />
<strong>ve</strong> India Office Library’de incelemelerde bulundu.<br />
Mart 1963’de Osmanlı-İngiliz İktisâdî Münasebetleri<br />
(Başlangıcından Tanzimat’a Kadar)<br />
başlıklı tezi ile doktor unvanını aldı. 1963-1972<br />
yılları arasında doktor asistan olarak görevini<br />
sürdürdü <strong>ve</strong> Ömer Lutfi Barkan’ın başında bulunduğu<br />
Türk İktisat Tarihi Enstitüsü’ndeki çalışmalara<br />
katıldı.<br />
Mübahat S. Kütükoğlu, Osmanlı tarihi içinde<br />
önemli <strong>ve</strong> geniş bir yere sahip olan Osmanlı-İngiliz<br />
ilişkileri üzerindeki çalışmalarını doktora<br />
sonrasında da devam ettirdi. 1970 Şubat ayında<br />
gittiği Londra’da bir sene kalarak İngiliz arşiv<br />
<strong>ve</strong> kütüphanelerinde çalıştı <strong>ve</strong> 1972 yılında<br />
Osmanlı İngiliz İktisâdî Münâsebetleri (1838-<br />
1850) başlıklı tezi ile doçent oldu. 1973 yılında<br />
İstanbul Üni<strong>ve</strong>rsitesi Edebiyat Fakültesi Tarih<br />
Bölümü’nde Tayyip Gökbilgin’in kurucusu <strong>ve</strong><br />
başkanı olduğu Osmanlı Müesseseleri <strong>ve</strong> Medeniyeti<br />
Tarihi Kürsüsü’nde doçent olarak vazifeye<br />
başladı. Tayyip Gökbilgin’in emekliye ayrılmasıyla<br />
4 Ekim 1977 tarihinde Fakülte Kurulu’nun<br />
kararıyla Osmanlı Müesseseleri <strong>ve</strong> Medeniyeti<br />
Tarihi Kürsüsü’nün başına getirildi. Bunu takiben<br />
Gökbilgin zamanında başlayan medeniyet<br />
<strong>ve</strong> müesseselere yönelik çalışmalara bilimsel<br />
yaklaşımı, azmi <strong>ve</strong> titizliği ile hız <strong>ve</strong>rdi <strong>ve</strong> önemli<br />
projelere imza attı. Bu bağlamda mesai arkadaşları<br />
sırasıyla ilk yıllarda kürsü başkanı Tayyip<br />
Gökbilgin’den başka Salih Özbaran; 1976’dan<br />
sonra Mehmet İpşirli, Abdülkadir Özcan, Nezihi<br />
Aykut, Filiz Çalışkan, Arzu Terzi, İlhan Şahin<br />
<strong>ve</strong> Zeynep Tarım oldu. Mübahat Kütükoğlu’nun<br />
resmî kayıtlardaki son asistanı Le<strong>ve</strong>nt Akgünlü<br />
olmakla birlikte onun daima gönüllü asistanları<br />
olmuştur.<br />
1979’da profesör olan Mübahat S. Kütükoğlu,<br />
1984 yılında Tarih Araştırma Merkezi’nin müdürlüğüne<br />
tayin edildi <strong>ve</strong> 1998 yılında emekli<br />
oluncaya kadar bu görevi üstlendi. Her yıl Mayıs<br />
ayı sonunda geleneksel olarak düzenlediği<br />
seminerlerle, sosyal bilimlerde disiplinler arası<br />
çalışmayı <strong>ve</strong> iletişimi amaçlayan bir katılımın olmasını<br />
sağladı. Bu arada editörlüğünü üzerine<br />
aldığı Tarih Enstitüsü Dergisi’nin düzenli olarak<br />
çıkarttı.<br />
Üni<strong>ve</strong>rsitede ders <strong>ve</strong>rme işini ciddiye alan <strong>ve</strong> bu<br />
konuda araştırmalar yapan Kütükoğlu, Osmanlı<br />
Paleografya <strong>ve</strong> Diplomatiği dersi ile ilgili araştırma<br />
<strong>ve</strong> çalışmalarını genişleterek Osmanlı Diplomatiği<br />
alanındaki bilinen en doyurucu eseri<br />
ortaya koydu. Ayrıca akademik kariyere talip talebenin<br />
en iyi şekilde hazırlanması için İlmî Araştırma<br />
Usûlleri <strong>ve</strong> İlmî Araştırma Usûlleri Tatbikatı<br />
isimli dersler, tarih bölümünde ilk defa M.<br />
S. Kütükoğlu tarafından konuldu. Verdiği dersler,<br />
üzerinde doğrudan doğruya araştırma yaptığı<br />
alanlar olup öğrenciye orjinal bilgiler <strong>ve</strong>rdi. Bu<br />
bakımdan öğrencinin dersi ciddiye almasını beklerdi.<br />
Bu bağlamda Osmanlı Sosyal <strong>ve</strong> İktisadî<br />
Tarihi dersi yine O’nun zamanında bir ders<br />
olarak konuldu. Sosyal tabakaların <strong>ve</strong> esnafın<br />
iktisadî yapılanmaya olan etkisinin konu alındığı<br />
dersini bizzat kendine ait notlarında <strong>ve</strong>rirdi. Bunun<br />
yanında Osmanlı Merkez <strong>ve</strong> Saray Teşkilatı<br />
derslerini en geniş şekilde ele alır, bir dönemde<br />
<strong>ve</strong>rdiği dersleri diğer dönemde tekrar etmez, ancak<br />
iki dönem sonra aynı konuya dönerdi.<br />
Kütükoğlu, yüksek lisans <strong>ve</strong> doktora çalışmalarını<br />
satır satır okur, tezin kurgusu konusunda talebeyi<br />
fazla serbest bırakmaz, bilimsel usullerin en<br />
iyi şekilde öğrenilmesi için kendisi yönlendirirdi.<br />
İlmî usullere uygun olmadığına inandığı tezleri<br />
reddetmekte hiç tereddüt etmezdi. Çalışkanlık<br />
<strong>ve</strong> dürüstlüğüne inanmadığı talebeyi ne seçmeli<br />
derslerine, ne de lisans üstü programa alırdı.<br />
Buna mukabil kendisinden istenen yardımları<br />
asla geri çevirmez, kendi danışmanlığında olan<br />
öğrencileri ciddiyetle takip ederdi.<br />
Mübahat S. Kütükoğlu’nun danışmanlığında hazırlanan<br />
çalışmalar, O’nun ilgi alanları olduğu<br />
kadar çalışılmasını teşvik ettiği proje niteliğini<br />
taşıyan, ancak ekiplerle tamamlanacak konular<br />
özelliğini gösterirdi. Bu bağlamda Osmanlı<br />
Devlet teşkilatı içinde teşrifatın önemine dikkat<br />
çeken Kütükoğlu, bir seri oluşturmayı amaçlayarak<br />
teşrifat defterlerine dayalı mezuniyet<br />
tezleri yaptırmıştır. Bir diğer önemli hedefi, Temettü<br />
defterlerinin yayınlanıp, Osmanlı sosyal <strong>ve</strong><br />
iktisadî yapısının buna bağlı olarak incelenmesi<br />
<strong>ve</strong> değerlendirilmesidir. Müstakil makaleleri dışında<br />
Batı Anadolu’ya dair yaptığı çalışmalarda<br />
kullandığı Temettü defterlerini tez konusu olarak<br />
83
Change language