T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
1WQPJ6Jax
1WQPJ6Jax
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
A h i l i k<br />
A n s i k l o p e d i s i<br />
SÜ İlahiyat Fakültesi’nde İslam Tarihi Ana Bilim<br />
Dalı Araştırma Görevlisi olarak göre<strong>ve</strong> başladı.<br />
Bu bilim dalında, 1992 yılında yüksek lisansını,<br />
1999 yılında doktorasını tamamladı. 2002 yılında<br />
aynı bilim dalında doçent, 2007 yılında ise<br />
profesör oldu. 1999-2000 Öğretim Yılı içerisinde<br />
Bakü Devlet Üni<strong>ve</strong>rsitesi İlahiyat Fakültesi’nde ardından<br />
SÜ İlahiyat Fakültesinde görev yaptı. 1986<br />
yılında Almanya’da, 1992 Yılında Mısır’da, 1995-<br />
1997 yılları arasında Ürdün’de, 1999-2000 Yılları<br />
arasında Azerbaycan’da, 2005-2009 yılları arasında<br />
Almanya’da bilim dalı ile ilgili eğitim-öğretim<br />
faaliyetlerinde <strong>ve</strong> araştırmalarda bulundu. 2011<br />
yılı Haziran ayında yapılan genel seçimlerde 24.<br />
Dönem Konya Millet<strong>ve</strong>kili olarak TBMM’ne girdi.<br />
TBMM’de millet<strong>ve</strong>killiğin yanı sıra AB-Karma<br />
Parlamento Komisyonu üyeliği <strong>ve</strong> İslam İşbirliği<br />
Teşkilatı Parlamento Birliği (İSİPAB) üyeliği yaptı.<br />
Kitapları: Abbâsîlere Yönelik Dinî <strong>ve</strong> Siyasî İsyanlar,<br />
Ankara 2001; İslam’da İlk İktidar Mücadelesi,<br />
Konya 2002; Mevlevîlerin Tarihi, İstanbul<br />
2003; İslam Tarihi, İstanbul 2005; Din <strong>ve</strong> Siyasal<br />
Söylem, İstanbul 2006; Alim <strong>ve</strong> Muhalif, İstanbul<br />
2011.<br />
Bekir ŞAHİN<br />
ZÜLKİFL<br />
Ahilik kültüründe ekmekçilerin piri olarak tanınır.<br />
Kur’an’da adı zikredilmekle birlikte nebî mi<br />
yoksa <strong>ve</strong>lî mi olduğu hususu ihtilaflıdır. “Zülkifl”<br />
kelimesi lugatta sahip, mâlik anlamındaki “zû”<br />
ile; nasip, kısmet, eş, benzer, kefalet gibi manalarına<br />
gelen “kifl” kelimesinden oluşmuştur. Buna<br />
göre Zülkifl; nasip, kısmet <strong>ve</strong>ya kefalet sahibi gibi<br />
anlamlara gelmektedir.<br />
Muteber hadis kaynaklarında Zülkifl hakkında<br />
bilgi yoktur. Buna karşılık tefsir <strong>ve</strong> kısas-ı enbiyâ<br />
kitaplarında birbirinden farklı çok sayıda rivayetler<br />
yer alır. Rivayetlerde Zülkifl’in niçin bu lakapla<br />
anıldığı hususunda da farklı anlatımlar vardır.<br />
Bir rivayete göre Zülkifl, Elyesa peygamberin halefidir.<br />
sâdık, (haz. M. Saffet Sarıkaya), İstanbul 2008, s. 239; Neşet<br />
Çağatay, Bir Türk Kurumu Olan Ahilik, Ankara 1974, s. 180-81;<br />
Yusuf Ekinci, Ahîlik, Ankara 1991, s. 30;; M. Asım Köksal, Peygamberler<br />
Tarihi, I, İstanbul 2005, s. 323-24; Ahmet Lütfi, Kazancı,<br />
Peygamberler Tarihi, İstanbul 2011, s. 525-529; Ömer Faruk<br />
Harman, “Zülkifl”, DİA, XLIV, s. 569-570.<br />
Selami ERDOĞAN<br />
ZÜNFTE UND<br />
BRUDERSCHAFTEN<br />
IM ISLAM<br />
Franz Taeschner’in Türkçe’ye İslâm’da Loncalar<br />
<strong>ve</strong> Kardeş Birlikleri olarak tercüme edilen<br />
bu eseri, Fütüv<strong>ve</strong>t tarihine dair metinlerden<br />
oluşmakta; ilk olarak sûfî çevrelerin fütüv<strong>ve</strong>t<br />
hakkındaki düşünceleri yer almaktadır. Bunlar<br />
Sülemî’nin yazıları, Kuşeyrî’nin Risâle fi’ilm<br />
et- tasavvuf, Muhyiddin İbn Arabi’nin Fütûhatü’l<br />
Mekkiyye <strong>ve</strong> Feridüddin Attar’ın Pendnâme adlı<br />
eserlerinden fütüv<strong>ve</strong>t ile ilgili olan bölümlerdir.<br />
Bu çalışmasında ayrıca fütüv<strong>ve</strong>t birliğini mücadeleci<br />
bir grup olarak irdeleyen Taeschner, Halife<br />
en-Nâsır Lidînillâh dönemindeki saray fütüv<strong>ve</strong>ti<br />
hakkında da bilgiler <strong>ve</strong>rmiştir. Onun bu konudaki<br />
<strong>ve</strong>rileri, Halife Nâsır’ın menşuruna <strong>ve</strong> İbnü’l-<br />
Mimar ile el-Amulî <strong>ve</strong> en-Nakkaş el-Hartabirtî’nin<br />
eserlerine dayanmaktadır. Taeschner kitabında<br />
fütüv<strong>ve</strong>tin dervişlik içine girmesi konusunda<br />
Sühre<strong>ve</strong>rdî’nin bu konudaki risale <strong>ve</strong> yazıları ile<br />
Necm-i Zerkûb <strong>ve</strong> Seyyid Ali-i Hemedâni’nin fütüv<strong>ve</strong>t<br />
hakkındaki eserlerine yer <strong>ve</strong>rmiştir.<br />
Zünfte Und Bruderschaften Im Islam’da, Selçuklu<br />
dönemi <strong>ve</strong> sonrası Anadolu Ahiliği hakkında<br />
<strong>ve</strong>rilen bilgiler ise İbn Batuta’nın Seyahatnâme<br />
adlı eseri, Burgâzî <strong>ve</strong> Nâsırî’nin Fütüv<strong>ve</strong>tnâmeleri<br />
ile Gülşehrî’nin Mantıku’t-Tayr adlı eserinden<br />
alıntılanmıştır. Buradan Fütüv<strong>ve</strong>t <strong>ve</strong> Ahiliği Osmanlı<br />
dönemine bağlayarak bu kurumları loncaların<br />
nizam prensibi olarak gören Tasechner, Ahi<br />
<strong>ve</strong> Fütüv<strong>ve</strong>t Edebiyatı hakkında ayrıntılı bilgiler<br />
<strong>ve</strong>rerek III. Mustafa’nın Lonca-Fermanını da buraya<br />
eklemiştir.<br />
358<br />
KAYNAKÇA:<br />
İbn Manzûr, Lisânü’l-Arab, “kfl”, V, Kâhire 1119, s. 3906; İbn<br />
Kesîr, Bidâye, I, b.y. 1997, s. 516-20; Taberî, Tarih, I, Mısır, t.y.,<br />
s. 471; Alusî, Rûhu’l-meânî, XIII, Beyrut, t.y., s. 82; Fahreddin<br />
er-Râzî, Tefsir, XXII, Beyrut 1981, s. 211; Fütüv<strong>ve</strong>tname-i Ca’fer<br />
Zehra ODABAŞI
Change language