T.C Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ​

A h i l i k
A n s i k l o p e d i s i
224
SEMERCİ
Genel itibariyle hayvanlara semer yapmakla uğraşan
esnafa verilen addır. Binek hayvanlarının
sırtına göre hazırlanan ve binicisinin rahatı düşünülerek
yapılan oturağa semer denilir. Yük hayvanlarında
yük taşımak için yapılan şekline ise
palan denilir ve bu meslek erbabına da semerci/
palancı adı veriliyordu.
KAYNAKÇA:
M. Murat Öntuğ, XVII. Yüzyılın İlk Yarısında Balıkesir Şehrinin
Fiziki, Demografik ve Sosyo-Ekonomik Yapısı, SÜ Sosyal Bilimler
Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Konya 2003, s. 252; Yaşar
Bozyiğit, Simav’da Ahilik ve Ahiler, Kütahya 2000, s. 108-111.
M. Murat ÖNTUĞ
SERRAC SİNAN
Ankara’da XIII. yüzyılın ilk yarısında yaşadı. Kendi
adına inşa edilmiş bir mescidi bulunmaktadır.
Bu eser Ankara’da yapılmış olan ilk mescidlerdendir.
Kapısındaki kitâbeye göre mescid, 987
(1288) yılında yaptırılmıştır. Aynı kitâbede mescidin
Hasanoğlu Yusuf tarafından inşa ettirildiğinden
bahsedilir. Bu şahıs Serrac Sinan olmalıdır.
KAYNAKÇA:
Özer Ergenç, XVI. Yüzyılda Ankara ve Konya, Konya 1998, s. 171,
dipnot 105; Mübarek Galip, Ankara Mescidleri ve Camileri, I, İstanbul
1341, s. 49-50; Gönül Öney, Ankara’da Türk Devri Yapıları,
İstanbul 1971, s. 41.
Mehmet Ali HACIGÖKMEN
SEVÂKIBÜ’L-MENÂKIB-I
EVLİYÂULLÂH
Ahilikle ilgili bilgiler bulunan bir eserdir. Ahmed
Eflâkî’nin hazırladığı Menâkıbü’l-Ârifîn isimli
menakıbnâme, Abdulvehhab bin Celâleddin Muhammed
Hemedanî tarafından yine Farsça olarak
kısaltılarak âdeta yeniden yazılmış ve buna
Sevâkıbü’l-Menâkıb-ı Evliyâullâh ismi verilmiştir.
Eflâkî’nin tekrarı gibi olmasına rağmen, düzenlenmiş
biçimi ve minyatürleriyle Mevleviliğin
temel kaynaklarından biri durumundadır. Kitapta,
Ahilik ve Ahilerle ilgili bilgi ve minyatürlere de
yer verilmiştir.
Sevâkıbü’l-Menâkib-ı Evliyâullâh, 1540’ta tamamlanmıştır.
Bir mukaddime ile her birine
“zikr” adı verilen dokuz bölümden oluşmaktadır.
Her bir zikir, Bahaeddin Veled, Mevlana, Şems-i
Tebrizî, Selahaddin-i Zerkub, Çelebi Hüsameddin,
Sultan Bahaeddin, Çelebi Ârif, Şemseddin
Emir Çelebi gibi Mevlevî büyüklerine ayrılmıştır.
Özellikle Bahaeddin Veled, çok geniş olarak
anlatılmıştır. Eserin birçok yazması mevcuttur.
Bunlar arasında, 1577’de istinsah edilmiş olan
Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Emanet
Hazinesi, nr. 1194’teki nüsha, nadide bir eserdir.
Yazıldıktan kısa bir süre sonra Türkçe’ye
çevrilmiştir. Bu tercümelerden ilki Derviş Halil
Senaî’ye ait olup Kanuni (1520-1566)’ye sunulmuştur.
Süleymaniye Kütüphanesi Halet Efendi
ilavesi, nr. 49 ve 50’de iki nüshası daha bulunmaktadır.
Mesnevihan Derviş Mahmud Dede’ye
ait olan ikinci tercüme ise 1590’da Konya’da
tamamlanmıştır. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi,
Revan, nr. 1479’da bulunan nüsha
minyatürleriyle birlikte Mevlana’dan Hâtıralar:
Sevâkıb-ı Menâkıb adıyla Süheyl Ünver tarafından
1973’te neşredilmiştir.
Sevâkıbü’l-Menâkıb-ı Evliyâullâh; mukaddimeden
sonra dokuz bölümden oluşmaktadır. Ayrıca
sonunda da bir hatime bulunmaktadır. Mukaddimede
eserin hazırlanış amacı ve kitap hakkında
özet bilgiler verilmektedir. Birinci bölüm Bahaeddin
Veled; ikinci bölüm Burhaneddin Muhakkik;
üçüncü bölüm Mevlana Celâleddin-i Rumî;
dördüncü bölüm Şems-i Tebrizî; beşinci bölüm
Şeyh Selahaddin Konevi hakkındadır. Altıncı
bölümde Çelebi Hüsameddin; yedinci bölümde
Sultan Bahaeddin Veled’le ilgili bilgiler verilmektedir.
Sekizinci bölümde Çelebi Ârif diye bilinen
Celâleddin Feridun’un biyografisi bulunmaktadır.
Dokuzuncu bölüm, Çelebi Şemseddin Emir
Âbid ve Sultan Veled’e ayrılmıştır. Hatimede ise
kitabın bitiş tarihi ve münacat ile yazarın tavsiyeleri
bulunmaktadır.
Kitapta anlatılan olaylar minyatürlerle âdeta canlandırılmıştır.
Burada bulunan 22 adet minyatür,
XVI. yüzyıl sonlarına ait olup Türk resim sanatı
açısından önemli belgeler durumundadır. Ancak
bunları yapan nakkaşların imzaları bulunmamaktadır.
İşlemesindeki renk ahengi ve yüzlerdeki
ifadeler değişik olup, derin izler taşımaktadır.
Minyatürler, XVI. yüzyılda insanların Mevlana
ile ilgili düşüncelerini, yine o döneme ait giyim,
kuşam ve yaşam tarzlarını aksettirmesi bakımın-