Studia SlavicaSavariensia 1999

Studia Slavica Savariensia 1999.
amo, pravo u sredinu, pa ću ga kazniti, izbaviti se od svih i od sebe same."
(AK2:360, verzal: a.)
- ’logične’ posljedice njezina konačnog ’moralnog pada’ kojim joj se “nebo osvežuje”
(motto!). U Harmsovoj metodi ludističkog korištenja polisemantičkim
potencijalom crnog humora ne izostaje ni burleskno poigravanje s metaforičkim
“iščitavanjem značenja” (Peleš 1982) u maniri tradicionalne hermeneutike (s
naglaskom na njezinoj ’kršćansko-socijalnoj’ dimenziji). Dok bi se fragment
niza to što je nebo izrazilo (to čto nebo vyrazilo) / izlazite na stanici (vylezajte
na vokzale) mogao u tom smislu semantički dekodirati kao “ono što je nebo
izrazilo”, dakle “volja neba je” da “siñete na stanici” - ŽIVOTA! = da “umrete”
(što asocira i transcendentnu ’smrt duše’ koja je u kršćanstvu suñena samoubojici!)
- sarkazam prethodnog stiha zalizat ćemo i pješčić (my zaližem i pesoček)
unaprijed sugerira (harmsovski-dadaističku!) heretičku sumnju u uzaludno lizanje
neba - Tolstojevo moralizatorstvo! - detronizirano banalnošću asocijacija
na ponižavajuće, apsurdno “lizanje pijeska”.
6. Na, isto tako naoko besmislen, ali jednako intertekstualno opterećen fragment
niza
No eto tako, a dalje je trulež
sve je juha - rekla je teta
sve je čičak - rekao je pokojnik
Nu tak vot, a dal’še preli
vse supa - skazala tetja
vse čiži - skazal pokojnik
Uz crnohumornu aluziju na “prel’” 11 - istodobno i kao doslovno “trulež, trulo,
gnjilo mjesto”, što ikonoklastički uprisutnjuje ozračje raspadanja, truljenja,
smrti, semantički je znakovit i bogat asocijativni splet, povezan uz značenja
“prel’sti-tel’, -nica” i flprel’ščenie” (Vronski i Ana, zavodljivi ljubavnici,
višestruko ’osuñeni na smrt’: i na ’smrt društvenog života’ koja evoluira i u
‘smrt privatnog’, te konačno i na vlastitu, fizičku smrt !). I izraz “teta” - bremenit
je asocijacijama na, kod Tolstoja analitički prezentiranu, Aninu totalnu
rezignaciju, zgražanje i zgañenost sviješću o apsurdu vlastita položaja. Stanjem,
u koje dospijeva ubrzo nakon što je kao dobra i mudra fl”teta Ana” vratila mir i
radost u obitelj Oblonskih, ali se već nakon sudbonosnog bala (Vronski!)
prestaje baviti s Dolly i njezinom djecom - Tolstoj analitički anticipira i kasniji
11 Usp. POLJANEC:715 prel’ [truljenje, gnjilenje; gnjilost, trulost, trulez, trulo, gnjilo
mjesto] prel’stitel’, -nica [zast zavodnik, -ca] prel’stitel’nyj [privlacan, zavodljiv]
prel’stit’, -πEat’ [(pri-, na)mamiti; zavesti, -voditi, privuci, -vlaciti; fig. ocara(va)ti,
zanijeti, -nositi;] -sja na kogo [zaljubiti, -bljivati se u koga; zavesti -voditi se]
prel’scenie [zast. privlacenje, ocaravanje, zavod enje]
108