Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

nskite uslovi mo`e da go izmeni, kako i da go pro{iri obvinenieto
(~l 329 ZKP). Sudot e dol`en da ja po~ituva poslednata fakti~ka sostojba
i ne e ovlasten samiot da go menuva obvinenieto. Me|utoa, ako
vo tekot na istragata okolnostite uka`uvaat na toa deka postapkata
treba da se pro{iri i na nekoe drugo krivi~no delo ili protiv drugo
lice, za toa sudot go izvestuva ovlasteniot tu`itel (~l. 158 st. 2
ZKP). Osven toa, so ogled na toa {to sudot rakovodi so krivi~nata postapka,
toj e dol`en vo sekoja faza na postapkata da im gi predo~uva na
strankite nivnite prava i dol`nosti i da se gri`i za nivnoto ostvaruvawe.
Inaku mutabilitet e pravilo spored koe ovlasteniot tu`itel
koj ja pokrenal postapkata mo`e da se otka`e od baraweto za gonewe
do momentot koga so donesuvaweto na odlukata na prvostepeniot sud
tu`bata e konsumirana. 87 Ili poinaku, so nego na javniot obvinitel mu
se ostava celosna sloboda pred sudot od prv stepen do zavr{uvaweto na
glavniot pretres da se otka`e od goneweto bez obrazlo`enie ako vrz
osnova na rezultatite od postapkata dojde do zaklu~ok deka ne postojat
realni i pravni osnovi za natamo{no gonewe. Na~eloto obi~no se
ograni~uva samo na javnoto obvinenie (obvinenieto podneseno od
javniot obvinitel ili supsidijarniot tu`itel). Ova pravilo so pomali
modifikacii e prifateno i vo na{iot procesen sistem. Sprotivno
na ova pravilo, praviloto na imutibilitet zna~i deka obvinitelot
voop{to ne mo`e da se otka`e od baraweto za gonewe, ili ne mo`e
da se otka`e od baraweto po zapo~nuvaweto na glavniot pretres. 88
2. NA^ELA [TO SE ODNESUVAAT NA MATERIJALNIOT VID NA
SUDISKATA FUNKCIJA I KOI SE POVRZANI SO IZVESNI
INDIVIDUALNI I KOLEKTIVNI PRAVA
2.1. U~estvo na gra|anite vo sudeweto.
Su{tinata na na~eloto e vo toa {to osven postojanite sudii, vo
sudeweto u~estvuvaat i sudii porotnici (~l. 103 st. 3 i 4 od Ustavot).
Vo odnos na u~estvoto na gra|anite koi ne se pravnici vo sudeweto
89 se javuvaat, dve vo osnova sprotivstaveni mislewa. Postojat
87
Vasiljevi}, T. op. cit. str. 128.
88
Zlatari~ - Dama{ka, op. cit. str. 68. Inaku, dodeka so na~eloto na legalitet
i na~eloto na oportunitet se rasprava pra{aweto za mo`nosta na obvinitelot
da raspolaga so poveduvaweto na krivi~nata postapka, so na~eloto na
mutabilitet, odnosno imutabilitet se re{ava pra{aweto na raspolagawe so
obvinenieto vo tekot na krivi~nata postapka.
89
"Baraweto za u~estvo na gra|anite koi ne se pravnici vo sudeweto
na evropskiot kontinent se pojavi po franscuskata revolucija 1789 godina,
kako reakcija na slabostite na sudstvoto sostaveno od dr`avni slu`benici vo
107