Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

2. Zakonot ne opredeluva koga treba da se prezeme uvid, tuku samiot
organ koj ja vodi krivi~nata postapka. Va`no e deka uvidot mo`e
da se prezeme od po~etokot do krajot na krivi~nata postapka: naj~esto
vo istragata, no i nadvor od glavniot pretres i na samiot glaven pretres.
212 Spored toa, soglasno fazata vo koja doa|a do vr{eweto na uvidot
postoi istra`en uvid, koj se vr{i vo pretkrivi~nata postapka i vo
istragata i raspraven uvid, koj se prezema na glavniot pretres. Vo prethodnata
postapka uvidot mo`e da go vr{i samo istra`niot sudija, a
nadvor od glavniot pretres - pretsedatelot na sovetot ili ~len na
sovetot, pa duri i celiot sudski sovet, osobeno toga{ koga pretresot
se odr`uva na mestoto na izvr{uvaweto na krivi~noto delo (~l. 322 st.
2 ZKP).
Zakonot ne go regulira nitu na~inot na prezemaweto na ova
procesno dejstvo, taka {to odreduva obvrska na organot na krivi~nata
postapka da gi izvesti strankite za vremeto i mestoto na izvr{uvaweto
na uvidot, so napomena deka tie mo`at da prisustvuvaat na istiot.
Pritoa, ako obvinetiot ne se nao|a vo pritvor, sovetot odlu~uva za
negovoto prisustvo na uvidot (~l. 322 st. 3 ZKP). Strankite se povikuvaat
na uvidot so cel da mo`at aktivno da u~estvuvaat pri negovoto
vr{ewe, da postavuvaat pra{awa i da davaat predlozi, osobeno toga{
koga uvidot e povrzan so ve{ta~eweto.
3. Va`ni karakteristiki na uvidot. Edna od pova`nite karakteristiki
na uvidot e deka spa|a vo kategorijata na procesni dejstvija
koi nikoga{ ne mo`at da se povtorat. Ottamu, negovoto gri`livo
sproveduvawe e neophoden uslov za natamo{noto uspe{no vodewe na
postapkata, pri {to e posebno zna~ajno toa da bide storeno blagovremeno,
objektivno, metodi~no i so aktivno u~estvo na sudot.
1 0 Blagovremenosta e potrebna, za{to ako brzo ne se utvrdat
tragite i drugite fakti na krivi~noto delo, nivnoto podocne`no utvrduvawe
e mnogu ote`nato ili nevozmo`no. Nakratko, efikasnosta na
uvidot zavisi od brzinata so koja se prezema. Ottamu, vo slu~aj na itnost,
ZKP dozvoluva otstapuvawe od praviloto spored koe sudot e dol`en
da gi izvesti strankite za sproveduvawe na uvidot.
2 0 Objektivnosta e barawe da se sprovede uvid {to }e bide sestran,
celosnen i realen. Ova barawe se ostvaruva ako site verzii se
ispituvaat ramnopravno, a samoto zabele`uvawe, ispituvawe i fiksirawe
na faktite se vr{i bez kakvi i da e predrasudi.
212
Uvidot mo`e da se prezeme pred donesuvaweto na re{enieto za
sproveduvawe na istraga od strana na organot na vnatre{ni raboti (~l. 147 st.
1 ZKP), koga storitelot na krivi~oto delo e nepoznat (~l. 148 ZKP), ako postoi
opasnost od odlagawe (~l. 149 ZKP), vo tekot na istragata (~l. 230 ZKP),
na glavniot pretres pred prvostepeniot sud (322 st. 2 ZKP) i na pretresot
pred vtorostepeniot sud (~l. 367 ZKP).
244