Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

vi~nata postapka, vo zavisnost od opredeleni kriteriumi. Stanuva
zbor za ~etiri vidovi nadle`nost na sudot: stvarna, mesna, funkcionalna
i personalna nadle`nost.
Stvarnata nadle`nost na sudot e zasnovana vrz kriteriumot
priroda i te`ina na krivi~noto delo i vrz opredeleni obele`ja na nivnite
storiteli. Ovoj vid nadle`nost treba da odgovori na pra{aweto:
koi sî sudovi mo`at da postapuvaat po krivi~nite predmeti vo zavisnost
od vidot i te`inata na krivi~noto delo.
Kaj mesnata nadle`nost kako kriterium za nejzinoto opredeluvawe
se javuva odnosot na krivi~noto delo i storitelot sprema jurisdikcionoto
podra~je na opredelen sud. Ovoj vid nadle`nost treba da
odgovori na pra{aweto: koj od pove}eto stvarno nadle`ni sudovi e }e
postapuva vo konretniot slu~aj.
Kaj tretata, funkcionalnata nadle`nost stanuva zbor za podelba
na rabotite na sudot vo tekot na postapkata na rasvetluvaweto i
re{avaweto na krivi~niot predmet. Ovoj vid nadle`nost treba da
odgovori, na primer, na pra{aweto vo koj stepen }e postapuva odreden
sud vo konkretniot krivi~en predmet.
Kaj personalnata (li~na) nadle`nost, kriteriumot za podelba e
svojstvoto na obvinetiot. Ovoj vid nadle`nost treba da odgovori na
pra{aweto: koi sudovi mo`at da postapuvaat vo predmeti koga storitelot
na krivi~noto delo e, na primer, maloletnik.
2. STVARNA NADLE@NOST (NADLE@NOST SPORED MATERIJATA)
1. Stvaranata nadle`nost na sudot pretstavuva negovo pravo i
dol`nost da sudi (da prezema opredeleni procesni dejstvija) i presudi
odreden krivi~nopraven predmet. Stvarnata nadle`nost za sekoj sud
so zakon odnapred e opredelena, taka {to dodeluvaweto na krivi~nopravnite
predmeti na opredelen sud zavisi od prirodata i te`inata na
krivi~noto delo.
2. Za stvarnata nadle`nost sudot e dol`en da vodi smetka vo tekot
na celata krivi~na postapka. Od druga strana strankite sekoga{
se ovlasteni vo tekot na postapkata da istaknat prigovor za nenadle-
`nost. Ako sudot zabele`i deka ne e nadle`en za re{avawe na konkretniot
krivi~en predmet, dol`en e da donese odluka za pra{aweto na
svojata nenadle`nost. Dokolku sudot utvrdi deka ne e nadle`en }e se
oglasi za nenadle`en i predmetot }e go upati na re{avawe na nadle-
`niot sud. Vo toj slu~aj, sudot }e gi prezeme onie dejstvija vo postapkata
za koi postoi opasnost deka poradi odlo`uvaweto nema da mo-
`at podocna da bidat izvr{eni (~l. 33 st. 3 ZKP). Periodot vo koj toj
e toj dol`en da gi prezeme navedenite dejstvija trae se dodeka predmetot
ne go zel vo rabota nadle`niot sud, t.e. do prestanuvaweto na opasnosta
{to go zagrozuvala podocne`noto izveduvawe na soodvetnite
dejstvija. Ako sudot utvrdi deka ne e stvarno nadle`en po zapo~nuva-
143