Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

III. ME[OVITA KRIVI^NA POSTAPKA
1. Me{ovitata krivi~na postapka ne pretstavuva ni{to drugo
tuku kombinacija na ikvizicionata i akuzatornata krivi~na postapka.
Vo literaturata se smeta deka prototip na sovremenite zakoni za krivi~na
postapka na evropskite kontinentalni zemji pretstavuva francuskiot
Zakonik za krivi~na istraga (Code d'instruction criminelle) od
1808 godina, koj so niza izmeni be{e vo sila vo Francija do 1959 godina.
Vo nego za prvpat dojde do izraz krivi~nata postapka od me{ovit
vid koja i denes se sre}ava vo re~isi site evropski dr`avi.
2. Me{ovitata krivi~an postapka pretstavuva sinteza na dvete
sprotivstaveni na~ela: inkvizitornoto i akuzatornoto na~elo. Toa
mo`e da se vidi ottamu {to sovremenata krivi~na postapka na evropskiot
kontinentalen prostor vo prv red se deli na: podgotvitelna postapka
(istraga) i glavna rasprava so donesuvawe i objavuvawe na presudata.
Me|u ovie dva osnovni dela e pomesten tret, preoden del - postapka
na obvinenie so eventualna kontrola na obvinenieto.
1 0 Podgotvitelnata postapka glavno e izgradena soglasno
istragata na ikvizicionata krivi~na postapka so toa {to od nea e
isklu~ena primenata na izma~uvaweto (tortura). Taa postapka zapo-
~nuva po inicijativa na dr`aven organ. Postapkata zna~i, po pravilo,
zapo~nuva po slu`bena dol`nost (ex officio, ex offo), bez ogled na toa
{to o{teteniot gra|anin go saka ili ne go saka negovoto zapo~nuvawe.
Tuka doa|a predvid na~eloto na oficielnost na krivi~nata postapka
{to se smeta za najgolemata pridobivka od ikvizicionata postapka.
Spored toa na~elo mora da postoi dr`aven organ koj po slu`bena dol`nost
ja poveduva postapkata, sekoga{ koga na koj i da e na~in doznal
deka verojatno e storeno krivi~no delo.
Me|utoa, za razlika od ikvizicionata postapka organot {to ja
dava inicijativata za zapo~nuvawe na podgotvitelnata postapka, vo najgolemiot
broj dr`avi ne e ovlasten samiot da ja vodi taa postapka.
Toa zna~i deka ovde e sprovedeno na~eloto na oddeluvawe na funkcijata
na goneweto, {to se sostoi vo postavuvawe na baraweto za po~etok
na podgotvitelnata postapka i zastapuvaweto na interesot na goneweto
za vreme na taa postapka, od funkcijata na utvrduvawe na dokazite
(funkcija na istra`uvawe), pa sekoja od tie funkcii im e doverena
na razli~ni dr`avni organi. Taka funcijata na goneweto ja vr{i dr`aven
ili javen obvinitel, a funkcijata na istraga, po pravilo, poseben
organ na sudot - istra`en sudija. Ova razdvojuvawe na funcijata na goneweto
od funkcijata na utvrduvawe na dokazite vo podgotvitelnata
postapka e element od akuzatorna priroda.
Osnova cel na podgotvitelnata postapka e sobirawe na dokazi
zardi ispituvawe na osnovanosta na somnenieto poradi preo|awe vo
natamo{nite procesni stadiumi, a dokolku takvi osnovi postojat, da
se soberat i obezbedat dokazi za natamo{niot tek na postapkata.
39