Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

Vo isklu~itelni slu~ai kon pretresuvawe na dom mo`e da se
pristapi i bez prethodno predavawe na naredba, kako i bez prethodna
pokana za predavawe na lice ili predmeti. Vo prviot slu~aj pretresuvaweto
}e se prezeme:
1 0 ako se pretpostavuva vooru`en otpor,
2 0 ako e nu`no pri somnevawe deka e storeno te{ko krivi~no
delo {to go storila grupa ili organizacija pretresot da se izvr{i nenadejno
ili,
3 0 ako pretresuvaweto treba da se izvr{i vo javni prostorii
(~l. 199 st. 3 ZKP).
Vo vtoriot slu~aj se raboti za ovlasteni slu`beni lica na
Ministerstvoto za vnatre{ni raboti koi mo`at i bez naredba za pretres
da vlezat vo dom i drugi prostorii ako tamu se nao|a liceto {to
po naredba na sud treba da se pritvori ili prisilno da se dovede (~l.
202 st. 1 ZKP).
3. Postapuvawe pri pretresuvaweto. Organot {to go vr{i
pretresuvaweto e do`en da go povika dr`atelot na domot i na drugi
prostorii da prisustvuva pri pretresuvaweto, a ako e toj otsuten, negoviot
zastapnik ili nekoj od vozrasnite ~lenovi na doma}instvoto
ili sosedi (~l. 200 st. 1 ZKP). Pritoa, na pretresuvaweto po pravilo
prisustvuvaat dvajca polnoletni gra|ani kako solenitentni svedoci.
Pred po~etokot na pretresuvaweto svedocite }e se predupredat da
vnimavaat kako se vr{i pretresuvaweto, kako i na toa deka imaat pravo
pred potpi{uvaweto na zapisnikot za pretresuvawe da stavat svoi
prigovori ako smetaat deka sodr`inata na zapisnikot ne e to~na (~l.
200 st. 3 ZKP).
Pretresot mo`e da se izvr{i i bez prisustvo na svedoci ako ne
e mo`no vedna{ da se obezbedi nivnoto prisustvo, a postoi opasnost
od odlagawe. Pri~inite za pretres bez prisustvo na svedoci moraat da
se nazna~at vo zapisnikot (~l. 200 st. 4 ZKP).
Koga se vr{i pretresuvawe vo prostorii na dr`avni organi,
institucii {to vr{at javni ovlastuvawa ili pravni lica, se povikuva
nivniot stare{ina da prisustvuva na pretresuvaweto (~l. 200 st. 5
ZKP). Pretresuvawe i pregledi vo voena zgrada pak, se vr{i po odobrenie
na nadle`niot voen stare{ina (~l. 200 st. 6 ZKP).
Pretresuvawe po pravilo se vr{i dewe. Dokolku postoi opasnost
od odlagawe, pretresuvaweto koe e zapo~nato dewe no ne e dovr{eno,
mo`e da prodol`i i no}e (~l. 199 st. 4 ZKP). Samoto pretresuvawe
se vr{i pretpazlivo, taka {to nema da se naru{uva ku}niot red (~l.
200 st. 7 ZKP), a zaklu~eni prostorii, mebel ili drugi predmeti se
otvorat so sila samo ako nivniot dr`atel ne e prisuten ili ne saka
dobrovolno da gi otvori. Pri otvoraweto se odbegnuva nepotrebno
o{tetuvawe (~l. 200 st. 2 ZKP).
So postapka na pretresuvaweto podrobno se zanimava krimina-
282