Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

2. Pravnite lekovi vo na{eto krivi~noprocesno zakonodavstvo
se vklopeni vo edinstven sistem vo koj e pomesteno razlikuvaweto na
redovni i vonredni pravni lekovi. Kriterium za ova razlikuvawe e
pravosilnosta. Spored toa so redovnite pravni lekovi se spre~uva nastanuvaweto
na pravosilnosta na napadnatata sudska odluka, a so vonrednite
pravni lekovi se napa|a sudska odluka koja stanala pravosilna.
3. Pravni lekovi se procesni dejstvija so koi ovlastenite lica
ja pobivaat odlukata donesena vo krivi~nta postapka, baraj}i nejzino
ukinuvawe ili preina~uvawe so nova sudska odluka.
Suspenziven praven lek. Suspenzivno dejstvo na pravniot lek
zna~i spre~uvawe na nastapuvawe na pravosilnosta, odnosno na izvr-
{nosta na odlukata protiv koja e vlo`en pravniot lek. Po pravilo,
samo redovnite pravni lekovi, imaat suspenzivno dejstvo. Vo krivi-
~nata postapka blagovremeno izjavenata `alba na ovlasteno lice na
presuda na prvostepeniot sud, go odlaga izvr{uvaweto na presudata.
Vo ZKP na~elno e predvideno deka i `albata na re{enie go odlaga
izvr{uvaweto na re{enieto protiv koe `albata e podnesena, me|utoa
od toa na~elo mo`at da postojat isklu~oci.
Suspenzivnoto dejstvo na pravniot lek se sostoi vo toa {to so
negovoto vlo`uvawe se odlaga izvr{uvaweto na napadnatata sudska
odluka. Vo toj slu~aj napadnatata odluka nema pravno dejstvo se do donesuvaweto
na odlukata po pravniot lek. Od na~eloto na suspenzivnosta
na pravnite lekovi postojat izvesni isklu~oci i toa samo vo korist
na obvinetiot. Toa e slu~aj koga e donesena osloboditelna presuda
ili presuda so koja obvinenieto se odbiva, kako i osuditelna presuda
so koja e izre~ena pari~na kazna ili sudska opomena ili uslovna
osuda, a obvinetiot e vo pritvor. Vo navedenite slu~ai pravniot lek
protiv takvata presuda ima suspenzivno dejstvo koe se sostoi vo toa
{to obvinetiot se pu{ta na sloboda (~l 353 st. 2 ZKP).
Devolutiven praven lek. Devolutiven praven lek (lat. devolvere
- da se istrkala, da se prejde na ne{to) e praven lek protiv odluka za
koj odlu~uva drug i povisok sud od onoj {to ja donel taa odluka. Vo
procesnata teorija se smeta deka devolutiven e i onoj praven lek za koj
se re{ava vo ramkite na istiot sud, me|utoa od strana na povisoko
telo. Ottamu, `albata protiv re{enieto na istra`niot sudija e
devolutivna, za{to za nea odlu~uva sudskiot sovet. Vonrednite pravni
lekovi naj~esto se remonstrativni (ne devolutivni), {to zna~i deka
povtornoto ispituvawe na napadnatata sudska odluka se vr{i pred
istiot sud {to ja donel.
1 0 So redovnite pravni lekovi se napa|a nepravosilna sudska
odluka i vo odnos na nea imaat suspenzivno dejstvo, {to zna~i deka go
odlo`uvaat nejzinoto izvr{uvawe. Me|u niv se pomesteni:
- `alba na presuda na prvostepeniot sud,
- `alba na presuda na vtorostepeniot sud i
404