Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

Ustavot i ~l. 11 ZKP). Navedenita prava na obvinetiot vo
procresnata teorija se nare~eni favor defensionis (naklonetost kon odbranata)
i vo golem obem se izraz na demokratskite procesi vo edno
op{testvo i va`eweto na na~eloto vladeewe na pravoto. 154
2. Nasproti pravata na obvinetiot postojat izvesni ogani~uvawa
na negovata polo`ba vo postapkata koi proizleguvaat od op{testveniot
interes za nejzinoto uspe{no vodewe i okon~uvawe. Taka, na
primer, mo`en e pretres na obvinetiot, na negoviot dom i drugi prostorii
ako postoi osnovano somnenie deka }e se pronajdat tragi i predmeti
koi mo`at da poslu`at kako dokaz (~l. 198 ZKP). Nad obvinetiot
mo`e da se se izvr{i telesen i psihi~ki pregled, da mu se zeme
krv za analiza i prezemat drugi lekarski intervencii i bez negova soglasnost,
spored pravilata na medicinskata nauka koga treba da se utvrdat
fakti va`ni za krivi~nata postapka (~l. 251 ZKP). Sprema obvinetiot
mo`at da se prezemat i prisilni merki kako {to se doveduvawe
vo pritvor (~l. 183 ZKP) i sl.
Site ovie merki pretstavuvaat ograni~uvawe na pravata i slobodata
na obvinetiot kako nu`en atak vrz li~nosta, zaradi utvrduvawe
na vistinata vo postapkata.
1.3. Ispituvawe na li~nosta na obvinetiot vo krivi~nata postapka
1. Posebno mesto i vnimanie vo krivi~nata postapka dobiva
ispituvaweto na li~nosta na obvinetiot, so ogled na toa {to toj ne e
samo krivi~noprocesna stranka, tuku i mo`en izvr{itel ne krivi~noto
delo na koj sudot pri presuduvaweto na krivi~nopravniot predmet
treba da mu izre~e i soodvetna krivi~na sankcija.
Vo ZKP sosema odredeno se govori za dol`nosta na sudot vo tekot
na krivi~nata postapka da gi utvrdi karakteristikite na li~nosta
na obvinetiot. Taka sudot e dol`en u{te pri prvoto ispituvawe na
obvinetiot da go utvrdi negoviot identitet i da gi razgleda pra{awata
za negovoto du{evno zdravje (~l. 210 st. 1 ZKP), a ve}e vo fazata na
istragata zakonot go obvrzuva istra`niot sudija pred nejzinoto zavr-
{uvawe da gi pribere site potrebni podatoci za identitetot i biopsihosocijalnata
struktura na li~nosta (~l. 165 st. 1 ZKP). Ovaa obvrska
na sudot ostanuva i vo podocne`nite fazi na postapkata.
154
Favor defensionis (lat. - prednost na odbranata) izvorno e izraz od
op{tata germanska inkviziciona postapka so koj se izrazuvala mislata deka
za utvrduvawe na faktite vo korist na obvinetiot se potrebni pomalku dokazi,
odo{to za utvrduvaweto na faktite na negova {teta. Denes so toj izraz se
ozna~uva zbir na propisi i pravila na krivi~noto procesno pravo koi na
obvinetiot mu davaat odredena prednost pred tu`itelot pri vr{eweto na
odredeno procesno dejstvie (na primer, na glavniot pretres, obvinetiot go
ima posledniot zbor). Zlatari} - Dama{ka, op. cit. str. 80.
173