Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

imi: verojatnost i izvesnost. Vo toj slu~aj, spored nas, poimot verojatnost
vo sebe gi inkorporira zakonskite poimi: osnovi na somnenie i
osnovano somnevawe kako pomal i pogolem stepen na verojatnost, no ne
i poimot obi~no somnenie koj prisuten vo sekojdnevniot govor i zna~i
nedoverba vo ona {to se percipira. 80 Sinonimi na verojatnosta se mo-
`nost, pretpostavka, hipoteza, verzija, neuverenost. Od druga strana,
poimot izvesnost gi vklu~uva vo sebe poimite: osnovano somnitelen
(verodostojno) kako pomal stepen na izvesnost i doka`ana vistina
(vistinito) kako kraen stepen na izvesnost. 81 Izvesnosta nastanuva vo
procesot na borbata so somnevaweto, vo nadminuvaweto na somnenieto,
za{to e sozdaden isklu~itelen sistem na dokazna zgrada, se vleglo vo
fazata koja pove}e ne zna~i nedostig na dokazi. Procesot na sudskoto
poznavawe te~e od neznaewe i po~etnoto necelosno znaewe do sigurno
znaewe koe ja so~inuva sodr`inata na izvesnosta. 82 Sinonimi na izvesnosta
se: sigurnost, pouzdanost, vnetre{na uverenost.
Od druga strana ova razlikuvawe e zna~ajno i za primenata na
na~eloto in dubio pro reo. Kaj izvesnosta, sudijata nema nikakvo razumno
somnevawe, iako teoretski somenieto sekoga{ ostanuva (filozofski
skepticizam) i spored toa ne go primenuva navedenoto na~elo, dodeka
vo slu~aj na postoewe golema verojatnost, sudot treba da go primenuva
na~eloto in dubio pro reo. Ili, poinaku ka`ano, razlikata me|u verojatnosta
i izvesnosta e vo toa {to izvesnosta vo krivi~nata postapka
ja isklu~uva mo`nosta od kakvo i da e drugo re{enie, dodeka verojatnosta
dopu{ta mo`nost od poinakvo re{enie. 83
Navedenoto, sepak ne zna~i deka vo krivi~nata postapka nikoga{
ne mo`e da se dojde do "pravata" vistina, odnosno deka taa vo naliv,
so edinstvena zabele{ka - dokolku terminot verojatnost se zameni so terminot
izvesnost.
80
Somneieto vo sociolo{ko - filozofska smisla, mo`e prikladno da
se definira kako "najefikasen neprijatel na podlo`uvaweto na sugestii,
predrasudi, sterotipi, zapa|awa vo ednostranosti i kako sojuznik pri utvrduvawe
na vistinata." Vodineli}, V. "Osnove sumnje" i "osnovana sumnja" u nauci krivi~nog
prava, Na{a zakonitost, Zagreb, 1977/9, str. 66. [to se odnesuva do negovoto
poimno opredeluvawe vo krivi~nata postapka, najprifatlivo e sfa}aweto
spored koe "somnenieto pretstavuva mo`nost deka odredeno lice izvr{ilo
krivi~no delo koe mu se stava na tovar, koe mora da bide od odreden intenzitet
i koe se zasnova vrz odredeni fakti."Lazin, \. op. cit. str. 116.
81
Verojatnosta sekoga{ zna~i samo nedovolna doka`anost. Izvesnosta
pak, e takvo znaewe za krivi~niot predmet {to odgovara na negovata realnost,
a se zasnova na najgri`livo izu~uvawe na site dokazi i okolnosti na
krivi~nata postapka. Izvesnosta sodr`i objasnuvawe na krivi~niot predmet
koe gi isklu~uva site drugi objasnuvawa (verzii). Vodineli}, V. op. cit. str. 50.
82
Vodineli}, V. "Osnove sumnje"... str.79.
83
A~imovi}, M. op. cit. str. 241.
95