Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

Vo postapkata protiv maloletnici postoi isklu~ok od pravoto
na licata od ~l 219 st. 1 ZKP da bidat oslobodeni od dol`nosta na svedo~ewe
za okolnosti koi se potrebni za ocenuvawe na du{evnata razvienost
na maloletnikot, za poznavaweto na negovata li~nost i prilikite
vo koi `ivee (~l. 414 ZKP). Toa proizleguva ottamu {to tokmu
rodninite na maloletnikot mo`at da pru`at najcelosni podatoci vo
taa nasoka.
Ako kako svedok e soslu{ano lice koe ne mora da svedo~i, a za
toa ne e predupredeno ili izre~no ne se otka`alo od toa pravo, ili
ako predupreduvaweto i otka`uvaweto ne e zabele`ano vo zapisnikot,
ili ako e soslu{an maloletnik koj ne mo`e da go sfati zna~eweto na
pravoto deka ne mora da svedo~i, vrz takviot iskaz na svedokot ne
mo`e da se zasnova sudskata odluka (~l. 221 ZKP).
4. Po soslu{uvaweto, po pravilo, sudot go otpu{ta svedokot
(~l. 321 ZKP), a vo odredeni zakonski predvideni slu~ai, sudot go predupreduva
svedokot deka iznesenite fakti i podatoci koi gi doznal vo
postapkata treba da gi ~uva kako tajna (~l. 171 ZKP).
Za svedo~eweto se sostavuva zapisnik (v. ~l. 75- 78 ZKP), a ako
svedo~eweto e izvedeno na glavniot pretres, toa se vnesuva vo zapisnikot
za glavniot pretres (v. ~l. 300-303 ZKP).
3. POSTAPKA NA SOSLU[UVAWE SVEDOK
3.1. Psihologija na iskazot na svedokot i vidovi na svedoci
1. Psiholo{koto poznavawe na li~nosta na svedokot i ottamu
na negoviot iskaz vo postapkata e va`no ottamu {to toj, kako i sekoj
~ovek, vpro~em, do zabele`uvaweto na fakti zna~ajnii za rasvetluvawe
i re{avawe na krivi~niot predmet doa|a niz psiholo{ki proces za
koj od zna~ewe se pove}e elementi, me|u koi osobeno sposobnostite za
percepirawe, za memorirawe, za iska`uvawe i za mislewe na li~nosta.
1 0 Sposobnosta za percepirawe (zabele`uvawe) na predmetite i
pojavite e proces so koj liceto stanuva svesno za objektivniot svet po
pat na negovoto deluvawe vrz pette setila, a samiot proces na zabele`uvawe
zavisi od: a) fizi~ki faktori (objektivni okolnosti {to
postoele vo momentot na nastanot kako {to se: oddale~enost od mestoto
kade se slu~il nastanot, perspektivata od koja e vr{eno percepiraweto,
vremenskite priliki - no}, do`d, magla i sl), b) fiziolo{ki
faktori (vidot i svojstvata na setilnite organi, kako i op{tata sostojba
na organizmot) i, v) psiholo{ki faktori me|u koi najgolema va-
`nost ima vnimanieto.
2 0 Sposobnosta za memorirawe (pamtewe) koja vo prv red zavisi
od interesot {to go imala vo momentot na zabele`uvaweto na faktite,
od li~nite stavovi na li~nosta (vo zavisnost od stavovite ~esto
se interpretiraat setilnite podatoci), od sugestibilnosta, od pri-
251