Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

vaweto na zna~ajnata pretpostavka na postojanosta na sudijata.
Ottamu, osnovnite na~ela vo t. 17 sodr`at stav deka sudiite ne mo`at
da bidat smeneti dodeka ne gi ispolnat godinite na starost potrebni
za odewe vo penzija ili dodeka ne im istekne mandatot. Na ovaa linija
se i na{ite novi ustavni re{anija od ~l. 99 kade se naveduva deka sudiskata
funkcija e postojana, odnosno deka sudijata se izbira bez ograni~uvawe
na traeweto na mandatot. Sudiskata funkcija prestanuva
koga sudijata samiot toa }e go pobara, ako trajno ja zagubi sposobnosta
za vr{ewe na sudiskata funkcija, {to go utvrduva Sudskiot sovet na
Republika Makedonija, ako gi ispolni uslovite za starosna penzija,
ako e osuden so pravosilna sudska presuda za krivi~no delo na bezuslovna
kazna zatvor od najmalku {est meseci i ako e izbran ili imenuvan
na druga javna funkcija, osven koga sudiskata funkcija miruva
pod uslovi utvrdeni so zakon. Isto taka se predvideni i isklu~itelnite
okolnosti pod koi sudijata protiv svoja volja mo`e da bide razre-
{en od dol`nosta Amandman XXVI.
Sumarno zemeno, nezvisnosta na sudstvoto vo sebe opfa}a ispolnuvawe
na slednite osnovni komponenti: li~na, stvarna, interna i
administrativna nezavisnost. Pritoa pod li~na nezavisnost se podrazbira
takvo regulirawe na li~nata polo`ba na sudiite (izbor, postavuvawe,
trajnost na slu`bata do napolnuvaweto na godinite za penzionirawe,
napreduvawe vo slu`bata, zabrana na smenuvawe i otpu{tawe
osven pod strogo restriktivno opredeleni so zakon fiksirani uslovi
za utvrduvawe na disciplinskata odgovornost, finansirawe, imunitet)
koi na minumum ja sveduvaat mo`nosta preku donesuvawe odluki
vo tie, za sudijata egzistencijalni pra{awa, pripadnicite na izvr{-
nata vlast da vlijaat vrz nivnoto povedenie vo vr{eweto na sudskata
funkcija. 118 Zaradi obezbeduvawe na funkcioniraweto na vistinskata
nezavisnost od sudiite se o~ekuva da se vozdr`at od nekoi aktivnosti
vo odnos na koi, kako gra|ani inaku bi imale celosno pravo. Se raboti
za toa deka sudiite ne mo`at da vr{at privatna praktika, ne mo`at da
trebite da se obezbedi soodveten prostor i adekvatna oprema, potrebni se
zna~itelni finansiski sredstva. Poznato e (me|utoa) deka vo pove}eto zemji
se izdvojuva mal, vsu{nost (vo sporedba so drugite dr`avni organi i vistinkite
potrebi) premal iznos od dr`avniot buxet za funkcionirawe na krivi-
~noto pravosudstvo (na primer, vo Avstrija 1,50%, vo [panija 1,32%, vo
Izrael 1,10%, vo Italija i Polska 1,25%, vo Portugal 3%, vo Holandija i Turcija
4%. Krapac, D. Odnos izme|u organizacije pravosu|a i krivi~nog postupka:
prikaz III sekcije XIV Me|unarodnog kongresa za krivi~no pravo (Be~, 1-7. X 1989
godine), JRKKP, Beograd, 1990/4, str. 80.
118
Mr{evi}, Z. Uloga nezavisnog pravosu|a u za{titi ljudskih prava, Jugoslovenska
revija za me|unarodno pravo, Beograd, 1990/2-3, str. 176. Vo taa smisla i
Gruba~, M. Za{tita prava ~oveka u Jugoslovenskom krivi~nom postupku, JRKKP, Beograd,
1979/1, str. 126-127.
126