21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

Uchebnik

Uchebnik

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

IX. POSTAPKA ZA NADOMEST NA [TETA,<br />

REHABILITACIJA I OSTVARUVAWE DRUGI PRAVA NA<br />

LICA NEOPRAVDANO SUDENI I NEOSNOVANO LI[ENII<br />

OD SLOBODA<br />

1 VOVEDNI ZABELE[KI<br />

Govorej}i za na~eloto na nadomest na {teta vo slu~aj na neosnovana<br />

osuda i neosnovano li{uvawe od sloboda, ve}e spomnavme deka<br />

se raboti za ustavno na~elo pomesteno vo ~l. 13 st. 2 od Ustavot, koe<br />

ottamu e pomesteno i vo ~l. 11 ZKP. So ova na~elo nadomestot na {tetata<br />

se proklamira kako edno od osnovnite prava na ~ovekot, a ne kako<br />

pomo{ na nastradani lica koi bez svoja vina bile neopravdano osudeni<br />

ili li{eni od sloboda. Vakviot praven osnov na ovoj institut koj {iroko<br />

e prifaten pravnata teorija i pozitivnoto <strong>pravo</strong> zna~i golem ~ekor<br />

napred vo negovoto prakti~no realizirawe. Spored toa sfa}awe<br />

nadomestot na {teta stanuva dol`nost na dr`avata zaradi obezbeduvawe<br />

na edno od osnovnite prava i slobodi na gra|anite zagarantirani so<br />

Ustavot.<br />

Pod poimot {teta se podrazbira materijalnata (imotna) i nematerijalna<br />

(neimotna, moralna) {teta. Imotnata {teta mo`e da bide<br />

stvarno pretrpena (damnum emergens) i zagubena zarabotuva~ka (lucrum<br />

cesens). Nematerijalnata {teta pak, se sostoi vo pretrpeni fizi~ki i<br />

psihi~ki bolki ili strav, naru{en mir, namalena ~est i ugled i sli-<br />

~no. 341 Koga e vo pra{awe nematerijalnata {teta, nadomest e mo`en ne<br />

samo za pretrpenata tuku i za idnata {teta. Vo pogled na poimot i vidot<br />

na {tetata koja nastanuva vo vrska so neopravdanata osuda i neosnovano<br />

li{uvawe od sloboda, va`at pravilata na gra|anskoto <strong>pravo</strong>.<br />

Toa, vo prv red, zna~i deka {tetata mora da bide vo pri~inska vrska so<br />

neopravdanata osuda, odnosno so neosnovanoto li{uvawe od sloboda,<br />

kako i toa deka mora da se opfati celokupnata {teta {to liceto vo<br />

konkretniot slu~aj ja pretrpelo.<br />

2. NADOMEST NA [TETA PORADI NEOPRAVDANA OSUDA<br />

1. Uslovite za nadomest na {teta poradi neopravdana osuda mo-<br />

`at da se podelat na krivi~nopravni (postoewe na neopravdana osuda)<br />

i gra|anskopravni (pri~ineta {teta). Za ostvaruvawe na <strong>pravo</strong>to na<br />

nadomest na {tetata, mora da bidat ispolneti i dvata navedeni uslovi.<br />

[to se odnesuva pak, do neopravdanata osuda (kako krivi~nopraven<br />

uslov na nadomest na {tetata) taa postoi ako vo zakonot se ispolneti<br />

341<br />

Vidi Jel~i}, O. Nov~ana naknada nematerijalne {tete u slu~aju telesne<br />

povrede, Na{a zakonitost, Zagreb, 1982/10, str. 53-76.<br />

484

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!