Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

smisla. Me|utoa, spored drugi avtori, pod isprava se podrazbira samo
onie predmeti koi sodr`at nekoe soop{tenie, a spored na{ite procesnopravni
propisi ovoj poim se upotrebuva vo smisla koj i voobi~aeno
se upotrebuva vo `ivotot, odnosno kako pismen sostav (~l. 178 st. 2, 391
st. 1 t. 1 i 402 ZKP).
2. Iako se brojni, materijalnite dokazi mo`at da se grupiraat
spored odredeni kriteriumi. Me|u niv sekako e najzna~aen kriteriumot
spored nivniot odnos kon krivi~niot predmet. So ogled na ovoj
kriterium materijalnite dokazi mo`at da se podelat na:
1 0 predmeti koi kako sredstvo poslu`ile za izvr{uvawe na krivi~noto
delo ili bile nameneti za taa cel (razni oradija, oru`je, pribor
i spravi za vr{ewe na falsifikati i sl),
2 0 predmeti koi se pribaveni (ukradeni predmeti) ili dobieni
kako nagrada (pari i predmeti) od krivi~noto delo,
3 0 predmeti koi proizlegle od krivi~noto delo (falsifikuvani
ispravi, pari i sl.),
4 0 predmeti na koi mo`at da se najdat tragi od izvr{enoto krivi~no
delo i storitelot (obleka, konduri i drugi li~ni predmeti), i
5 0 predmeti koi ja osvetluvaat li~nosta na storitelot, negovite
motivi i negovata vrska so krivi~noto delo (pismena korespondencija,
zabele{ki, dnevnici, fotografii i sl.). 240
2. OTKRIVAWE, PRIBIRAWE I OBEZBEDUVAWE NA
MATERIJALNITE DOKAZI
Otkrivaweto, pribiraweto i obezbeduvaweto na materijalnite
dokazi se vr{i spored op{tite stavovi za tovarot na doka`uvaweto,
me|utoa postojat i odredeni osobenosti.
Materijalnite dokazi mo`at da gi pru`at samite stranki, kako
i treti lica, me|utoa karakteristi~no e deka ~esto gi otkrivaat i
sudot i organite za vnatre{ni raboti (kriminalisti~ko-tehni~kite
slu`bi). Organite na vnatre{ni raboti gi otkrivaat, pribiraat i
obezbeduvaat ovie dokazi so posebni operativni i istra`ni dejstvija
pred poveduvaweto na krivi~nata postapka ili vo tekot na istragata.
Dokolku ne dojde do dobrovolno pru`awe na materijalni dokazi sudot
i organite na vnatre{ni raboti se upateni da gi otkrijat po prisilen
pat, imeno so uvid na mestoto na krivi~niot nastan, so pretresuvawe
na dom i drugi prostorii i oddelni lica, so telesni pregledi i primena
na kriminalisti~kata tehnika, a nivnoto pribirawe go ostvaruva
so privremeno odzemawe na pronajdenite dokumenti i predmeti. Obezbeduvaweto
na materijalnite dokazi se vr{i taka {to tie se klasi-
240
Inaku, sekoj predmet koj go doka`uva postoeweto na krivi~no delo
ili u~estvoto na nekoe lice vo toa delo, vobi~aeno se sre}ava pod nazivot corpus
delicti.
280