Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

3.4. Na~elo zabrana na tortura
Trgnuvaj}i od imperativot deka fizi~kiot i moralniot integritet
na ~ovekot e neprikosnoven, Ustavot sodr`i i izri~na zabrana
za sekakov oblik na ma~ewe, ne~ove~ko ili poni`uva~ko odnesuvawe
ili kaznuvawe (~l. 11 st. 1 i 2 od Ustavot). Soglasno toa vo ~l. 10 ZKP,
e opredeleno deka e zabraneto i kaznivo od obvinetiot ili od drugo
lice {to u~estvuva vo postapkata da se iznuduva priznanie, odnosno
kakva i da e druga izjava. Inaku, konkretnite procesni normi {to se
odnesuvaat na ovie zabrani se pomesteni vo ~l. 210 st. 7, 220 i 251 st. 2
ZKP. I kone~no, spored ~l. 142 KZ, ova zabrana e opredelena kako krivi~no
delo tortura. Pritoa, pod iznuduvawe na priznanie ili izjava se
podrazbira upotreba na sila, zakana ili drugo nedopu{teno sredstvo
ili nedopu{ten na~in so namera da se iznudi priznanie ili nekoja
druga izjava na odredeno lice sprotivno na negovata volja. Deloto e
dovr{eno so samata upotreba na sila, zakana ili drugo nedopu{teno
sredstvo so takva namera. Pritoa ne e nu`no poradi toa i navistina da
do{lo do iznudeno priznanie ili izjava. 103
3.5. Na~elo na nepostapuvawe po slu`bena dol`nost
Na~eloto na nepostapuvawe po slu`bena dol`nost (ne procedat
iudex ex officio) {to zna~i deka inicijativata za vodewe na sudki proces
vo akuzatornata krivi~na postapka ne mo`e da poteknuva od sudijata,
zatoa {to so toa toj bi se dovel vo uloga na tu`itel i arbitar.
3.6. Na~elo na odbrana
Na~eloto na odbrana se razrabotuva niz brojni prava i ostanati
na~ela vo nu`na povrzanost so odbranata na obvinetiot. Me|u
niv ovde gi pomestuvame samo minimalnite prava na obvinetiot od ~l.
4 st. 2 ZKP, a toa se:
1 0 da bide informiran vedna{, na jazikot {to go razbira i
podrobno za delata za koi se tovari i dokazite protiv nego, 104
103
Vidi ~l. 5 UDP^, ~l. 7 od MPGPP (1966), ~l. 3 EKP^. Pritoa, spored
EKP^, zabranetite povedenija se odreduvaat na sledniov na~in. Ma~ewe -
ne~ove~ki postapki, ~ija cel e da se dojde do informacii ili priznavawe ili
nanesuvawe kazna. Ne~ove~ka postapka ili kazna - postapka {to namerno predizvikuva
te{ki stradawa, du{evni ili fizi~ki, a koja vo dadenite uslovi ne
mo`e da se opravda. Poni`uva~ka postapka ili kazna - postapka {to grubo go
poni`uva liceto pred drugi ili go prisiluva da se odnesuva sprotivno na
svojata sovest ili volja. Gomien, D. Kratok vodi~ niz Evropsakata konvencija
za ~ovekovi prava, Sovet na Evropa, Strazbur, 1991, str. 18. (prevod).
104
Vidi: ~l. 14 st. 3 t. a) od MPGPP i ~l. 6 st. 3 t. a) od EKP^.
115