Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

najde storitelot na krivi~noto delo, storitelot ili sou~esnikot da
ne se skrie ili ne pobegne, da se otkrijat i obezbedat tragite na krivi~noto
delo i predmetite {to mo`at da poslu`at kako dokaz, kako i
da gi soberat site izvestuvawa {to bi mo`ele da bidat od korist za
uspe{noto vodewe na krivi~nata postapka (~l. 142 st. 1 ZKP). Zaradi
sobirawe na potrebni izvestuvawa, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti
so pismena pokana mo`e da povikuva gra|ani. Vo pokanata mora da
se navedat pri~inite za povikuvaweto i pouka za pravata od ~l. 3 ZKP
(~l. 142 st. 6 ZKP). Vremeto za koe liceto mo`e da se zadr`at zaradi
dobivawe na potrebnite izvestuvawa mora da se svede na nu`no potrebno
vreme (~l. 142 st. 5 ZKP). Pritoa, povikuvanoto lice mo`e prisilno
da se dovede samo so sudska odluka samo toga{ koga o~igledno
izbegnuva da se javi na uredno dostavena pokana vo koja bil predupreden
na mo`nosta od prisilno dovedevawe i toga{ koga svoeto nedoa|awe
nema da go opravda. Liceto koe se javilo na pokanata ili bilo
prisilno dovedeno, a odbilo da dade izvestuvawe nemo`e povtorno da
se povikuva od isti pri~ini (~l. 142 st. 7 ZKP). Liceto koe e povikano
ili prisilno dovedeno }e se pou~i za pravata od ~l. 3 ZKP, kako i za
okolnosta deka istoto ne e li{eno od sloboda i deka otkako }e dade
ili odbie da dade izvestuvawe mo`e da si odi (~l. 142 st. 8 ZKP).
Liceto sprema koe se prezemeni dejstvija od ~l. 142 st. 2 i 6
ZKP, vo rok od 30 dena od denot na prezemaweto na dejstvijata mo`e da
bara od istra`niot sudija na nadle`niot sud da ja ispita nivnata zakonitost
i eventualnata povreda na pravata, a nadle`niot sud e dol`en
toa da go utvrdi so re{enie. Re{enieto se dostavuva do liceto {to toa
go pobaralo, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti i nadle`niot javen
obvinitel. Protiv re{enieto dozvolena e `alba vo rok od 48 ~asa do
sovetot od ~l. 22 st. 6 ZKP, koj od svoja strana e dol`en da postapi po
`albata vo rok od tri dena (~l. 142 st. 1 ZKP).
2 0 Prisilno priveduvawe na informativen razgovor kaj javen
obvinitel. Soglasno ~l. 144 st. 4 ZKP, javniot obvinitel mo`e da gi
povika podnositelite na krivi~nata prijava, kako i osomni~eniot vo
prisustvo na negoviot branitel i drugi lica za ~ii soznanija smeta
deka mo`at da pridonesat za ocena na verodostojnosta na navodite vo
prijavata. Osomni~enoto lice koe e povikano od javniot obvinitel e
dol`no da se javi na pokanata na javniot obvinitel. Dokolku toa ne se
javi na uredno dostavenata pokana vo koja bilo predupredeno na mo`nosta
za negovo priveduvawe i koga svoeto nedoa|awe nema da go opravda,
javniot obvinitel mo`e da bara od sudot da izdade naredba za negovo
priveduvawe (~l. 144 st. 7 ZKP). Pritoa, javniot obvinitel }e go
pou~i povikanoto lice na pravata od ~l. 3 ZKP spored koi:
- liceto povikano, privedeno ili li{eno od sloboda mora vedna{
da bide izvesteno, na jazik {to go razbira, za pri~inite za povikuvaweto,
priveduvaweto ili li{uvaweto od sloboda i za bilo kakvo
327