Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

presuda za ona {to e sodr`ano vo obvinenieto, za{to na glavniot pretres
se poka`alo deka toa taka ne se slu~ilo, a za ona {to se slu~ilo,
ne mo`e da se izre~e presudas za{to ne e sodr`ano vo obvinenieto. 296
Ottamu se sozdava prostor za novi obvinuvawa i novi pretresi so {to
krivi~nata postapka stanuva pospora i pomalku ekonomi~na.
3.4. Vidovi na presudi
1. Spored na{eto krivi~noprocesno zakonodavstvo (~l. 340 st. 1
ZKP) po zavr{uvaweto na glavniot pretres mo`e da se donesat slednite
tri vidovi presudi:
1 0 Presuda so koja obvinenieto se odbiva (odbivatelna presuda).
2 0 Osloboditelna (liberatorna) presuda. Liberatorna presuda
(lat. liberare - osloboduva) e presuda so koja obvinetiot se osloboduva
od obvinenieto.
3 0 Presuda so koja obvinetiot se oglasuva za vinoven. Ovaa presuda
mo`e da se javi kako: a) osuditelna presuda, a toa e slu~aj koga so
nea obvinetiot ne samo {to se oglasuva za vinoven tuku mu se izrekuva
i krivi~na sankcija, i b) presuda so koja obvinetiot samo se oglasuva
za vinoven, me|utoa so nea ne mu se odreduva krivi~na sankcija. Osuditelna
ili kondemnatorna presuda (lat. condemnare - da osudi), me|utoa,
osobeno vo praktikata, ~esto se javuva i kako naziv za presuda so
koja obvinetiot se oglasuva za vinoven, pri {to posebno se naglasuva
deka taa so sebe ne povlekuva nu`no i izrekuvawe na krivi~na sankcija,
za{to obvinetiot mo`e da bide i osloboden od nea. So taa napomena,
i nie ovde go upotrebuvame poimot osuditelna presuda.
2. Vo prosecnopravnata teorija se zboruva i za tn. konstitutivna
presuda (lat. constituere - sozdava). Toa e onaa presuda so koja se sozdava
nova pravna sostojba. Vo taa smisla konstitutiven e onoj del od
osuditelnata presuda vo koj se odreduva krivi~nata sankcija.
Koga pak obvinenieto opfa}a pove}e krivi~ni dela, vo presudata
oddelno se izrekuva za koe delo obvinenieto se odbiva, odnosno
obvinetiot se osloboduva od obvinenieto ili se oglasuva za vinoven
(~l. 340 st. 2 ZKP). Pritoa, treba da se naglasi deka presudata so koja
obvinenieto se odbiva e od fomalnen karakter (formalna presuda)
ottamu {to pri nejzinoto donesuvawe sudot ne se vpu{ta vo osnovanosta
na obvinenieto, tuku istoto go odbiva od formalni - procenopravni
pri~ini. Za razlika od odbivatelnata, osloboditelnata i osuditelnata
presuda se od materijalna priroda (materijalna presuda),
zatoa {to pri nivnoto donesuvawe sudot se vpu{ta vo raspravawe za
su{tinata na krivi~niot predmet i meritorno odlu~uva po obvinenieto.
Ottuka, meritorna (lat. meritum - zasluga, ona {to zaslu`uva
vnimanie) e onaa presuda so koja se dava odgovor na site pra{awa na
296
Ibid, str. 423.
391