Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

Prakti~nata strana na ova razlikuvawe za koe vo ZKP se koristat
poimite: osnovi na somnenie (~l. 144 st. 1, 188 st. 2 ZKP), osnovano
somnevawe (~l. 150 st. 1, 184 st. 1, 228, 243, 419 st. 1, 510 st. 7 i 133 st.
1 ZKP), postojat dokazi deka obvinetiot e osnovano somnitelen (~l.
262 st. 4 ZKP), e dvostrana. Taa, najprvin, se gleda vo nejzinoto zna~ewe
za preo|awe od poniska vo povisoka faza na krivi~nata postapka. 75
Zakonot, imeno, predviduva deka razli~nite stepeni na somnenie mora
da postojat za oddelni fazi na krivi~nata postapka i toa po~nuvaj}i
od osnovi na somnenie vo pretkrivi~nata postapka, preku osnovano somnevawe
kaj poveduvaweto na krivi~nata postapka vo istragata do izvesnost
kaj poveduvaweto na obvinenieto i na glavniot pretres koja pri
presuduvaweto na krivi~niot predmet treba da dosegne vo najgolema
izvesnost (vistinitost). Pritoa pod osnovi na somnenie voobi~aeno se
podrazbira najmal stepen na somnenie deka e storeno krivi~noto delo
(spored postoeweto fakti koi go ovozmo`uvaat 76 ili go opravduvaat
somnenieto 77 ). 78 Osnovano somnevawe pretstavuva povisok stepen na verojatnost
(spored kvantitetot i klvalitetot na faktite so koi raspolaga
sudot). I najposle pod poimot postojat dokazi deka obvinetiot e
osnovano somnitelen treba da se podrazbere golem stepen na izvesnost
ili dostatno somnenie (spored silata na dokazite so koi raspolaga
sudot). 79 Seto toa mo`e da se posmatra i od aspekt na teoretskite po-
75
Vo krivi~nata postapka nemo`nosta za napreduvawe preku nekoj
stepen na verojatnost do izvesnosta povlekuva so zakon najjasno precizirani
procesni efekti... Ako sudot ne mo`e da go pro{iri krugot na to~no soznaenite
fakti i ne mo`e da postigne natamo{en povisok stepen na verojatnost,
nema zakonski uslovi za prodol`uvawe na krivi~nata postapka i toga{ postapkata
vo taa faza mora da se zapre. A~imovi}, M. Postizanje istinitosti presude,
JRKKP, Beograd, 1971/2, str. 248.
76
Dimitrijevi}, D. op cit, str.11.
77
Marina, P. op. cit. str. 144.
78
Sli~no na ova e i stojali{teto spored koe, osnovi na somnenie postojat
ako mo`nosta obvinetiot da go izvr{il krivi~noto delo, koe se zasnova
na odredeni fakti e pomala od mo`nosta deka toj toa ne go izvr{il. Dokolku
taa mo`nost e ednakva, bi postorelo osnovano somnevawe, a ako faktite
samo bi navestuvale ili uka`uvale na nedoverba, toga{ bi se rabotelo za
obi~no somnenie. Lazin, \. Pojam i stepenovanje sumnje u krivi~nom postupku,
Zbornik Pravnog fakulteta u Zagrebu, Zagreb, 1984/1-2, str. 120.
79
Verojatnosta (~itaj izvesnosta, m z.) postoi koga mo`nosta deka obvinetiot
go storil krivi~noto delo, koja se zasnova na odredeni dokazi e pogolema
od mo`nosta deka toj toa ne go storil. Procenkata na taa mo`nost ja
vr{i sudot po slobodno sudisko uveruvawe. Dokolku mo`nosta deka obvinetiot
go izvre{il krivi~noto delo e ednakva na mo`nosta deka toj toa ne go storil,
bi postoelo osnovano somnevawe, a dokolku e pomala, osnovi na somnenie.
Ibid. str. 126. Smetame deka vakviot stav na avtorot vo celost e prifat-
94