Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

`iva materija opredelena od psihofizi~kite karakteristiki na liceto
koe go dava iskazot. Ottamu, osnovnata zada~a pri ocenata na negoviot
iskaz e da se utvrdi: 1 0 dali iskazot e to~en ili pogre{en, i 2 0
dali svedokot ja zboruva vistinata ili la`e. Nakratko, na sudijata e
da utvrdi dali postoi soglasnost me|u negovata svest i negovata izjava,
taka {to mora da izvr{i kriti~ka ocena na iskazot na svedokot kako
vo nasoka na negovata pogre{nost, taka i vo nasoka na negovata la`nost.
Za taa cel, ocenata na sudijata treba da se zasnova vrz nau~nite
rezultati od sudskata psihologija i, vo prv red, na negovata inteligencija.
228 1 0 Iskazot na eden svedok e pogre{en koga postoi nesovpa|awe
na negoviot iskaz so realnosta od pri~ini koi se nadvor od negovata
volja. Toa e slu~aj koga poradi vlijanieto na niza okolnosti (odale-
~enost od mestoto na nastanot, slab vid i sl.) e svedokot dobil pogre-
{en vpe~atok za vistinitosta na odredeni fakti.
2 0 Iskazot na svedokot, me|utoa mo`e da bide la`en (iskonstruiran,
iskriven) od najrazli~ni svesni motivi na svedokot. Takvi se, na
primer, simpatijata, qubomorata, krumpiranosta, o~ekuvanata korist
ili drug interes, strav, 229 omraza ili drugo silno ~uvstvo {to e naso~eno
kon obvinetiot ili o{teteniot (`rtvata na nastanot), nelagodnost
od na~inot na koj se zema negoviot iskaz od strana na sudijata,
`elba da se bide vo centarot na vnimanieto kako eden od glavnite svedoci
i sekoja druga otvorena ili skriena zainteresiranost, pa duri i
indiferentnost, za rezultatot na istragata. Pritoa, svedokot mo`e da
la`e so iznesuvawe nevistinit iskaz (aktivno la`ewe), so premol~uvawe
(pasivno la`ewe) ili so tn. "slep iskaz" (koga samiot svedok ne
znae, koga e vo zabluda deka ona {to go iznesuva e vistina ili laga).
Tokmu zatoa, treba da se nastojuva kon opredeleno zapoznavawe na li-
~nosta na svedokot (da se ispita sovesnosta na svedokot i da ja oceni
228
Verodostojnosta na iskazot na svedokot se vr{i so sporeduvawe na
negovata sodr`ina so drugite dokazi i so analiza na samiot iskaz. Prviot na-
~in se slu`i so psiholo{ki i logi~ki oceni. Toj slu`i za otstranuvawe kako
na svesnoto la`ewe taka i na nesvenite neto~nosti vo iskazot. Drugiot na-
~in, koj se sostoi vo analiza na samiot iskaz slu`i i za otstranuvawe na svesnite
la`ewa, me|utoa pomalku odo{to prviot na~in, za{to vtoriot na~in e
podesen tokmu za voo~uvawe na nesvesnite gre{ki vo iskazot. A~imovi}, M. op.
cit. str. 217-218.
229
"^esto se zaborava deka oddelni svedoci ne go iska`uvaat seto ona
{to im e poznato za nastanot, za{to se pla{at. Edni se pla{at od organite na
goneweto (policijata), drugi pove}e se pla{at od odmazdata na kriminalcite
i nivnite sou~esnici. Takviot strav, bez ogled dali e opravdan ili ne, treba
da se odstrani so vnimatelno uveruvawe i postapuvawe, a ako postoi kakva i
da e opasnost od odmazda, treba da se prezemat site potrebni merki za za{tita
na svedokot." Markovi}, T. op. cit. str. 481.
263