Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

komunicirawe da gi sogledaat i psihi~kite do`ivuvawa, pri iska`uvawata
kako i vo najcelosna mera da gi soznaat i rasvetlat relevantnite
fakti i okolnosti za re{avawe na krivi~niot predmet.
Zaradi nivnata bliskost na~eloto na usmenost treba da se razlikuva
od na~eloto na neposrednosta. Taa razlika vo prv red se sostoi
vo toa {to usmenosta se odnesuva na celokupniot soobra}aj na u~esnicite
vo postapkata, a neposrednosta samo na dokaznite sredstva.
Osven toa, mo`no e zadovoluvawe na na~eloto na usmenosta so naru-
{uvawe na na~eloto na neposrednost (na primer, so ispituvawe na svedokot
za sodr`inata na isprava, ili so ~itawe na zapisnikot od soslu{uvawe
na svedok vo istragata). 63
VII. NA^ELO NA NEPOSREDNOST
1. Na~eloto na neposrednost se sostoi vo toa {to sudot vo krivi~nata
postapka gi soznava site fakti va`ni za rasvetluvawe i re{avawe
na krivi~niot predmet preku direkten dopir so izvornite (primarni)
dokazni sredstva. Stanuva zbor za direkten dopir na sudot so
krivi~noprocesnite stranki, so li~nite izvori na dokazi, kako i so
izvornite materijalni dokazni sredstva. Ova na~elo vo evropskite kontinetalni
zemji se pojavi kako reakcija na inkvizicionata postapka,
vo koja sudot kaj site pote{ki prestapi donesuval odluka vrz osnova na
zapisnici od itragata, pa me|u izvornite dokazni sredstva i sudot sekoga{
se interpoliral zapisnikot kako vonredno dokazno sredstvo. 64
Zna~eweto na na~eloto vo osnova mo`e da se pomesti na tri ramni{ta:
1 0 Sproveduvawe na na~eloto na neposredna sudska ocena na dokazite
go ~uva sudot od opasnosta da gi ocenuva dokazite vo izopa~ena
(neverna) forma, {to zna~i pridonesuva za vospostavuvawe na vistinata.
65 2 0 Neposrednata ocena na dokazite natamu ja ovozmo`uva ne
samo logi~nata ocena na dokazite (ocena na dokazite spored logi~kata
vrednost na nivnata sodr`ina), tuku i psiholo{kata ocena na nivnata
uverlivost, koja e neophodna kaj site dokazi koi se sostojat vo iska`uvawe
na lica. 66 So drugi zborovi, vpe~atocite {to sudot gi dobiva direktno
od izvorot, sozdavaat poverodostojna pretstava za nastanot i
site fakti, odo{to nivnoto posredno dobivawe.
3 0 Sproveduvaweto na neposrednata ocena na dokazite mu ovozmo`uva
na sudot da go ispita obvinetiot, svedokot i ve{takot spored
svoite soznajni potrebi. Imeno, ~esto se slu~uva organot koj toa lice
63
Zlaatri} - Dama{ka, op. cit. str. 346.
64
Ibid. str. 181.
65
Bayer, V. op. cit. knjiga prva, str. 207.
66
Ibid, str. 207.
86