Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

vi~nopravna pomo{. 350 Me|unarodnata pravna pomo{ vo krivi~nite
predmeti e mnogu slo`ena. Taa, od edna strana, zavisi od odredbite na
nacionalnoto materijalno i procesno krivi~no pravo, a od druga
strana, od pravilata na me|unarodnoto pravo. Me|unarodnata krivi-
~nopravna pomo{, vsu{nost, se ostvaruva vrz osnova na dva pravni
instrumenti. Toa se vnatre{noto krivi~no zakonodavstvo na sekoja zemja
i dvostranite i povekestranite me|unarodni dogovori za pravna
pomo{ vo krivi~nite predmeti.
a) Kako ustanova na vnatre{noto pravo, me|unarodnata krivi~nopravna
pomo{ e regulirana so propisite na krivi~noto materijalno
i procesno pravo ili so posebni zakoni. Na{iot zakon za krivi-
~nata postapka vo glava XXX (~l. 502-508) sodr`i odredbi za postapkata
za me|unarodna krivi~nopravna pomo{ koi va`at dokolku so me-
|unarodni dogovori ne e predvideno ne{to drugo. Pokraj ovie specijalni
odredbi vo pogled na formata, nadle`nosta, na~inot na prezemawe
na procesni dejstva i sli~no, se primenuvaat i ostanatite odredbi
od zakonot za krivi~nata postapka. Vo na{ite zakonski propisi, isto
taka, baraweto i uka`uvaweto na me|unarodna krivi~nopravna pomo{
ne e podrobno razraboteno, nitu vo pogled na obemot, ni vo pogled na
na~inot na postapuvaweto. Re{eni se samo osnovnite pra{awa na procedurata
za da mo`e da se vodi postapkata vrz osnova na fakti~ki reciprocitet
toga{ koga í se uka`uva pravna pomo{ na dr`ava so koja
na{ata dr`ava nema sklu~eno dogovor za pravna pomo{ vo krivi~nite
predmeti.
b) Kako ustanova na me|unarodnoto pravo, me|unarodnata krivi~nopravna
pomo{ e regulirana so brojni pove}estrani i dvostrani
me|unarodni dogovori. Republika Makedonija dosega ima sklu~eno
pove}e dvostrani dogovori i bilateralni konzularni konvencii vo
koi vo najgolemiot del se sodr`ani i odredbi za pravna pomo{ vo krivi~nite
predmeti i samo nekolku pove}estrani me|unarodni dogovori.
351 Eden broj od tie dogovori se odnesuva isklu~itelno na pravna pomo{
vo krivi~ni predmeti, dodeka vo drugi dogovori uka`uvaweto na
pravnata pomo{ vo krivi~nite predmeti e spoeno so materijata na
ekstradicija i so materijata za pravna pomo{ vo gra|anskite predmeti.
Ovie dogovori nosat razli~ni imiwa (dogovor, konvencija i sl.)
{to od pravno stojali{te e bez zna~ewe, za{to site tie imiwa se podveduvaat
pod poimot me|unarodni dogovori kako generi~ki poim. Vo
godinite po osamostojuvaweto na Republika Makedonija se sklu~eni
nekolku dogovori vo oblasta na krivi~nopravnata pomo{: so Hrvatska,
Slovenija, Turcija i Albanija. So nivnoto sklu~uvawe vo na{ata
350
Birin, V. Problemi ostvarivanja me|unarodne krivi~nopravne pomo}i u
praksi, JRKKP, Beograd, 1984/1-2, str. 81.
351
Vidi: Sulejmanov, Z. Me|unarodna krivi~nopravna pomo{, Akademik,
Skopje, 1999, str. 26-33.
498