Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

neosnovano li{uvawe od sloboda e li~no i za vreme na `ivotot ne prenoslivo
pravo. Naslednicite ne se pojavuvaat po sopstveno pravo, tuku
kako naslednici na edno neostvareno imotno pravo: tie mo`at da baraat
nadomest samo na {tetata koja ostavitelot ja pretrpel, a ne i na
nadomest na {tetata koja tie ja pretrpele poradi neopravdanata osuda
ili neosnovanoto li{uvawe od sloboda na ostavitelot, i toa vo onoj
del koj odgovara na nivnoto u~estvo vo nasledstvoto. Pritoa, ako o{teteniot
ve}e stavil barawe, naslednicite mo`at da ja prodol`at postapkata
samo vo granicite na ve}e postavenoto barawe za nadomest na
imotna {teta (~l. 529 st. 1 ZKP). Naslednicite na o{tetenoto lice
mo`at po negovata smrt da ja prodol`at postapkata za nadomest na
{tetata, odnosno da povedat postapka ako osudenoto lice umrelo pred
istekot na rokot na zastarenosta i od baraweto ne se odreklo (~l. 529
st. 2 ZKP). Nematerijalnata {teta, pak, e vrzana isklu~ivo za li~nosta
na neopravdano osudeniot, odnosno liceto neosnovano li{eno od
sloboda i ne se prenesuva na naslednicite: naslednicite go nasleduvaat
samo pravoto na o{teteniot na nadomest na imotna {teta.
Tu`bata za nadomest na {teta se podnesuva protiv Republika
Makedonija, {to zna~i protiv dr`avata kako edinstveno pasivno legitimirana
stranka vo postapkata (~l. 528 st. 3 ZKP). Ottamu baraweto
za nadomest na {teta ne mo`e da bide naso~en sprema slu`benoto
lice (sudijata, javniot obvinitel) duri ni toga{ koga do
neopravdanata osuda do{lo poradi negovo pogre{no ili nezakonito
dejstvie. Toa, me|utoa, ne go isklu~uva pravoto na regres, koe pod
uslovi opredeleni so posebni zakoni go ima dr`avata sprema liceto
koe so svoja vina ja predizvikalo {tetata.
Postapkata za nadomest na {teta e administrativno-sudska postapka
{to se vodi vo dve fazi: prvata, pred Ministerstvoto za
pravda, a vtorata pred sudot.
1 0 Prva faza. Pred podnesuvaweto do sudot tu`ba za nadomest
na {teta, o{teteniot e dol`en so svoe barawe da se obrati do Ministerstvoto
za pravda zaradi postigawe spogodba za postoewe na {teta
i za vidot i visinata na nadomestot (~l. 527 st. 2 ZKP).
Dokolku me|u ovlastenoto lice i Ministerstvoto za pravda se
postigne soglasnost za postoewe na {teta i za vidot i visinata na nadomestot,
se sklu~uva spogodba koja ima ednakva sila kako pravosilna
presuda.
2 0 Vtora faza. Do postapkata za nadomest na {teta pred sudot
(vo parni~na postapka) doa|a ako ne e postignata soglasnost pome|u
Ministerstvoto za pravda i o{teteniot i baraweto za nadomest na {teta
ne e usvoeno ili ako vo rok od tri meseci od denot na podnesuvaweto
na baraweto Ministerstvoto za pravda ne donelo odluka. Vo
tie slu~ai o{teteniot pred nadle`niot sud mo`e da podense tu`ba za
nadomest na {tetata. Ako e postignata spogodba samo vo pogled na del
od baraweto, o{teteniot mo`e da podnese tu`ba vo pogled na osta-
487