Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

utvrdena, }e odr`i pretres i }e donese presuda spored odredbite od
~lenovite 364 do 366 na ovoj zakon ( ~l. 376 st. 4 ZKP )
To~noto odreduvawe na nastanuvaweto na formalnata pravosilnost
ima zna~ewe od pove}e pri~ini, a vo prv red , poradi utvrduvawe
na vremenskoto va`ewe na procesnite zakoni, odreduvaweto na momentot
na steknuvawe so pravoto za barawe na amnestija ili pomiluvawe,
utvrduvawe na zastarenosta na krivi~noto gonewe, kako i za steknuvawe
so pravoto za vlo`uvawe na vonreden praven lek.
So formalna pravna sila se steknuvaat site odluki doneseni vo
krivi~nata postapka (presuda, re{enie, naredba).
Materijalnata pravosilnost, zna~i deka strankite gi iskoristile
svoite ovlastuvawa vo redovnata postapka i deka po konkretniot
slu~aj ne mo`e pove}e da se sudi, za{to za niv ve}e e sozdadeno
pravoto - koga so edna odluka kone~no e re{en krivi~niot predmet.
Materijalnata pravosilnost pretstavuva apsolutna procesna pre~ka
za povtorno razgleduvawe na krivi~niot predmet, vo taa smisla {to
onevozmo`uva nova krivi~na postapka po presudeniot predmet. Materijalnata
pravosilnost, me|utoa, ne go spre~uva povtornoto razgleduvawe
na krivi~niot predmet vo starata postapka po pat na tn. vonredni
pravni lekovi.
Ispravno stojali{te e deka formalnata pravosilnost ne mo`e
da postoi bez materijalnata pravosilnost. Ottamu pod pravosilnost
vo po{iroka smisla se podrazbira nemo`nosta (koja e izrazena so maksimata
ne bis in idem) za povtorno pretresuvawe na eden krivi~nopraven
poredmet vo redovna postapka.
3. Inaku, samata pravosilnost mo`e da nastapi:
1 0 vedna{, koga strankite expressis verbis (jasno, izre~no) se odrekle
od koristewe na svoeto pravo na kristewe praven lek (v. ~l. 352
ZKP),
2 0 po protekot na rokot za `alba, koga strankite mol~e{kum se
otka`ale od svoeto pravo na `alba, taka {to svoeto pravo ne go iskoristile
vo zakonski opredeleniot rok (v. ~l. 352 ZKP), ili
3 0 po donesuvaweto na odlukata od strana na vtorostepeniot sud,
koga `albata e otfrlena kako neblagovremena ili nedozvolena.
4. Sudot e obvrzan po slu`bena dol`nost da vodi smetka za nastapuvaweto
na pravosilnost na odlukata.
406
2.2. Izvr{nost
1. Sudskata odluka e izvr{na toga{ koga e ostvareno nejzinoto
dostavuvawe i koga ne postojat zakonski pre~ki za nejzino izvr{uvawe
(v. ~l. 125 st. 2 ZKP). Zakonski pre~ki se okolnosti od pravna ili fizi~ka
priroda koi se predvideni so ZIS ili drug zakon. Takvi zakonski
pre~ki vo prv red se amnestijata i pomiluvaweto. Zakonski pre~ki
za izvr{uvawe na kaznata zatvor se odlagaweto na po~etokot na izv-