Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

ga{ koga od niza pri~ini (vo koi sekako deka svoj udel imaat i pritisocite
od razli~en vid) od me~ot na pravdata se izemaat vidni lu|e za
te{ki kriminalni povedenija.
Va`no e da se napomene i toa deka koga se raboti za na{iot
krivi~nopraven sistem zada~ata na javnoto obvinitelstvo ne e samo da
~eka krivi~ni prijavi i da postapuva po niv, tuku i da gi naso~uva organite
na otkrivaweto, da ja koordiira taa akcija i so niza organizacioni
i drugi merki da ja pottiknuva. Toa go postavuva baraweto obvinitelite
da vr{at voop{tuvawe na op{testvenite odnosi koi vo daden
moment treba da im se obezbedi za{tita i kon taa cel da ja naso~uvaat
akcijata na organite na goneweto.
4. Preventivnata naso~enost vo deluvaweto e zna~ajna karakteristika
vo deluvaweto na obvinitelstvoto. Kako poseben organ na
krivi~noto pravosudstvo, obvinitelstvoto e dol`no da gi sledi i prou~uva
op{testvenite odnosi i pojavi od zna~ewe za negovata rabota i
za svoite prou~uvawa i zabele`uvawa da gi izvestuva nadle`nite
organi i organizacii {to se vo sostojba da prezemaat opredeleni
preventivni aktivnosti.
162
3. NADLE@NOST NA JAVNIOT OBVINITEL
Javniot obvinitel postapuva vo granicite na svojata stvarna i
mesna nadle`nost. Osnovniot javen obvinitel postapuva pred osnovniot
sud, vi{iot javen obvinitel, pred apelacioniot sud, a javniot obvinitel
na Republika Makedonija pred Vrhovniot sud na Republika Makedonija.
Osnovnoto javno ovbinitelstvo za gonewe na organiziran
kriminal i korupcija postapuva pred osnovniot sud so specijalizirano
sudsko oddelenie na dela od oblasta na organiziraniot kriminal.
Osnovno pravo i dol`nost na javniot obvinitel e gonewe (otkrivawe
i pronao|awe) na storitelite na krivi~nite dela. Za taa cel
ostvaruva posebni kontakti so organite za vnatre{ni raboti, so razni
inspekciski slu`bi i drugi organi. Za krivi~ni dela koi se gonat po
slu`bena dol`nost javniot obvinitel e nadel`en da postavuva barawe
za otvorawe na istraga, odnosno prethodna postapka, a po nejzinoto zavr{uvawe
da go podgotvuva i zastapuva obvinenieto pred nadle`niot
sud, da vlo`uva redovni i vonredni pravni lekovi na {teta i vo polza
na obvinetiot. Javniot obvinitel gi prezema site dejstvija vo postapkata
za {to e ovlasten spored zakonot.
Sudirot na nadle`nosta me|u javnite obviniteli go re{ava zaedni~ki
neposredno povisokiot javen obvinitel.
III. O[TETENIOT KAKO SUPSIDIJAREN TU@ITEL
Vo krivi~nata postapka o{teteniot u~estvuva (mo`e da se pojavi
vo svojstvo) kako: