Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

(legitimatio ad processum). 43
Na ova mesto treba da se naglasi deka postoi i eden poseben vid
privatna tu`ba - protivtu`ba koja e dopu{tena samo vo slu~aj na zaemni
navredi. Taa tu`ba mo`e da se podnese i po istekot na rokot od
tri meseci sî do zavr{uvaweto na glavniot pretres. Po dvete tu`bi se
postapuva zaedno i pritoa se izrekuva edna presuda (~l. 48 st. 2 ZKP).
3. So na~eloto na akuzatornost vo krivi~noto procesno pravo,
vsu{nost se ovozmo`uva razdeluvawe na osnovnite funkcii vo krivi-
~nata postapka: goneweto koe mu e dovereno na ovlasteniot tu`itel,
odbranata koja mu e doverena na liceto protiv koe e naso~eno krivi-
~noto gonewe) i presuduvaweto (koe mu e dovereno na sudot). Nakratko,
na~eloto na akuzatornost pretstavuva celosna sprotivnost na
inkvizicionoto na~elo spored koe site tri funkcii na krivi~nata
postapka mu se dovereni na sudot kako edinstven subjekt vo postapkata.
Na~eloto na akuzatornost vo prethodnata postapka ednovremeno
ovozmo`uva i razdeluvawe na poveduvaweto od vodeweto na krivi-
~nata postapka: krivi~noto gonewe i poveduvaweto na krivi~nata postapka
go vr{i ovlasten tu`itel, a vodeweto na prethodnata postapka
go vr{at posebni istra`ni organi.
4. Me|u prednostite na ova vo odnos na inkvizitornoto na~elo,
obi~no se istaknuva deka so nego se: 1 0 obezbeduva nezavisnosta i objektivnosta
kako na sudot taka i na istra`nite organi, koi imaj}i pred
sebe dve ramnopravni stranki, se gri`at za obezbeduvawe uslovi za donesuvawe
pravilna i zakonita odluka, 2 0 ovozmo`uva poveduvaweto na
krivi~nata postapka da mu se doveri na poseben dr`aven organ - javnoto
obvinitelstvo, koj se gri`i krivi~noto gonewe da se prezeme sekoga{
koga toa e vo soglasnost so op{testvenite interesi, kako i 3 0
obezbeduva pogolema efikasnost na krivi~nata postapka.
5. Opredelbata za akuzatornoto na~elo, sporede koe nema krivi~na
postapka bez ovlasten tu`itel, osven ako so ovoj zakon poinaku
ne e opredeleno, proizleguva od ~l. 16 st. 1 ZKP, kako i od ~l. 151 st. 1
ZKP spored koj istragata se sproveduva po barawe na javniot obvinitel
i ~l. 153 ZKP soglasno koj javniot obvinitel ima pravo neposredno
da obvinuva.
Na~eloto na akuzatornost konsekventno e vklu~eno i vo ~l. 53
ZKP, od koj proizleguva deka ne samo poveduvaweto tuku, i natamo-
{niot tek na postapkata zavisi od ovlasteniot tu`itel. Imeno, ako vo
tekot na postapkata, sî do zavr{uvaweto na glavniot pretres ovlasteniot
tu`itel se otka`e od natamo{noto gonewe, postapkata sekoga{
se zapira. Toga{ koga ovlasteniot tu`itel }e se otka`e od goneweto,
krivi~nata postapka se zapira so re{enie na istra`niot sud-
43
Obvinetiot koj e sposoben da bide stranka vo postapkata e sposoben
da vr{i i dejstvija vo postapkata. Dokolku obvinetiot e maloleten ili nepresmetliv
dobiva pomo{ od branitel.
70