Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

karakter, ili se odnesuvaat ili na povedenieto na obvinetiot ili: 343
1 0 Pravoto na nadomest na {teta e isklu~eno ako do zapirawe
na postapkata ili presudata so koja obvinenieto se odbiva do{lo poradi
toa {to vo novata postapka o{teteniot kako tu`itel, odnosno
privatniot tu`itel se otka`al od goneweto ili o{teteniot se otka-
`al od predlogot, a do otka`uvawe do{lo vrz osnova na spogodba so
obvinetiot (~l. 526 st. 1 t. 1 ZKP). Ovde se vo pra{awe privatniot
tu`itel i o{teteniot kako tu`itel, za{to spogodbata me|u javniot
obvinitel i obvinetiot e isklu~ena.
2 0 Osudeniot nema pravo na nadomest na {teta ako so re{enie
vo novata postapka obvinitelniot akt bil otfrlen poradi toa {to
sudot ne bil nadle`en, a ovlasteniot tu`itel go zapo~nal goneweto
pred nadle`niot sud (~l. 526 st. 1 t. 2 ZKP).
3 0 Osudeniot nema pravo na nadomest na {teta ako so svoe la`no
priznanie 344 ili na drug na~in 345 namerno 346 ja pri~inil svojata osuda,
osven ako na toa bil prisilen (~l. 526 st. 2 ZKP).
Vo slu~aj na osuda za krivi~ni dela vo stek, pravoto na nadomest
na {teta mo`e da se odnesuva i na oddelni krivi~ni dela vo pogled
na koi se ispolneti uslovite za priznavawe nadomest (~l. 526 st. 3
ZKP).
2. Postapka za nadomest na {tetata. Pravoto da bara nadomest
na {teta mu pripa|a na o{teteniot so nepravednata osuda. Ova pravo
zastaruva za tri godini od denot na pravosilnosta na presudata so koja
obvinetiot e osloboden od obvinenieto ili so koe obvinenieto e
odbieno, odnosno vo rok od tri godini od pravosilnosta na re{enieto
so koe obvinitelniot akt bil otfrlen ili postapkata e zaprena, a ako
po povod `albata re{aval povisokiot sud vo rok od tri godini od
denot na priemot na odlukata na povisokiot sud (~l. 527 st. 1 ZKP).
Pravoto na nadomest na {teta poradi neopravdana osuda ili
343
Ibid, str. 372.
344
La`noto priznanie koe go isklu~uva pravoto na nadomest na {teta
treba da e dadeno ili potvrdeno na glavniot pretres. Vidi podrobno ibid, str.
373-376.
345
Osven so priznanie, obvinetiot mo`e da predizvika osuda na drug
na~in so podnesuvawe na drugi la`ni dokazi za krivi~noto delo i odgovornosta
(na primer, so la`ni ispravi, indivcii i dr.), so nagovarawe na svedocite
da go tovarat ili so la`no prika`uvawe na svojot identitet od pri~ini da ja
prezeme krivi~nata odgovornost za drug. Ibid, str. 374.
346
Namernoto predizvikuvawe na neopravdanata osuda vo celost mu
odgovara na rimskata maksima - Volenti non fit iniuria (Ne mu se pravi nepravda
na onoj koj ja saka), pri {to motivite se bez zna~ewe (na primer, namerno
predizvikuvawe na osuda za od sebe da se otstrani odgovornost za drugo pote-
{ko krivi~no delo ili da se izbegne nekoja kompromitira~ka situacija koja e
pote{ka od krivi~noto delo {to se priznava. Vidi: Ibid. str. 375.
486