Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

sudot i ostanatite organi na krivi~nata postapka (materijalna odbrana
lato sansu). Formalna odbrana e takov vid odbrana {to se prezema
od strana na branitelot na obvinetiot {to proizleguva od pravoto na
obvinetiot da izbere branitel so stru~na pravna sprema.
2.2. Vidovi na formalna odbrana
1. Branitelot vo krivi~nata postapka e potreben otamu {to na
obvinetiot treba da mu se obezbedi stru~na odbrana 169 od lice koe }e
gi zastapuva negovite interesi. Obvinetiot mo`e da ima branitel vo
tekot na celata krivi~na postapka i za toa pravo mora da bide pou~en
u{te pred prviot raspit, kako i za toa deka branitelot mo`e da prisustvuva
na negovoto ispituvawe (~l. 63 st. 1 i 2 ZKP). Takvata formalna
odbrana mo`e da bide obligatorna ili fakultativna.
1 0 Odbranata e obligatorna toga{ koga obvinetiot mora da ima
branitel. Vo tie slu~ai duri i ako samiot obvinet ne izbere branitel,
pretsedatelot na sudot }e mu postavi branitel po slu`bena dol`nost.
Trgnuvaj}i od opredeleni kriteriumi, ZKP to~no gi opredeluva slu-
~aite koga odbranata e obligatorna:
a) Spored li~nite svojstva na obvinetiot odbranata e zadol`itelna
ako se raboti za nemo, gluvo ili lice koe e nesposobno samoto
uspe{no da se brani (~l. 66 st. 1 ZKP).
b) So ogled na prirodata na krivi~noto delo, obvinetiot mora
da ima branitel ako protiv nego se vodi krivi~na postapka za krivi-
~no delo za koe vo zakonot e propi{ana kazna do`ivoten zatvor. Vo
ovoj, kako i vo prethodniot slu~aj obvinetiot mora da ima branitel
u{te pri prvoto ispituvawe (~l. 66 st. 1 ZKP).
Po podignatiot obvinitelen akt poradi krivi~no delo za koe
so zakon e propi{ana kazna zatvor od deset godini ili pote{ka kazna
zatvor, obvinetiot mora da ima branitel vo vremeto na dostavuvaweto
na obvinitelniot akt (~l. 66 st. 3 ZKP).
v) Za zadol`itelnosta na odbranata e od zna~ewe i toa dali
obvinetiot se nao|a vo pritvor ili ako mu se sudi vo otsustvo. Obvinetiot
mora da ima branitel ako protiv nego e opredelen pritvor za vreme
dodeka trae pritvorot (~l. 66 st. 2 ZKP). Taa, isto taka, e zadol`itelna
za obvineto lice komu mu se sudi vo otsustvo i toa {tom }e
se donese re{enie za sudewe vo otsustvo (~l. 66 st. 4 ZKP).
169
Stru~nata odbrana se sostoi vo iznesuvawe fakti i okolnosti od
strana na branitelot {to odat vo korist na obvinetiot. Me|utoa, za razlika
od li~nata odbrana, koja pretstavuva pravo na obvinetiot, stru~nata odbrana
vo pogled na vr{eweto za branitelot pretstavuva dol`nost. Imeno, toj e
dol`en da ja vr{i spored najdobroto znaewe i umeewe sî dodeka poseduva
polnomo{no od obvinetiot, odnosno dodeka ne bide razre{en od odbranata.
Dimitrijevi}, D, op. cit. str. 153.
181