Zoran Sulejmanov i Dejan Sulejmanov - Kricicnoprocesno pravo (p.568)

utvrduvaat okolnostite pod koi e storeno deloto, kako {to se vremenskite,
soobra}ajnite, tehnolo{kite i drugi faktori od objektivna
priroda.
b) Po odnos na vtoroto pra{awe - vo koja mera e mo`no ispituvaweto
na li~nosta na obvinetiot za potrebite na krivi~nata postapka
smetame deka e sosema izdr`ana zabele{kata na opredeleni
avtori, deka za celosno opredeluvawe na li~nosta na obvinetiot, koja
e sostavena od mnogubrojni, raznovidni i protivre~ni komponeti, ne
mo`e da stane nitu zbor. 161
Ispituvaweto na li~nosta se vr{i preku stru~waci (psiholozi,
psihijatri, pedagozi, lekari, socijalni rabotnici i drugi) koi vrz
osnova na kratkotrajni posmatrawa, vr{eni pod `ivotnite okolnosti
vo sredina koja ne e normalna za subjektot, so mnogu nesigurni sredstva
na istra`uvawe i nesiguri ili {ablonski metodi, so razbirlivi mo`nosti
za li~ni gre{ki, nekoga{ i pod razni vlijanija. Od takvite istra`uvawa
se o~ekuva razre{uvawe na sega{ata sostojba na li~nosta i
iznao|awe na pri~inite na taa sostojba i prognoza za povedenieto vo
idnina. Od stru~nite lica se bara pove}e odo{to tie mo`at da dadat
niz nedofatlivata, podvi`na i vo su{tina fluidna materija na posmatraweto,
spored mo`nostite na nivnata disciplina i materijalot so
koj raspolagaat. Me|utoa, vrz osnova na nivnite izve{tai (~ija pravna
priroda ne e dovolno opredelena, za{to sekoga{ ne mo`at da se tretiraat
kako ekspertizi) treba da se odlu~i dali }e se primeni kazna ili
druga merka, da se opredeli nivniot karakter i vreme na traewe, i da
se odlu~i za slobodata, ~esto i za sudbinata na ~ovekot, i da se vlijaae
na negovoto odnesuvawe i ravoj vo idnina ...Takvite ispituvawa, i koga
se najuspe{ni go imaat toj nedostatok da pru`aat slika samo za sega-
{nata sostojba, me|utoa ne go osvetluvaat procesot so ~ija pomo{ se
formirala li~nosta, osobeno kaj vnatre{nite psihi~ki sostojbi. 162
Ispituvaweto na li~nosta se vr{i i preku svedoci, so pribirawe
podatoci za tekot na porane{niot `ivot ili podatoci za povedenieto
neposredno pred ili vo tekot na izvr{uvaweto na krivi~noto
delo. Vo porane{nite vremiwa svedocite bile i edinestvenoto sredstvo
za vr{ewe na ovie ispituvawa. Takvoto svedo~ewe dokolku se raboti
za porane{niot `ivot ne e svedo~ewe za opredeleni fakti, tuku
za opredleni crti na karakterot, afektivnoto povedenie, duhovnite
orientacii, koi se otkrivaat so zabele`uvawa so tekot na vremeto i
nivnite tolkuvawa. Od svedocite vsu{nost se bara sud, mislewe, a ne
svedo~ewe, i onoj koj go dava treba da e dobar posmatra~, sposoben seriozno
i nepristrasno da go oceni ~ovekot i jasno da go izlo`i svojot
161
Taka: VasiqeviÊ, T. Savremeno krivi~no pravo i ispitivawe li-
~nosti okrivqenog, Anali pravnog fakulteta u Beogradu, Beograd, 1970/1-2.
str. 16.
162
Ibid, str. 17.
177