zbrodnia i kara.pdf

— Jest to ta sama staruszka — ciągnął dalej Raskolnikow szeptem, jak i przedtem, nie
zwracając najmniejszej uwagi na słowa Zamietowa — ta sama, o której zaczęto
opowiadać w cyrkule, a ja, pamięta pan, zemdlałem wtedy. Co, zrozumiał pan teraz?
— Ale o co chodzi? Co to ma znaczyć... czy zrozumiałem? — odparł Zamietow mocno
poruszony.
205
1-Niciuciiuiiia, poważna iwarz KasKOinncowa zmienna się w jednej chwili i z miejsca
wybuchnął takim samym nerwowym śmiechem jak przedtem, jakby nie był już w stanie
zapanować nad sobą. W tej chwili jego pamięć odtworzyła jasno i dokładnie uczucie,
którego doznał tak niedawno: oto stoi za drzwiami z siekierą w ręku, rygiel drga od
uderzeń, tamci dwaj walą w drzwi pięściami i klną, a on odczuwa nieprzepartą chęć
krzyknąć do nich przez drzwi, droczyć się z nimi, pokazać im język, droczyć się z nimi i
śmiać się... zanosić się od śmiechu i śmiać się, śmiać się, śmiać się!
— Albo pan jest wariatem, albo... — Zamietow urwał nagle, jakby porażony myślą, która
nagle przemknęła mu przez głowę.
— Albo? Albo co? No, co? No, niech pan powie!
— Nie! — warknął gniewnie Zamietow. — To jakieś bzdury!
Umilkli obaj. Po tym nagłym paroksyzmie śmiechu Raskol-nikow znowu posmutniał i
zadumał się. Oparł łokcie na stole, podtrzymując dłońmi głowę. Wyglądało to tak, jakby
zupełnie zapomniał o obecności Zamietowa. Milczenie trwało dosyć długo.
— Dlaczego nie pije pan herbaty? Wystygnie — powiedział Zamietow.
— Co? Herbata? A tak... — Raskolnikow odpił ze szklanki, zakąsił kawałkiem chleba i
spojrzał nagle na Zamietowa tak, jakby sobie coś przypomniał czy uprzytomnił; twarz jego
przybrała dawny, drwiący wyraz. Nadal popijał herbatę.
— Tyle namnożyło się teraz oszustów — zaczął znów Zamietow. — Niedawno czytałem w
„Wiadomościach Moskiewskich", że w Moskwie przyłapano szajkę fałszerzy.
Zorganizowali całą sieć. Podrabiali obligacje pożyczki państwowej.
— O, to stara historia! Czytałem o tym miesiąc temu — odpowiedział spokojnie
Raskolnikow. — Więc są to zdaniem pana oszuści? — dodał z uśmiechem.
— A nie?
— Tamci? To dzieciaki, żółtodzioby, a nie oszuści. Zbierze się pięćdziesięciu ludzi i łączą
się w szajkę! Czy to nie śmieszne?
206
!>ICl.VVtŁ
z nich ufałby drugiemu bardziej niż sobie! Wystarczy, że jeden wygadał się po pijanemu, i
już całą sprawę diabli wzięli. Partacze! Wynajęli pierwszych lepszych młokosów, aby ci
rozmieniali im pieniądze w kantorach; taką sprawę powierzyli byle komu! No, niech i tak
będzie; przypuśćmy, że udało się przeprowadzić akcję nawet przy pomocy młokosów;
przypuśćmy, że każdy zarobił już po milionie, no, a co dalej? Jeden będzie zależny od
drugiego przez całe życie! Wolałbym się powiesić! A ci nawet nie potrafili rozmienić
pieniędzy: przyszedł taki do banku, otrzymał pięć tysięcy i już mu ręce drżały. Cztery
tysiące przeliczył, a piątego nawet nie liczy, chowa do kieszeni, żeby zwiać czym prędzej.
Oczywiście, od razu jest podejrzany. I cała sprawa wali się z powodu jednego durnia!
Czyż można postępować w podobny sposób?
— Pan się dziwi, że ręce mu drżały? — podchwycił Zamie-tow. — Nie, to jest zupełnie
naturalne. Jestem przekonany, że to naturalne. Nie zawsze można zapanować nad
sobą...
— Tak?
— A co pan myśli, że pan by wytrzymał? Ja na pewno nie! Za sto rubli narażać się na
takie niebezpieczeństwo! Pójść z fałszywą obligacją, i to gdzie? do kantoru w banku,
gdzie na tym zęby zjedli... Nie, ja bym się nigdy nie odważył! A czy pan by się odważył?