zbrodnia i kara.pdf

„Czy to możliwe — myślał — że i to stworzenie, które zachowało jeszcze czystą duszę, z
całą świadomością pogrąży się w końcu w ohydnej, cuchnącej kloace? A może już
zaczęła grzęznąć i właśnie dlatego wytrzymała dotychczas, że grzech nie wydaje się jej
już tak odrażający? Nie, nie, to niemożliwe! — wołał jak poprzednio Sonia. — Nie, przed
rynsztokiem broniła ją dotychczas myśl o grzechu i one, te... A jeżeli nie zwariowała
dotychczas... ale kto powiedział, że nie zwariowała? Czy jest przy zdrowych zmysłach?
Czy można tak mówić, jak ona? Czy przy zdrowych zmysłach można tak rozumować?
Czyż można trwać tak nad brzegiem przepaści, nad cuchnącą kloaką, w której już
zaczyna się grzęznąć, i machać ręką, zatykać uszy, gdy sieją ostrzega przed
niebezpieczeństwem? Na co ona liczy, czy czeka na cud? Chyba tak. A czyż to nie
dowodzi pomieszania zmysłów?"
Uparcie obstawał przy tej myśli. Takie rozwiązanie podobało mu się nawet bardziej niż
inne. Zaczął przyglądać się jej uważniej.
— Więc ty często się modlisz, Soniu? — zapytał. Sonia milczała, on stał obok i czekał na
odpowiedź.
— Czymże byłabym bez Boga? — szepnęła prędko i gwałtownie, rzuciła na niego
przelotne spojrzenie nagle rozbłysłych oczu i mocno ścisnęła jego rękę.
„Miałem rację!" — pomyślał.
— I cóż masz za to od Boga? — zapytał, dociekając dalej. Sonia długo milczała, jakby nie
mogła wydobyć głosu. Jej wątła pierś falowała ze wzruszenia.
388
— Niech pan przestanie! Niech pan nie pyta! Pan nie wart... — krzyknęła surowo, patrząc
na niego z oburzeniem.
„Mam rację! Mam rację!" — uparcie powtarzał Raskolnikow w myśli.
— Wszystko mam! — szepnęła prędko i znowu spuściła wzrok.
„Oto rozwiązanie! I wyjaśnienie rozwiązania" — pomyślał i przyglądał się jej z zachłanną
ciekawością.
Z innym teraz, dziwnym, prawie bolesnym uczuciem przyglądał się tej bladej, szczupłej,
nieregularnej i kanciastej twarzyczce, łagodnym niebieskim oczom, które umiały zapłonąć
takim ogniem, taką surową, żywiołową namiętnością, i drobnej figurce, drżącej jeszcze z
oburzenia i gniewu. Cała ta historia zaczęła mu się wydawać dziwna, niemal
nieprawdopodobna. „Opętana, opętana!" — powtarzał w myśli.
Na komodzie leżała jakaś książka. Zauważył ją, chodząc po pokoju, teraz wziął ją do ręki.
Był to Nowy Testament w rosyjskim przekładzie. Książka była stara, zniszczona, w
skórzanej oprawie.
— Skąd to masz? — krzyknął z drugiego końca pokoju. Stała wciąż w tym samym
miejscu, o trzy kroki od stołu.
— Dostałam — odpowiedziała niechętnie, nie patrząc na niego.
— Od kogo dostałaś?
— Lizawieta przyniosła, prosiłam ją.
„Lizawieta! Dziwne!" — pomyślał. Sonia stawała się dla niego z każdą chwilą coraz
dziwniejsza i coraz osobliwsza. Przyniósł książkę do światła i zaczął przewracać kartki.
— Gdzie tu jest o Łazarzu? — zapytał. Sonia wciąż patrzyła w podłogę i nie odpowiadała.
Stała nieco bokiem do stołu.
— Gdzie tu jest o wskrzeszeniu Łazarza? Znajdź mi, Soniu. Spojrzała na niego z ukosa.
— Źle pan szuka... w czwartej ewangelii — szepnęła surowo, nie zbliżając się do niego.
389
i przeczytaj mi — powieaziaf, usiacu, fOKcie oparł na stole, ujął rękami głowę i posępnie
wpatrzył się gdzieś w bok, gotów do słuchania.
„No, to za jakieś trzy tygodnie do zobaczenia w wariatkowie! Wygląda na to, że sam się
tam znajdę, jeśli nie trafię w jeszcze gorsze miejsce" — wymamrotał w myśli.